A desaparición do xeo mariño nas rexións polares debido ao quecemento global non só está aumenta a cantidade de luz que entra ao océano, senón que tamén está a alterar a súa cor.
07 may 2025 . Actualizado á 08:41 h.A desaparición do xeo mariño nas rexións polares debido ao quecemento global non só está aumenta a cantidade de luz que entra ao océano, senón que tamén está a alterar a súa cor. Estes cambios teñen consecuencias de grande alcance para organismos fotosintéticos como as algas de xeo e o fitoplancto. Esta é a conclusión dunha nova investigación publicada en Nature Communications, dirixida polos biólogos mariños Monika Soia-Wozniak e Jef Huisman, do Instituto de Biodiversidade e Dinámica de Ecosistemas (IBED) da Universidade de Ámsterdam.
O equipo investigou como a perda de xeo mariño altera a contorna lumínico submarino. O xeo mariño e a auga de mar difiren fundamentalmente na súa forma de transmitir a luz. O xeo mariño dispersa considerablemente a luz e reflicte gran parte dela, mentres que só permite a penetración dunha pequena cantidade.
Con todo, esta cantidade limitada de luz aínda contén case todo o rango de lonxitudes de onda visibles. En contraste, a auga de mar absorbe a luz vermella e verde, mentres que a luz azul penetra profundamente na columna de auga. Isto é o que lle dá ao océano a súa cor azul.
VIBRACIÓNS MOLECULARES DA AUGA
Outra diferenza crave entre o xeo e a auga líquida radica na función das vibracións moleculares. Na auga líquida, as moléculas de H2O teñen liberdade de movemento e vibración, o que conduce á formación de bandas de absorción distintivas en lonxitudes de onda específicas. Estas bandas eliminan selectivamente porcións do espectro luminoso, creando ocos na luz dispoñible para a fotosíntesis.
Investigacións previas de Maayke Stomp e o profesor Huisman demostraron que estas características de absorción molecular crean «nichos espectrais»: conxuntos distintos de lonxitudes de onda dispoñibles para os organismos fotosintéticos. O fitoplancto e as cianobacterias desenvolveron unha diversidade de pigmentos adaptados aos diferentes nichos espectrais, o que configura a súa distribución global en océanos, augas costeiras e lagos.
No xeo, con todo, as moléculas de auga están atrapadas nunha rede cristalina ríxida. Esta estrutura fixa suprime a súa capacidade de vibracións moleculares e, por tanto, altera as súas características de absorción. Como consecuencia, o xeo carece das bandas de absorción da auga líquida, polo que se conserva un espectro de luz máis amplo baixo o xeo mariño. Esta diferenza fundamental desempeña un papel crave no cambio espectral que se produce ao derreterse o xeo mariño.
IMPLICACIÓNS ECOLÓXICAS
A medida que o xeo mariño desaparece e dá paso a augas abertas, a contorna lumínico submarino cambia dun amplo espectro de cores a un espectro máis estreito, dominado polo azul. Este cambio espectral é crucial para a fotosíntesis. «Os pigmentos fotosintéticos das algas que viven baixo o xeo mariño están adaptados para aproveitar ao máximo a ampla gama de cores presente na escasa luz que atravesa o xeo e a neve», afirma nun comunicado a autora principal, Soia-Wozniak. «Cando o xeo se derrete, estes organismos atópanse repentinamente nunha contorna dominada polo azul, o que dificulta o desenvolvemento dos seus pigmentos».
Mediante modelos ópticos e medicións espectrais, os investigadores demostraron que este cambio na cor da luz non só altera o rendemento fotosintético, senón que tamén pode provocar cambios na composición das especies. As especies de algas especializadas en luz azul poderían obter unha sólida vantaxe competitiva en comparación coas algas de xeo.
Segundo o profesor Huisman, estes cambios poden ter efectos ecolóxicos en fervenza. «As algas fotosintéticas constitúen a base da rede trófica ártica. Os cambios na súa produtividade ou composición de especies poden repercutir en peixes, aves mariñas e mamíferos mariños. Ademais, a fotosíntesis desempeña un papel importante na absorción natural de CO2 polo océano».
O estudo destaca que o cambio climático nas rexións polares non só derrete o xeo: provoca cambios fundamentais en procesos crave como a transmisión da luz e o fluxo de enerxía nos ecosistemas mariños.
Os resultados subliñan a importancia de incorporar os espectros de luz e a fotosíntesis de forma máis explícita nos modelos climáticos e as predicións oceánicas, especialmente nas rexións polares, onde o cambio ambiental está a acelerarse a un ritmo sen precedentes.