Esta mañá arrinca a sesión da que Miguel Santalices sairá como presidente. A seguinte etapa será a sesión de investidura de Alfonso Rueda, en abril. Falan os tres deputados cos que arrinca a décimo segunda lexislatura
18 mares 2024 . Actualizado ás 05:00 h.O Parlamento de Galicia ultimaba o venres os ensaios. Soaba o himno galego polos altofalantes, técnicos probaban a retransmisión en directo nas pantallas, zumbaba o timbre que chama aos deputados ao pleno. Tamén o sinal de dous tons que marca o inicio dunha votación. As alfombras e butacas apiladas fose do hemiciclo durante a última semana estaban xa no seu sitio. O Pazo do Hórreo albergará esta mañá, a partir das once, a sesión constitutiva da duodécima lexislatura da autonomía galega, na que tamén se elixirán os cinco membros da Mesa do Parlamento, con tres deputados do PPdeG e dous do BNG (salvo que lle ceda un ao PSdeG). Miguel Santalices repetirá como presidente.
O pleno dará a benvida aos 75 deputados elixidos nas eleccións galegas do 18 de febreiro. Destes, 43 non estaban na última sesión celebrada en decembro, antes de Nadal, aínda que moitos si estiveron fai catro anos e cesaron despois para ocupar responsabilidades de goberno. Iso mesmo volverá ocorrer en canto o popular Alfonso Rueda sexa investido presidente e designe aos compoñentes do seu Executivo, o primeiro que poderá nomear de cero tras dar continuidade ao que recibiu de Alberto Núñez Feijoo hai case dous anos. Tamén haberá novas dimisións nas filas populares daqueles deputados que pasen a ostentar outros cargos da Administración autonómica, como delegados territoriais ou directores xerais.
Rueda logrou amarrar a quinta maioría absoluta consecutiva do PP nas súas primeiras eleccións como candidato. E iso permitirá aos populares seguir pasando o rodete cada vez que se vote no pleno calquera iniciativa lexislativa que parta do seu grupo. Pero os equilibrios na oposición cambiaron. O BNG encadeou un segundo resultado histórico que lle dan vinte e cinco deputados, de novo liderados pola portavoz nacional do Bloque, Ana Pontón, a quen fai oito anos só acompañaban cinco compañeiros de grupo.
O PSdeG obtivo o seu peor resultado ata a data, con nove escanos, cinco menos que no 2020. Será un grupo renovado na súa práctica totalidade, xa que só repiten da pasada lexislatura Paloma Castro e Carmen Rodríguez Dacosta. Habra novo portavoz, que será tamén secretario xeral do PSdeG en apenas uns días, José Ramón Gómez Besteiro. E isto permitirá aos socialistas reforzar o seu papel na Cámara, xa que nin Besteiro nin o que será en breve o seu predecesor, Valentín González Formoso, eran antes deputados.
A outra novidade desta lexislatura é a recuperación do grupo mixto, que terá un único ocupante: o deputado de Democracia Ourensá. O papel de leste será case testemuñal. A expensas do que decida a Mesa do Parlamento, unha vez se conforme, todo apunta a que só terá dereito a formular dúas preguntas orais ao Goberno e unha ao presidente en cada período de sesións (son dúas ao ano), e incorporar unha única iniciativa na orde do día por cada sesión.
Os cambios de representatividade no hemiciclo obrigan a un reaxuste na distribución de escanos. Os nacionalistas evidenciarán neste primeiro pleno a súa fortaleza a cargo de a oposición ocupando o groso da bancada esquerda. Na primeira fila posterior ás cadeiras de brazos azuis do Goberno, Ana Pontón sentarase no extremo pegado á parede, mentres que Besteiro o fará xunto ao corredor. Ao lado de leste, unha única compañeira socialista, que hoxe será Paloma Castro. Tras ela, dous asentos baleiros e sete deputados do Bloque. Na pasada lexislatura, o PSdeG contaba aquí con catro butacas.
A presenza nacionalista tamén se verá incrementada, e a socialista minguada, noutros organismos como as comisións ou a deputación permanente. Tamén en capacidade de iniciativas, xa que o Bloque, con 25 deputados, pode crear de forma automática unha comisión de investigación (só una por lexislatura).
A repercusión será, ademais, económica. Tras ceder dúas actas, a subvención ao PP caerá en, aproximadamente, 176.353 euros esta lexislatura, en 440.882 ao PSdeG, e aumentará en 661.320 ao BNG.
Durante esta semana, os grupos parlamentarios deberán constituírse formalmente, e os seus portavoces reuniranse cos integrantes da Mesa para determinar, entre outros asuntos, a distribución definitiva de escanos.
En quince días terá lugar un novo fito da lexislatura: a solemne sesión de apertura. O presidente do Parlamento dará lectura a unha declaración institucional que supón o arranque formal do traballo ordinario no Pazo do Hórreo. A diferenza doutros anos, producirase antes da sesión de investidura do presidente da Xunta.
