O debate do vento: desjudicializar?

Uxio Labarta
Uxío Labarta CODEX FLORIAE

OPINIÓN

ALBERTO LÓPEZ

15 mares 2024 . Actualizado ás 05:00 h.

No 2009 anulouse o concurso eólico do anterior Goberno (PSOE-BNG), que adxudicara máis de 2.000 MW. Logo foi a moratoria de 18 meses para a aprobación dos parques en tramitación e o contencioso co Goberno de España respecto dos parques da súa competencia. Posteriormente modifícase —en veces sucesivas— a normativa que regula o aproveitamento eólico de Galicia.

 No último ano parecía que a cuestión eólica, tanto terrestre como mariña, podía ter unha solución á que contribuiría o plan de recuperación para a industria eólica deseñado pola Unión Europea.

En Galicia asistimos, con todo, a unha gran disputa sobre a enerxía eólica, que mantén paralizados uns 7.500 MW. A pesar da activación tanto da Xunta como do Ministerio de Transición Ecolóxica, unha serie de reclamacións ante a xustiza de organizacións ambientais, veciñais e concellos, algunhas apoiadas por campañas de crowdfunding , lograron paralizar preventivamente máis dunha ducia de proxectos dos máis de 75 que tiñan visto e prace ambiental do Goberno galego. E con iso que a normativa existente incorrese en inseguridade xurídica.

A sentenza do Tribunal Supremo casando outra do TSXG, na que anulaba a paralización dun parque, xunto co establecido pola Xunta —na lei de acompañamento orzamentario 2024— considerando os proxectos eólicos como «ben de interese público superior», parecía que dificultaría novas impugnacións.

Con todo, o TSXG decidiu expor unha cuestión prejudicial sobre a tramitación de parques eólicos, en tres cuestiones diferentes, ante o Tribunal de Xustiza da Unión Europea e á espera da súa resolución deixar en suspenso as súas sentenzas.

Esta cuestión prejudicial alterou as expectativas empresariais, as da patronal eólica e as da Xunta, coas súas obvias consecuencias no posible desenvolvemento industrial e nos procesos de transición enerxética en Galicia. Para buscar solucións talvez a alternativa sexa, en lugar de leis e normas sucesivas coas consecuencias actuais, desjudicializar o vento. Para iso non parece suficiente o previsto na Axenda Enerxética de Galicia 2030, e talvez se deba valorar a opción desenvolvida polo País Vasco. Onde o Goberno de coalición do presidente Urkullu, autosuficiente en votos como lle sucedeu a Feijoo e agora a Rueda , chega a un amplo acordo parlamentario, negociado con Bildu, para aprobar unha Lei de Transición Enerxética e Cambio Climático soportada polo 83 % dos deputados, nun acordo acadado a tres meses das eleccións de abril. Unha lei que entre outros aspectos sustantivos contempla un canon anual (700 euros anuais a hectárea de cada parque fotovoltaico e 3.800 euros por cada aeroxerador de 5 MW) e a obrigación de ofrecer aos cidadáns e empresas da contorna do parque polo menos o 20 % da súa produción eléctrica.

Políticas para a xestión do común. O vento, cos investimentos, un recurso natural.