Un iceberg 60 veces maior que Vigo se desgaja da Antártida e vai á deriva
SOCIEDADE
As rupturas de grandes masas de xeo son cada vez máis frecuentes e o serán aínda máis no futuro
05 abr 2019 . Actualizado ás 20:14 h.Navegar en augas antárticas é unha operación de risco. É ata certo punto habitual que os barcos se topen con grandes iceberg flotando á deriva que aparecen entre a néboa e que os buques esquivan con dificultade. José Mora Bermúdez, biólogo da Universidade de Santiago e con cinco anos de investigación no continente branco, sábeo ben. «Atopámonos -di- con témpanos que eran auténticos monstros». Pero ningunha coa masa enorme que se acaba de desprender do mar xeado coñecido como a plataforma Larsen C, situado no bordo oriental da península antártica. Con 175 quilómetros de longo, un volume estimado de mil millóns de toneladas e unha superficie de case 6.000 quilómetros cadrados, ocupa unha área sesenta veces maior que a cidade de Vigo e é un pouco máis grande que a provincia de Pontevedra. É un xigante á deriva, pero non o maior da historia, nin sequera o de máis volume dos últimos anos. Aínda que si é un síntoma que revela que este tipo de sucesos están a converterse en cada vez máis frecuentes.
«Non, non é o maior episodio deste tipo que teña ocorrido, pero tampouco é un desprendemento calquera. É un suceso preocupante, porque crea inestabilidade na plataforma mariña, que se ve ameazada con novos resquebrajamientos», explica o xeólogo pontés Jerónimo López, expresidente do Comité Científico Internacional para a Investigación na Antártida e experto coñecedor do continente. Por unha banda, a masa xeada que aínda permanece fixa queda sen a fronte que o protexe da acción do mar e, por outro, deixa de actuar como un tapón para o xeo que flúe do continente polo desxeo. «Acelérase o fluxo dos glaciares que hai detrás, situados no continente, o que si ten consecuencias para o incremento do nivel do mar», apunta López. A masa que agora se acaba de desprender, a pesar da súa enorme magnitude, non ten ningún efecto neste aumento, xa que o xeo desprendido estaba á boia no océano, pero outra cousa moi distinta é se se atopa por amais da superficie terrestre.
López asegura que os desprendementos masivos do xeo que se atopa no bordo continental volvéronse máis frecuentes nos últimos trinta anos e que no futuro o serán aínda máis. Pero dubida de quen é o verdadeiro culpable da situación. «É verdade que a medida que avance o cambio climático atopémonos cun escenario máis preocupante, pero agora mesmo non podemos relacionar este ou outros sucesos illados co quecemento global. Necesitamos máis tempo». E advirte que as plataformas de xeo «rompen pola súa propia dinámica». Nunha liña parecida pronunciouse Martin O'Leary, que se encargou do seguimento da rotura da placa nos últimos meses desde a universidade británica de Swansea. «Aínda que se trata dun fenómeno natural -comenta-, e non temos constancia de vínculo algún directo co cambio climático, a brusca separación coloca á plataforma de xeo nunha situación moi vulnerable».
A alerta vermella do planeta
José Mora tamén mantén a incerteza. «Toda a vida -apunta- houbo roturas nas placas de xeo e seguiraas habendo. Pero, estamos agora nunha etapa de regresión glaciar? Non o se», responde .
Mariano Lastra, investigador na Universidade de Vigo e con sete campañas na Antártida ás súas costas, tampouco se atreve a establecer unha relación directa, aínda que si cre que as evidencias que se acumulan son cada vez maiores. «Aínda non temos -di- rexistros suficientes para afirmar que existe unha relación directa co cambio climático, pero todo apunta a que si. Está a ocorrer na península, que é a zona máis vulnerable da Antártida e na que máis subiron as temperaturas e é bastante probable que estes grandes desprendementos, que agora poden ser excepcionais, no futuro deixen de selo e ocorran cunha maior frecuencia».
Un pouco máis claro teno Paul Johnston, director da Unidade Científica de Greenpeace Internacional. «O desxeo da Antártida -asegura- é a alerta vermella do planeta sobre os perigos do cambio climático. O desprendemento deste iceberg é o terceiro dos últimos anos, probablemente un sinal do impacto global do cambio climático e da necesidade urxente de implementar o acordo de París».
«B-15», o maior dos xigantes
A maior ameaza da ruptura da plataforma será para os barcos que navegan na zona. O tráfico agora é escaso, xa que no continente é inverno, pero no verán é cada vez máis habitual a visita de cruceiros turísticos. De momento, a masa é estable, pero podería colapsar nuns anos e desintegrarse en fragmentos máis pequenos que si suporían un risco para a navegación. O maior xigante de xeo que ata o momento hase desprendido do bordo antártico é o B-15, desgajado do mar de Ross no 2000. Tiña 11.000 metros cadrados. Da plataforma Larsen C, a mesma que agora se fragmentou, saíu un bloque de 9.000 quilómetros en 1986.