A capital das Burgas viviu en 1989 unha mobilización sindical sen precedentes polo peche da factoría de Citroën. Tras meses de protestas conseguiuse que non se perdesen empregos
30 ene 2019 . Actualizado ás 11:42 h.Houbo un tempo no que Ourense tivo unha fábrica de Citroën. Con preto dun milleiro de postos de traballo, e situada no polígono de San Cibrao das Viñas, representaba moito para unha provincia na que a industrialización non era entón, e non é agora, o punto forte. Era, de feito, a empresa máis grande, que estivera operativa desde 1976 e parecía ter unha gran estabilidade.
Pero non era así. Un plan deseñado polo grupo francés PSA contemplou o peche das instalacións, que se fixo en varias etapas. Primeiro montouse unha empresa, do grupo Sommer-Allibert, á que se derivaron varios centos de traballadores. As malas noticias para o resto chegaron na primavera de 1989. Sen negociación previa. «Recordo perfectamente o día que se entregaron as cartas de despido aos traballadores; había moita xente con lágrimas nos ollos e o papel na man», lembra Etelvino Blanco , entón líder da CIG, que asegura que «aquilo foi un drama, porque a xente tiña a Citroën como un símbolo, que entón se esvaeceu. A empresa maltratounos e fixo todo mal, polas bravas». E é que PSA quería pechar a factoría sen máis opción que o despedimento, e aquilo era inaceptable. «Montouse unha loita obreira sen precedentes, que supuxo o fin do sindicalismo amarelo e que ao final permitiu que non se perdesen postos de traballo», lembra José Gómez, de Comisións Obreiras, hoxe xa xubilado.
Pero para conseguir esa vitoria laboral, con sabor agridoce, tiveron que pasar moitos meses de manifestacións en Ourense, Vigo e Santiago, e accións non exentas de tensión. Unha das xornadas máis intensas viviuse cando os traballadores se encerraron na fábrica e retiveron aos directivos. «As esposas dos empregados, os seus familiares, presentáronse tamén alí e non se deixaba saír a ninguén ata que a empresa se aviniese a negociar. Entón o gobernador mandou á Garda Civil e pensamos que ía ocorrer unha desgraza, pero o sangue non chegou ao río. Todos resistimos, os traballadores demostraron gran enteireza, e ao final, grazas á mediación dese mesmo cargo político, fixouse un día e unha hora para unha reunión», lembra o sindicalista.
Os encontros coa directiva francesa tiveron lugar en Madrid, no hotel Meliá Castela. «Chegamos a un principio de acordo unha vez que todos entendemos que non había ningunha posibilidade de que a factoría ourensá permanecera aberta», conta Blanco . Despois de moitas negociacións lograr que a empresa permitise aos empregados que así o desexasen trasladarse á fábrica de Citroën de Vigo, coas mesmas condicións de salario. Quen quixesen quedar en Ourense poderían integrarse noutra empresa de automoción, Lavauto. «O positivo foi que despois de tantas mobilizacións os traballadores saíron ben, porque ao principio parecía impensable gañar a batalla fronte a unha multinacional», conta Etelvino Blanco , que valora tamén as nefastas consecuencias que tivo aquilo para a economía ourensá. «A media de idade dos traballadores era de 30 anos. Eran familias con nenos que lle daban vida á cidade, e todo iso perdeuse. Foron máis de trescentas familias que fortaleceron a economía de Vigo en detrimento da de Ourense», lembra. «Ourense soubo o que era perder unha fábrica», rememora tamén con tristeza José Gómez, que lamenta que os políticos da época non fixesen nada para encher aquel enorme baleiro, tanto económico como social, que deixou o peche de Citroën. Con todo, ambos valoran o gran salto cuantitativo que o sindicalismo ourensán deu naqueles meses e o importante que foi a unión de todos para lograr un bo acordo. Talvez pode dicirse que Ourense nunca volveu ser a mesma desde entón, en moitos sentidos.