Esta deberá celebrarse, a partir de hoxe, no prazo dun mes, segundo recolle o libro de normas do Parlamento. A data aínda non foi fixada, pero todo apunta a que será xa en abril. A intención de Alfonso Rueda era non prolongar demasiado esa espera, pero en contra desa previsión cruzouse o inicio das vacacións de Semana Santa este domingo, o que dificulta encaixar a investidura nunha semana que adoita ser inhábil na Cámara.
A sesión arrincará esta mañá ás once coa constitución da Mesa de Idade, con tres deputados, os de maior e menor idade. Son estes tres, dous do PPdeG e un do BNG.
José Manuel Mato (PPdeG), presidente de la Mesa de Idade: «Serei o representante dos alcaldes do rural»
Logo dunha vida dedicada a Paradela, o concello no que foi alcalde dende 1979 e do que non parece haber mellor embaixador polo cariño que lle profesa, José Manuel Mato (Paradela, 1954), parente de Xesús Mato —o crego fundador de Fuxan os Ventos— e fervente defensor dos potenciais do rural e do Camiño, estréase como deputado aos 69 anos.
—Será presidente da Mesa de idade, pero de novo foi tamén secretario en Paradela.
—Si, fun dous mandatos o máis novo. Xa lle dixen a Raúl [Santamaría]: ‘Oes, eu fun dúas veces secretario por idade e parece que foi onte'. Como pasa o tempo.
—Acumulou doce maiorías absolutas consecutivas. Como viviu esta campaña?
—No mundo rural traballamos sempre boca-orella, indo porta por porta. Os alcaldes do rural somos os gardiáns do espírito da nosa terra. Estamos 24 horas de servizo si ou si. A novidade esta vez foron as novas tecnoloxías, había que estar en sete sitios distintos no mesmo día (ri).
—Que lle agarda nesta lexislatura?
—A miña satisfacción máis grande é ser deputado, algo que xa me ofreceran varias veces. A miña vocación sempre foi o municipalismo, e quero que os alcaldes do rural saiban que son o seu representante no Parlamento.
Raúl Santamaría (PPdeG), secretario da Mesa de Idade: «Tentarei ser o nexo entre a xuventude e o Parlamento»
Raúl Santamaría (Vilagarcía, 1998) é o máis novo do Parlamento. Tanto, que naceu un ano despois de que Miguel Santalices, actual presidente da Cámara, entrase como deputado. Pero non é novo en política. De feito, xa foi secretario na Mesa de idade de Vilagarcía, onde é concelleiro do PP. «Pero nunca con tanta xente diante», admite.
—Medo escénico non terá, con experiencia no concurso «Reacción en cadena», de profesor e tamén de concelleiro.
—Non, non. Niso non hai problema porque xa no instituto estaba en temas de debate e, tamén na universidade, gustábame presentar traballos na aula.
—Como afronta ser agora deputado?
—Encároo con responsabilidade e ilusión. Co do programa custoume decidir, pero quería dar este paso. Tratarei de aportar esa faceta de xuventude, frescura e renovación. Tentar ser o nexo entre a xente nova e o Parlamento. Será o meu reto.
—Que expectativas ten?
—Hoxe parece que todo ten que ser discutir. A miña forma de pensar e traballar non é esa. Se unha idea é positiva e vai beneficiar á xente, aínda que sexa doutro partido, hai que levala a cabo. Eu quero facer iso. Se vexo que non é así, non teño problema en dar un paso a un lado.
Iago Suárez (BNG), secretario da Mesa de Idade: «Teño moita ilusión por mellorar a vida da xente»
O nacionalista Iago Suárez (Chantada, 1997) é tradutor e tamén artista no grupo de rap Tiam Gz, pero recoñece que non vai herdar dende o seu escano o papel de Xosé Luís Rivas, Mini, como músico. «Deleitounos a todos coa súa gran voz, eu reservareino para a miña faceta musical», sorrí. Hoxe tócalle estar de secretario na Mesa de idade como o segundo máis novo da lexislatura. Alí estivera tamén o seu compañeiro de bancada, Daniel Castro, hai catro anos.
—Daríalle algún consello.
—Algún sempre se dá. Hai que escoitar á xente que estivo aí diante de min. É un posto curioso, unha experiencia única que gardarei para sempre.
—Foi de número catro pola provincia de Lugo e nunca antes o BNG tivera tantos deputados alí. Como o viviu?
—Moi ilusionado, viámonos capaces de sacar un resultado moi positivo. O obxectivo principal de chegar á Xunta non se conseguiu, pero o resultado é histórico. Isto coloca ao BNG como clara alternativa ante o PP.
—Que obxectivos se marca para estes catro anos?
—Estamos cos veciños da miña zona para coñecer as inquedanzas e necesidades que poidamos levar ao Parlamento. O que podo aportar esta lexislatura é moitísima ilusión e gañas de traballar para mellorar a vida da xente.