Vértebras: «Somos punkis, pero con el corazón blandito»

Hai en cada verso de Vértebras —e de seguro non son poucos— un xesto de dor, un belisco de rabia, unha chamada á conciencia, unha alegación feminista, un bofetón ao poder e un exercicio de autoafirmación non exento de autocrítica. Todo iso quedou testemuñado e recolleito nos nove cortes que conforman 42 Gramos. Un disco de hip hop, si. Pero entendido no musical desde unha perspectiva tan inusual como heteroxénea. 42 Gramos é ademais un retrato fiel e ferinte das inquietudes, as cóleras e os temores propios de Amari e Ika Subversiva, os seus dous artífices. Un disco no que «claramente hai unha ideoloxía e unha intención de crítica social fronte ao que vivimos día a día», recoñecen. «Ao final non deixamos de estar nunha sociedade misógina, machista, capitalista e capacitista. E iso xera unha violencia ante a que respondemos de xeito político».

—Titulades un tema «Hip hop revolution». Fai falta unha revolución no hip hop?

Amari. A revolución fai falta sempre.

Ika. Ese corte é un himno a nós mesmas. Dalgún xeito, este disco foi un exercicio de autocrítica. É moi bonito gravar, pero á vez é duro porque che autoexiges, machúcasche. A nosa revolución na música foi crear este grupo, e con este tema queriamos dicir: «Aquí estamos e merecémonos estar aquí».

—Nese tema dicides: «Vértebras is here para facer crujir os teus dentes». Sodes realmente así de punkarras ou é só pose?

A. Somos unhas punkis con corazón blandito [rin].

I. Vimos do punk, pero escoitamos moitísimos estilos musicais.

—Rexeitades con vehemencia a etiqueta de «hip hop feminino».

A. É algo que nos molesta moitísimo. Nunca se di «hip hop masculino» se se fala dun grupo de homes. Como di Ira, isto non é rap feminino, é rap e punto.

—E aceptades a de «hip hop feminista»?

M. Nós somos feministas, así que... facemos hip hop feminista? Pois vale.

I. Eu creo que hai unha diferenza entre que teñamos letras feministas e que se nos teña que etiquetar como un grupo de hip hop feminista. Tamén temos letras contra o capitalismo ou contra o racismo e non por iso din que sexamos un grupo de hip hop anticapitalista ou antirracista.

—Queda aínda moito machismo no mundo a música?

I. Queda aínda moito machismo na sociedade en xeral.

A. Na música hai un problema engadido e é que cando estás a empezar es moi vulnerable. Entón, é doado que alguén que se senta nunha posición superior aprovéitese de ti. Ese risco existe.

—Citades varias veces o do pensamento crítico. Védelo na vosa xeración?

I. A min encántame pensar en positivo e pensar que vén unha xeración cañera e supercrítica. En calquera caso, a falta de conciencia crítica é un problema estrutural que parte dunha educación que non che ensina a pensar. Que no que che están educando é no adoutrinamento e non na capacidade de pensar e razoar por ti mesma. Eu non centraría a culpa nas xeracións senón nunha sociedade que fai que vaias como un becerro e que non che cuestiones nada.

A. A miña sensación é de que agora a xente está máis concienciada porque se lle deixou máis espazo a certos ámbitos, como o feminismo. Pero bo, sempre todo moi institucional e dentro dunhas marxes. Pero, doutra banda, sinto que a que a xente se move menos. Hai moita crítica en redes sociais, pero a acción directa diminuíu. Vivimos un momento de confusión. Resulta que agora ser rebelde é ser de ultradereita. É moi forte.

—Desde o punto de vista musical, é o hip hop «old school» o estilo básico a partir do cal se constrúe este disco?

A. Non necesariamente. Nos flipa o hip hop old school pero as dúas escoitamos todo tipo de música. Xa ves, de súpeto metemos un violoncelo nun disco de rap. Non somos nada de encasillarnos.

I. Eu máis que de old school creo que o que si que hai é unha base de boom bap.

—En «Jauría organizada» cambiades os beats por guitarra e batería.

A. Porque esa é unha canción que necesita ser berrada. É unha canción para saltar e soltar toda a rabia e toda a merda.

—Hai dous temas nos que abordades explicitamente a cuestión da saúde mental. «Non che prohibas estar mal. As bágoas de hoxe, mañá sosteranche», dicides en «42 gramos», a canción que dá título ao disco.

I. Esa canción é un temazo, eh! 

A. É nosa preferida do disco. Pero si, tamén é un temazo o da saúde mental. E tócanos de primeira man, como lle toca ao 90% de España, un país cun consumo bestial de antidepresivos. Ao final, é todo unha cadea. O vivir nunha situación de violencia xérache inquedanza, insatisfacción contigo mesma, falta autoestima... O ver que os teus pais son clase obreira e creciches sen un puto duro. O ter unha vida de traballar 10 horas para cobrar unha merda. O propio feito de ser muller.... Con todo iso, como non vas ter problemas de saúde mental? O raro é que non os teñas.

I. Eu levo escribindo desde os 12 anos porque é a miña terapia para combater a inquedanza. E agora leo o que escribín entre os 9 e os 12 anos e todo eran escupitajos do momento que estaba a pasar. Poquitas cousas hai do ben que me hei atopaba. Por iso, cando escoito o de «¡canta xente fai rap agora!». Pois claro, é que che serve de axuda. Saber xestionar as emocións así, é marabilloso.

—O disco está cantado maioritariamente en castelán, pero ten unha canción enteira e partes doutras en galego e algunhas estrofas en inglés. Por que?

A. Igual que xogamos cos estilos de música, xogamos tamén coas linguas. Un día apetéceche escribir en galego e, de súpeto, noutro se che ocorre unha estrofa e sáeche en castelán. Tan sinxelo como iso.

—Aínda a propósito de que, a día de hoxe, en Galicia os proxectos en galego teñen máis proxección.

I. Para min o rap é algo moi persoal. Utilízoo para soltar a miña merda e se nun determinado momento náceme soltala en castelán, por que me vou ter que dicir «non o fagas así, faino desta outro xeito». Pois non. Fágoo como me saia.

A. É que se desde os inicios xa nos impomos facer a música dunha determinada forma simplemente porque sabemos que vai funcionar mellor, primeiro, perde o sentido a reivindicación do idioma en si e, segundo, a da propia música que fas.

 

 

—O disco péchase cun coqueteo co tecno, cunha especie de rave final.

A. Se che contásemos como compuxemos ese tema... [rin]. Xa se estaba facendo de día.

I. Igual que nos gustou o punk e habemos ir a concertos a centros sociais, tamén habemos ir de rave e a salas de tecno e gozámolo moitísimo.

---

---

---