Dous meses despois da traxedia de Barbate, a actividade dos traficantes hase atomizado e xa se refuxian ata en Cabo de Gata para eludir a presión policial
06 abr 2024 . Actualizado ás 18:03 h.A Mesa de Coordinación Operativa, máis coñecida polas súas siglas (MECO), celebrouse o martes no Parador de Cádiz. Á reunión asistiron os representantes policiais e xudiciais da provincia. Ao saír, o secretario de Estado de Seguridade, Rafael Pérez declarou que se estaba «gañando a batalla» ao narcotráfico e que se empezaba a recuperar o «principio de autoridade».
Apenas 48 horas antes, e a uns 100 metros do parador, unha narcolancha abrigábase do temporal na Punta de San Felipe , evidenciando que, dous meses despois dos asasinatos de dous gardas civís en Barbate, todo segue igual no litoral gaditano. O único cambio que apreciaron as distintas fontes consultadas é que o Estreito se ensanchou e os traficantes, conscientes de que a presión policial aumentou, buscan zonas menos vixiadas.
Entre as instantáneas que deixou o narco nos dous últimos meses —desde arremetidas ata fotos con machetes— está a insólita imaxe de sete narcolanchas refuxiándose do temporal nas calas de Cabo de Gata (Almería), unhas latitudes inéditas para os pilotos destas embarcacións, que adoitan gorecerse nas costas de Cádiz e Málaga, máis próximas a Marrocos .
A pesar de que o foco segue posto sobre a zona, pouco ou nada cambiou para o narco. «Hai tanto negocio e flúe tan ben, que seguen campando ás súas anchas, coma se nada. O negocio vai como un tiro», reflexiona un mando policial con décadas de experiencia ás súas costas en investigar e deter a traficantes, e que mostra a súa desazón ante unha loita que é «tremendamente desigual» porque estas organizacións «nin se cambalean» coas sucesivas operacións que as Forzas de Seguridade asestan contra eles.
Os especialistas coinciden en que o litoral gaditano e tamén a Costa do Sol, «que é onde residen os que dirixen o negocio», forman unha «polvoreira» que vén cargando desde hai moito tempo. «Bastante pouco explota, aínda que os ingredientes están aí para que ocorra: falta de medios, impunidade. Só cando hai algún problema, saltan as alarmas», conta outro axente antidroga que traballa na zona.
O Estreito ensanchouse porque antes sólo era unha franxa de 13 quilómetros entre Marrocos e Cádiz, nunha comarca que sempre se queixou de abandono e agora é unha pedra no zapato que se sente ata en Madrid. Fronte ás críticas de sindicatos policiais que piden a dimisión do ministro do Interior, Fernando Grande-Marlaska, o Goberno escúdase nas estatísticas para defender a súa xestión.
O plan especial activado no 2018 supuxo un investimento de 56,7 millóns, incluído o 2024, un «esforzo» que lles permitiu incorporar 17 embarcacións, cinco delas patrulleiras de altura; 492 vehículos todo terreo, berlinas e furgonetas; 68 motocicletas; 186 equipos de seguimento e localización marítima e outros 302 terrestres; 590 computadores e 129 equipos de videovigilancia, segundo os datos facilitados por Interior.
Desde a carteira que dirixe Grande-Marlaska avanzan que en breve se sumarán outras tres patrulleiras que se atopan en proceso de fabricación nos Estaleiros de Vigo; dous entregaranse antes de xuño e a terceira, en abril do 2025. Tres embarcacións máis se atopan en proceso de licitación, e nas próximas semanas está prevista a incorporación de cinco lanchas de alta velocidade intervidas en distintas operacións polas Forzas de Seguridade do Estado.
De aí, a crítica dos sindicatos e asociacións profesionais de que o pasado febreiro enviasen á bocana de Barbate a seis axentes nunha zodiac de 5,2 metros para enfrontarse a seis narcolanchas de ata 14 metros. A postura de Interior respecto de OCON-Sur (organismo de coordinación impulsado pola Garda Civil a raíz do plan especial e desmantelado no 2022 sen unha explicación clara) non cambiou.
Como xa defendeu Marlaska no Congreso, en Interior afirman que «a substitución de OCON-Sur por outro modelo organizativo non afectou á eficacia, senón que, moi ao contrario, aumentouna». Segundo os datos do Ministerio, pasouse de 2.100 detidos en 2018 a 87.308 no 2023, e as operacións duplicáronse tras disolver o organismo.
Doce cascos para 30 axentes
Sindicatos e asociacións profesionais móstranse moi críticas coa situación e coas cifras do Goberno, que aseguran non percibir. «Pídolles que me digan onde se está gastando ese diñeiro. Hai pouco solicitamos 30 cascos para os compañeiros. Se es camareiro, necesitas unha bandexa. Se es policía e traballas para manter a orde pública, necesitas un casco. Pois me chegaron 12 e seis escudos para 30 axentes. Non temos nin o mínimo para saír á rúa», denuncia o secretario provincial do Sindicato Unificado de Policía (SUP) en Cádiz, Antonio Flores.
A secretaria provincial da Asociación Unificada da Garda Civil (AUGC), María del Carmen Villanueva, sostén que, para eles, «todo segue igual». Tamén é crítica co Goberno e coas palabras do secretario de Estado de Seguridade. «Non se como considera el que se está recuperando o principio de autoridade, porque non é así. Días antes —argüe— houbo arremetidas en Manilva e Sotogrande».
Ao seu xuízo, todo o que se está facendo desde os asasinatos de Barbate, como enviar ao Grupo Rural de Seguridade (GRS), son «parches» e a única solución pasa por declarar a zona de especial singularidade, pero percibe «falta de vontade» política.
O Goberno defende que a consideración do Campo de Xibraltar como zona de especial singularidade segue «sobre a mesa» e avanza que os ministerios de Interior e de Xustiza estudan unha reforma legal que endureza as penas contra o negocio do petaqueo, que é o abastecemento de combustible para o transporte da droga. A loita contra a loxística empezou no 2018, cando foron declaradas ilegais as embarcacións coñecidas como narcolanchas.
Nestes seis anos interviñéronse 1.400, das que xa se destruíron 800. Nas unidades antidroga quéixanse das trabas administrativas que atopan para reutilizar estas embarcacións. «Colles na auga unha goma potentísima e agora ponche a buscar un enxeñeiro naval que che asine que reúne as características para que a usemos. Non existe. Por que? Porque ninguén lexisla», sostén un especialista.