En marzo de 1975 comezou un preito entre os dous concellos pola titularidade das illas que se decantou a favor da vila dos viadutos tras unha resolución do Tribunal Supremo
28 mares 2024 . Actualizado ás 00:43 h.En marzo de 1975 comezaba un litixio entre os concellos de Vigo e Redondela pola xurisdición administrativa das illas de San Simón e San Antón, situadas na parte final da ría de Vigo. «O Concello de Redondela incluíu no seu Plan de Ordenación a illa de San Simón, o que deu orixe á oposición do Concello de Vigo, que sinalou nun escrito que a illa está no correspondente Rexistro da Propiedade, como pertencente ao Concello vigués», informaba La Voz de Galicia o 15 de marzo de 1975. Comezaba entón un longo litixio que non se resolveu ata seis anos e medio despois, cando o Tribunal Supremo fallou a favor do Concello de Redondela.
Vigo razoou que na illa houbo, tempo atrás, servizos municipais propios, como o de Sanidade e engadía, entre outros argumentos, que nas listas para a elección de deputados provinciais publicadas no suplemento do Boletín Oficial da Provincia do 8 de xaneiro de 1886 figuraban inscritas neste Concello doce persoas con domicilio no lazareto de San Simón. Tamén apuntaba que no censo electoral de 1923 incluíuse o citado lazareto na sección número 2, e que no dicionario xeográfico de España de 1940 figuras a illa como pertencente ao termo municipal de Vigo, dependente da parroquia do Sacro Corazón de Agüera.
Pola súa banda, o Concello de Redondela achegaba como razóns dos seus dereitos que no arquivo topográfico do Instituto Xeográfico e Catastral situábase as illas en Redondela e que, entre outras razóns, na colección Espasa falábase da illa como Lama de San Simón na enseada de Redondela.
O caso é que desde 1853 a propiedade das illas pasou a mans do Estado, algo que non impediu que xa entón Redondela e Vigo disputásense a xurisdición do territorio.
A mediados dos anos sesenta do século XX, as illas pasaron ao patrimonio do Ministerio de Turismo , que dirixía Manuel Fraga. Entón especulouse coa posibilidade de que saíse a poxa pública unha concesión para a súa explotación con fins turísticos, algo que non aconteceu.
O litixio xudicial emprendido por Vigo en 1975 tivo o seu primeiro revés institucional en marzo de 1977. Entón, o Consello de Estado comunicaba ao Ministerio da Gobernación que decidira que a xurisdición administrativa do lugar correspondíalle ao Concello de Redondela, baseando a súa decisión, principalmente, no criterio de proximidade.
O Concello de Vigo mantivo o preito xudicial, aínda que na Audiencia de Pontevedra, a xustiza fallou a favor de Redondela. Desde o consistorio vigués recorreuse a sentenza e, desta forma, chegou ao Tribunal Supremo.
O 6 de novembro de 1981, La Voz de Galicia publicaba a noticia da resolución. «Prevaleceu o criterio de proximidade territorial do illote co núcleo municipal redondelano», explicábase neste xornal. O Tribunal Supremo ratificaba a sentenza anterior da Audiencia de Pontevedra, que apoiaba a xurisdición municipal de Redondela.
Ancoradas no fondo da ría viguesa, as illas de San Simón e San Antón, un pequeno illote unido por unha ponte á ínsula principal, tiveron gran protagonismo na historia de Galicia. Nas últimas campañas arqueolóxicas non se acharon restos prehistóricos. Será a partir das Idade Media cando aparezan documentadas. Mesmo, acadaron un posto literario ao ser escenario dunha das cantigas de Mendiño no século XIII.
A orde dos franciscanos instalouse en San Simón a comezos do século XVI e, unhas décadas máis tarde, os seus membros foron vítimas do asalto de Francis Drake. Durante o século XVIII, os monxes volveron tremer ante a presenza inglesa en 1702, tras a batalla naval de Rande, e en 1719, durante a invasión comandada polo vizconde de Cobham. A comunidade franciscana abandonou definitivamente este emprazamento en 1746.
O século XIX devolverá o protagonismo ao lugar xa que en 1842 abriu o lazareto. Só había dous lugares en España onde podía realizar a corentena sanitaria os barcos transoceánicos, Mahón e San Simón. Esta situación mantívose así ata 1927, cando se pecha o lazareto.
A partir dese momento, San Simón e San Antón terían diferentes funcións. Mesmo, no ano 1928 abriuse a posibilidade de que acollese un aeroporto nacional para hidroavións, algo que non chegou a producirse.
A guerra civil transformou as antigas instalacións do lazareto nun campo de prisioneiros republicanos, situación que se mantivo ata o ano 1943. Foi despois un colexio para os frechas navais e albergue nacional. Nese contexto produciuse o naufraxio da lancha Monchiña, no que faleceron 43 membros da garda de Franco que descansaban na illa.
Máis recentemente, o arquitecto César Portela afrontou a rehabilitación de todos os edificios, a declaración de Ben de Interese Cultural e a súa actual vida, na que se realizan distintas actividades da man da Xunta.