Por que o AVE non chega ao eixo atlántico?

Xosé C. Fernández ENXEÑEIRO DE OBRAS PÚBLICAS

GALICIA

El AVE circulando por el viaducto del Miño, en Ourense
O AVE circulando polo viaduto do Miño, en Ourense Miguel Villar

19 ene 2022 . Actualizado ás 05:00 h.

As cidades do eixo atlántico mostraron a súa decepción ante os tempos ofrecidos tras inaugurarse o AVE a Ourense o pasado 21 de decembro. E o anuncio de que, tras o verán, os trens Avril só rebaixarán 20 minutos os tempos actuais resulta frustrante. As velocidades medias serían 187 kms/h de Madrid a Santiago, 176 á Coruña e 164 a Vigo. Lonxe do rexistro dos 200, por amais do cal están todos os servizos de alta velocidade en España. Transportes está a implantar un AVE de segunda en Galicia. Por que?

O 25 de abril do 2003 Fomento aprobou o estudo informativo da liña Ourense-Santiago, deseñada para velocidades de ata 350 por hora, en ancho internacional. A autorización para executar as obras produciuse en senllos Consellos de Ministros de novembro do 2003 e xaneiro do 2004. Nas informacións oficiais de entón asegurábase: «As actuacións a desenvolver permitirán obter tempos de viaxe no percorrido Ourense-Santiago situados ao redor dos 21 minutos».

A liña construíuse entre o 2004 e o 2011, sendo inaugurada o 10 de decembro do 2011 polo entón ministro de Fomento José Blanco. Por unha decisión ministerial de abril do 2011, xustificada no aforro de dous cambiadores de ancho (uns 16 millóns de custo) e nun adiantamento da data de inauguración, decidiuse instalar travesas polivalentes nas vías e explotar «con carácter provisional» a liña en ancho ibérico ata que os AVE puidesen chegar a Ourense. Nese momento, a liña cunha lixeira operación, que pode realizarse sen alterar o tráfico, debería adecuarse ao ancho estándar para que os trens de alta velocidade procedentes de Madrid chegasen ata a estación de Santiago, desenvolvendo tamén a máxima velocidade permitida de 300 kms/h nos últimos 88 quilómetros da liña que comeza en Olmedo.

Tras o accidente de Angrois, en xullo do 2013, Galicia decatouse tamén de que o ERTMS non se instalou nos últimos oito quilómetros. A inauguración fora fraudulenta, ao tratarse dunha liña sen finalizar. Transcorreron oito anos desde o accidente, un tempo suficiente, pero o Goberno non notificou que se emendaron esas carencias.

Tras o accidente, Gonzalo Ferre, presidente do ADIF, avalado por Rafael Catalá, secretario de Estado, declararon no Congreso que a liña Ourense-Santiago «non era de alta velocidade», e desde entón a velocidade está limitada a 220, co que os mellores tempos son de 38 minutos, a unha velocidade media de 138 kms/h, moi lonxe do estándar da rede e 17 minutos por amais dos tempos anunciados. A pregunta é pertinente: Ten algo que ver a celebración do xuízo polo accidente con esta limitación de velocidade que impide acadar os tempos comprometidos?