O clima de Galicia tras colapsar a corrente do Atlántico: menos choiva e máis ciclóns explosivos
SOCIEDADE
Tras deterse a circulación oceánica, tanto os invernos como os veráns serían máis fríos
25 feb 2024 . Actualizado ás 13:19 h.A comunidade científica non dubida de que máis tarde que cedo, a corrente do Atlántico norte (AMOC) acabará paralizándose. O desxeo masivo no Ártico polo quecemento de orixe antropogénico está a liberar unha gran cantidade de auga doce e fría que podería acabar interrompendo a formación de augas profundas preto de Islandia, onde a corrente do Golfo afúndese cara ao fondo. Un estudo publicado hai uns días na revista Science ofrece un adianto sobre o tremendo impacto que podería ocasionar este suceso climático en Europa.
Se a AMOC colapsa, o primeiro efecto sería un brusco descenso da temperatura media. Na Península estaría ao redor de 2 graos. Practicamente revertería o quecemento provocado polo ser humano, aínda que non do todo xa que se estima este suceso produciríase nun escenario de aumento superior a ese valor de dous graos. «Nalgunhas zonas do norte do continente a temperatura media quedaría bastante por debaixo do período preindustrial xa que se prevén descensos superiores a dez graos de media. Ademais, este descenso provocaría unha gran expansión da superficie do xeo que podería chegar ata unha latitude de 50 graos norte, cubrindo parte do Reino Unido», explica Damián Insua, investigador do Laboratorio de Extremos Hidroclimáticos da Universidade de Gante.
O avance do xeo actuaría, ademais, como un elemento que intensificaría e prolongaría o clima frío en Europa debido ao efecto albedo, aínda que xusto no sentido contrario que ocorre actualmente. Hoxe, o xeo retrocede e deixa ao descuberto a superficie mariña que amplifica o quecemento antropogénico nos polos. Con todo, se crece a superficie branca reflectiría máis radiación solar cara ao espazo exterior e habería unha amplificación do arrefriado.
Ademais, se a media de Europa cae en picado, tal e como predicir este estudo, a precipitación reduciríase de xeito notable, pero ao mesmo tempo as borrascas poderían ser máis explosivas. Pode parecer algo pouco intuitivo, aínda que ten a súa lóxica. «O feito de que se arrefríen as latitudes máis ao norte de Europa provocará un aumento na diferenza de temperatura entre o Ártico e o ecuador, xusto ao contrario do que está sucedendo agora mesmo», recoñece Insua.
O quecemento global reduce o contraste térmico entre a latitude cero e o polo norte. Un dos efectos que se están observando é un enfraquecemento da corrente en chorro. Cando o jet stream circula máis frouxo crea grandes meandros e produce eventos térmicos extremos, sobre todo de altas temperaturas ao canalizar aire africano cara á Península, algo que cada vez resulta máis habitual. «Pero se o Ártico se arrefría, a corrente intensificarase e moverase máis cara o sur. Isto vai ser o motor de borrascas que se van a profundizar con máis intensidade», sostén o investigador.
Con todo, este escenario, cunha potente corrente en chorro movéndose preto da Península e impulsando poderosos ciclóns extratropicales, ocorrería nun clima máis frío que o actual e iso tería un efecto directo sobre a choiva. «A humidade vaise a reducir porque a capacidade da atmosfera para conter vapor de auga depende directamente da súa temperatura. Por esta mesma razón no ecuador é onde hai maior cantidade de auga precipitable. Polo tanto, aínda que as borrascas poidan ser máis profundas do que son actualmente, non van a ter ese alimento de humidade para que a precipitación sexa máis intensa», sostén.
As rexións máis frías non son os máis chuviosas. Máis ben ao contrario. A Antártida, por exemplo, é o lugar máis seco do mundo. Nunha zona como Groenlandia, de onde veñen ás veces as borrascas, a precipitación media anual ascende a uns 400 litros por metro cadrado. Isto é menos do que chove en Ourense, uns 600, e catro veces menos que unha cidade como Santiago e Vigo. A excepción é Noruega , pero neste país escandinavo resulta vital o papel orográfico que desempeñan os fiordos.
As estacións tampouco serían as mesmas. As episodios invernais serían máis frecuentes e intensos ao ter máis preto o aire frío e os veráns serían máis frescos.
A ciencia subliña que este estudo debe tomarse con cautela xa que as simulacións que se usaron para chegar a estas conclusións presentan unha incerteza moi alta. En calquera caso, a lección que permite extraer é que a alteración do clima por parte dos seres humanos pode chegar a desencadear un cambio climático máis brusco que o actual e que ese escenario non só é real, senón que podería chegar antes do que pensabamos.
«O feito de que o sentido do cambio sexa contrario ao actual, é dicir, arrefriamento en vez de quecemento, non pode servir como escusa para restarlle importancia ao quecemento global en curso. Un cambio brusco na temperatura sempre implica consecuencias negativas independentemente do seu signo posto que a rapidez coa que ocorre non permite adaptarse. Por non falar doutras consecuencias derivadas do colapso da AMOC, como a redución de osíxeno nos fondos oceánicos, que podería ser fatal para o ecosistema mariño», conclúe Insua.