O hospital de Vigo implanta dous electrodos no cerebro a unha muller de 51 anos
16 feb 2024 . Actualizado ás 22:29 h.Unha muller de 51 anos cun trastorno obsesivo compulsivo (TOC) que non respondía a ningún tratamento foi operada recentemente para implantarlle dous electrodos no cerebro co obxectivo de intentar curala. Esta é a primeira intervención cirúrxica que se fai en Galicia para tratar un TOC. A muller foi intervida o 30 de xaneiro no Hospital Álvaro Cunqueiro de Vigo e evoluciona ben.
«O problema do TOC é que cando non responde a nada, nin a distintos fármacos nin a psicoterapia, é moi incapacitante, é un das dez enfermidades máis incapacitantes», explica o neurocirurxián Pablo Sousa, que coordinou a intervención, «o paciente non pode nin saír da súa casa por medo a contaminarse ou a que lle pase algo terrible». Era, polo tanto, un caso grave no que todas as terapias fracasara.
Esta técnica cirúrxica empezou a utilizarse nos Estados Unidos cara ao 2009, só como terapia de último recurso. Desde entón foise estendendo e hai oito hospitais en España que a practican. Consiste en implantar dous electrodos en áreas cerebrais profundas. «No cerebro hai un circuíto en forma de bucle que conecta a cortiza cerebral con dous núcleos da profundidade, o núcleo estriado e o do tálamo», detalla o neurocirurxián. Este circuíto está afectado e por iso o paciente ten pensamentos intrusivos (obsesións) e séntese obrigado a repetir determinados comportamentos para controlar os seus medos (compulsiones).
A terapia baséase en estimular constantemente ese circuíto mediante impulsos eléctricos para controlar as áreas que están demasiado estimuladas. «Ao enviar impulsos inhibes zonas que están demasiado excitadas e feixes que outras zonas vaian desenvolvéndose, para restaurar o equilibrio», explica o médico.
É como un marcapasos, pero a nivel cerebral. A paciente porta unha batería na clavícula, baixo a pel. Este aparello conéctase cun cable aos dous electrodos, que se implantan nunha zona cerebral de alta concentración de fibras nerviosas. O aparello emite un pulso a 130 hercios (ciclos por segundo).
«A diferenza doutras, as funcións do comportamento, a memoria ou o circuíto de recompensa están repartidas entre os dous hemisferios do cerebro», aclara Pablo Sousa. Por iso colócase un electrodo en cada hemisferio.
A muller operada non tivo ningunha secuela e recupérase favorablemente, pero aínda é pronto para saber se o tratamento foi efectivo. O neurocirurxián di que o 70 % das persoas operadas responden dalgún xeito e recuperan funcionalidade. Se á primeira non funciona, hai varias posibilidades, porque cada electrodo ten oito puntos de contacto e pódense programar para que os pulsos eléctricos os emitan só algúns deles, de forma que se o tratamento non é eficaz nun sitio, talvez o sexa noutro.
A técnica aínda non se incluíu na carteira de servizos de xeito regulado. O Servizo Galego de Saúde ten que autorizar cada caso. Ao servizo de neurocirugía do hospital de Vigo gustaríalle ser o centro de referencia en Galicia para estes casos, igual que o de Santiago o é para as operacións en persoas con párkinson, unha técnica que tamén se basea na implantación de neuroestimuladores.
O Sergas estima que ata un 2 % da poboación pode padecer TOC, aínda que o rango de sintomatología é moi amplo, desde certos trazos ata un trastorno realmente incapacitante.