La Voz organizou o luns un foro de debate sobre a convivencia no noroeste peninsular, con oito relatores e a intervención dun eurodeputado
19 mares 2024 . Actualizado ás 09:43 h.A convivencia do lobo coa gandería extensiva é un debate de plena actualidade xa que a Comisión Europea volverá revisar, nuns días, o status de protección do cánido. A tensión social sobre increméntase desde hai anos e, especialmente, desde que no pasado 2021 a especie incluíuse na Listaxe de Especies Silvestres en Réxime de Protección Especial (Lespre), polo que se estendeu a prohibición de cazalo ás comunidades autónomas asentadas ao norte do río Douro.
Para responder a este debate La Voz de Galicia organizou o luns 18 de marzo un debate sobre a convivencia co lobo no salón de actos da Escola Politécnica Superior de Enxeñería (EPSE), no Campus Terra de Lugo. Ao encontro informativo acudiron gandeiros, pero tamén expertos, técnicos e investigadores que debateron durante dúas horas sobre a situación do cánido nas comunidades máis afectadas, como Galicia, e a súa afección á gandería extensiva, un motor da economía da provincia de Lugo.
A primeira mesa redonda estivo formada por Xabier Fernández, gandeiro de ovino; Gemma San Pedro, gandeira de caprino en Guntín; Xavier Fraga, criador de cabalos no Xistral e Concha Blanco , gandeira de vacún de leite en Friol. Todos e cada un dos relatores explicaron na primeira parte do debate, que se retransmitiu en directo a través da web de La Voz de Galicia, nas redes sociais e en Youtube, os numerosos ataques do lobo que sufriu o seu gando, con consecuencia de morte para os animais na maior parte dos casos.
«Nos meus 13 anos como gandeira os ataques son frecuentes. Levaba ano e medio sen problemas gordos, pero a semana pasada chegaron dous lobos á porta da miña casa, ás 10 da mañá. Os mastines foron correndo, escorrentáronos, pero despois atopeime o panorama. Unha cabra completamente devorada, outra morta..», explicou Gemma San Pedro. Pola súa banda, Javier Fraga asegurou que o conflito se intensifica desde hai 20 anos, explicando que a depredación fai que non sobreviva un só poldro: «Tiven seis dános nunha semana, queda ou 30 % dás bestas que había. Non Xistral hai grupos moi fortes, con 10 ou 12 exemplares adultos, que consumen moita carne. Eu neno cabalos de pura raza galega, non deberían estar tan protexidos coma ou lobo? Ao final, sae máis barato deixalos comer».
O gandeiro Xabier Fernández falou de como o lobo se adapta ao medio: «Ao principio atáquesvos eran nocturnos e en zonas máis apartadas. Vos últimos foron pegados ás casas e nalgún vos meus mastíns resultaron feridos. A manda foi aprendendo a matar asumindo un maior risco».
Concha Blanco sufriu o primeiro ataque no ano 2013 e desde entón, explica que tivo tempo «a facer un memorial do lobo». Asegurou que os mastines foron de gran axuda, pero que os problemas de convivencia co cánido persisten. «Eu fago ou que facían vos meus avós», detallou. Ela, xunto cos seus compañeiros gandeiros, foi rotunda ao esixir medidas inmediatas a todas as administracións. «Tiven pensado deixalo moitas veces», dixo Gemma. As palabras tamén as subscribiu Javier.
Segunda mesa de debate
Na segunda mesa de debate participaron Santiago Crecente, investigador do Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM); Luis Llaneza, biólogo, asesor e coordinador de varios censos; Luis Eusebio Fidalgo, presidente da Federación Galega de Caza e Pedro Alonso Iglesias , biólogo experto en lobo e responsable de varios censos.
Santiago Crecente explicou que o conflito co lobo non é recente e que a alta densidade que hai en Galicia «implica que ou conflito estea máis candente que nunca». Como solución, explicou que a pesar das dificultades «dalgunha maneira haberá que botarlle unha man aos gandeiros». Crecente fixo fincapé na efectividade das medidas preventivas, aínda que tamén admitiu que non hai ningún sistema de peches impermeable á entrada do lobo.
Por outra banda, Luis Llaneza asegurou que gandeiros e lobos poden coexistir, «pero cunha base de diálogo de encontro porque non será posible nun clima de enfrontamento. O problema do lobo non é de conservación, é de índole social. Fai falta diálogo e paciencia».
En palabras de Luis Eusebio Fidalgo, a polémica sobre a convivencia «hase politizado, pero o que leva os paus rotos é o que alimenta e mantén ao lobo. Se o conflito social se relaxa o primeiro beneficiado vai ser o cánido sen ningunha dúbida, pero se os gandeiros non logran sobrevivir pois mal imos», dixo Fidalgo.
En opinión de Pedro Alonso Iglesias o problema actual «é común en Europa, un problema de xestión do territorio, de priorización de determinadas actividades económicas que dan lugar a que as formas de vida tradicionais estean abocadas a esmorecerse». Asegura o experto que o abandono de zonas rurais provocou o abandono de aldeas, «e iso fai que ou lobo multiplique a súa incidencia sobre vos últimos resistentes do rural. Quéixanse, pero a administración fai oídos xordos. Sen consenso, a solución vai ser difícil, especialmente cando a tendencia é que as especies silvestres incrementen poboación e recuperen espazos». O biólogo tamén recalcou os enfrontamentos do Goberno coas comunidades autónomas.
Para rematar, La Voz invitou a representantes españois na Unión Europea, pero declinaron a invitación, salvo Juan Ignacio Zoido, eurodeputado do Partido Popular (PP), que interveu no encontro informativo a través de videoconferencia e desde Bruxelas. O político subscribiu as esixencias dos gandeiros, apoiou as exposicións dos técnicos e prometeu todo o seu apoio «para facilitar a convivencia co lobo».