O mosteiro de Santa María e o bidueiral son dúas referencias destacadas do municipio
10 sep 2023 . Actualizado ás 05:00 h.Foi nos anos 20 do pasado século cando Otero Pedrayo individualizou a comarca da Terra de Caldelas como un espazo natural, e no mesmo sentido pronunciouse Antón Fraguas tres décadas despois. Na mesma enmárcase o municipio de Montederramo , que dada a súa importante extensión limita con concellos como os da Teixeira, Parada de Sil, Castro Caldelas, Maceda, Xunqueira de Espadanedo, Vilar de Barrio, Chandrexa de Queixa e Laza. Como sucedeu cos municipios de alta montaña, o de Montederramo viuse afectado por unha sangría constante que transformou a un Concello que contaba con máis de 4.000 veciños ao comezo do século XX nun enclvae cos preto de 700 habitantes cos que conta na actualidade. A gandeira é a principal actividade do municipio, xunto ao sector servizos, e Montederramo é un dos concellos máis importantes da provincia neste sector.
A súa condición de enclave patrimonial de referencia na Ribeira Sacra e a súa oferta de natureza son os elementos destacados de Montederramo.
Mosteiro de Santa María
A súa igrexa recuperou o esplendor de hai séculos grazas a unha importante actuación da Consellería de Cultura. De feito o mosteiro acolleu no seu día a entrega dos Premios dá Cultura de Galicia, destacándose no acto o feito de ser na documentación do cenobio de Montederramo onde aparece a primeira referencia á Ribeira Sacra. A súa orixe remóntase a 1124, por doazón de Teresa de Portugal, e aínda que naceu benedictino incorporouse ao císter en 1163. Do templo románico consérvanse as dúas fiestras do muro sur. Con gran relevancia entre os séculos XIII e XV, polas doazóns recibidas, no século XVI incorpórase á Congregación de Castela e en Montederramo fúndase o Colexio de Arte e Filosofía, chegando a ser sede central dos estudos do císter. A desamortización marcou o seu declive e o paso de parte do seu patrimonio a mans de particulares.
O «bidueiral», a xoia galega
Integrado na Rede Natural 2000, o Bidueiral de Montederramo é un dos espazos naturais máis destacados de Galicia. Situado entre a Ribeira Sacra e o Macizo Central de Queixa-Manzaneda, alberga un importante conxunto de especies autóctonas —bidueiros, carballos, acivros, avellanos, rebozuelos, piñeiros silvestres, arándanos, etcétera— e unha variada fauna —na que destacan cervos, xabarís, lebres, perdices, aguias, gaivotas, azor e lechuzas—. A Ruta do Bidueiral de Montederramo é unha das máis destacadas das existentes en Galicia. O municipio tamén ofrece a posibilidade de realizar a Ruta do Santo, a que percorría unha vez ao ano San Mamede para baixar da súa ermida na serra ao mosteiro de Montederramo.
Natureza e patrimonio
A densa rede fluvial do río Mao marca o territorio dun municipio que é punto de referencia para pescadores e cazadores. En Vilariño Frío atópanse os restos da antiga calzada romana, a Vía Nova, e mantense a «ponte vella», de orixe romana pero reconstruído xa na Idade Media.