Sondaxe outorga dous escanos a nacionalistas e ao proxecto de Yolanda Díaz, que se intercambian críticas en campaña
14 jul 2023 . Actualizado ás 07:48 h.«O nacionalismo non se refundará convertendo ao BNG en sucursal de Podemos». Ana Pontón parecía defenderse como gato bandullo arriba fai sete anos, desatendendo os cantos de sirena que a invitaban a diluír a que durante trinta anos fora casa común do nacionalismo galego nas mareas. Aquilo ocorría ás portas dunhas eleccións autonómicas que ameazaban con sentenciarlles definitivamente tras a irrupción no 2012 de AGE, froito da fractura de Amio, e a continuación destes baixo a marca En Marea, o paraugas que acubillou aos morados e levantou a Yolanda Díaz á política estatal. O Bloque tocou fondo naquelas eleccións, pero resistiu ao manter grupo propio no Parlamento. Ninguén na formación frontista nega hoxe o dano que percutió a esquerda rupturista nesa época.
A ferida supuró durante anos, e podería dicirse que por fin cicatrizó coas autonómicas do 2020. O BNG logrou un resultado histórico: segunda forza con 19 deputados e absorbendo todo o espazo das mareas e Podemos. Sen representación na Cámara galega, Podemos vagó á deriva con Antón Gómez-Reino, aliado de Díaz e deputado no Congreso, como líder sen exercer. Tras as primarias de decembro do ano pasado, a nova dirección dos morados aspirou nas eleccións municipais a presentarse con marca propia por primeira vez, pero fixérono en só 17 dos 32 concellos onde concorreron. Baixo as súas siglas só lograron 2.420 votos e un concelleiro (en Laxe). En conxunto, sumando as mareas de Vigo, Santiago e A Coruña, máis de 25.200 papeletas e nove edís.
Nesta última cidade afloraron as guerras internas sufridas neste espazo ao competir Marea Atlántica contra Podemos, liderado por un dos fundadores da primeira, José Manuel Sande. Fontes destes últimos, como a exconcelleira Isabel Faraldo, recoñecían que nada separaba os proxectos de ambos para A Coruña. Pero Yolanda Díaz apareceu en campaña, apoiando a Sande, e deixando perplexo ao exalcalde Xulio Ferreiro, que pechaba a lista de Marea. «Non debería ter tomado partido alí onde hai división», expuxo sobre a contradición de «excluír a uns dese proxecto», engadiu en referencia a Sumar .
Unha nova marca
A ministra de Traballo, veciña de Pontón no Parlamento fai dez anos, volveu a reinventarse en novembro do 2021. Apareceu en Valencia xunto a mulleres referentes da esquerda estatal, como Ada Colau ou Mónica García. Ninguén de Podemos, a pesar da relevancia das ministras Ione Belarra e Irene Montero. Alí foi aclamada como «presidenta», e a ferrolá avanzou que aquilo era «o comezo de algo marabilloso».
Pronto bautizou a ese proxecto como Sumar. Dilatou ao límite os tempos para decidir como encaixaría Podemos e ao resto de partidos nesa marca, ata que Pedro Sánchez anunciou o adianto electoral hai mes e medio. Xa non había tempo para as primarias que lle urxían os morados e reclamáballe Izquierda Unida. A papeleta do 23J de Sumar leva estampada a cara de Yolanda Díaz.
Polo camiño emerxeron novos rostros. A cargo de un dos 35 equipos que elaboraron as bases de Sumar durante o último ano, Díaz situou a Marta Lois, doutora en Políticas, concelleira de Compostela Aberta e amiga desde a universidade. Cando tocou rexistrar o partido colocouna de presidenta, e agora é candidata pola Coruña. En Pontevedra optou por Verónica Barbeiro, directora de Traballo no seu Ministerio.
Ambas mantiveron un perfil baixo en campaña, con actos sectoriais a diario e só o mitin do pasado xoves no que Yolanda Díaz iniciou na Coruña a pegada de carteis. Hoxe repetirán con ela en Vigo. Sumar centrouse por agora nas dúas provincias atlánticas, e as enquisas apuntan a que esa é a aposta acertada. Sondaxe afástalles da terceira praza en Lugo e Ourense, que si obteñen na Coruña e Pontevedra por amais do BNG.
Altas expectativas do Bloque
Néstor Rego conseguiu devolver ao Bloque ao Congreso no 2019, tres anos despois daquelas autonómicas que lles asomaron ao abismo. Ese regreso evidenciou a remontada dos nacionalistas, á alza desde entón. Tanto é así que aspiran o 23J a contar cun deputado en cada circunscrición, o que lles situaría a un asento de formar grupo propio (5 actas) e ter por primeira vez a un representante de Lugo e Ourense. Pero a enquisa diaria de Sondaxe afasta esa opción.
A pugna polo último escano líbrase entre PP e PSOE na Coruña, Lugo e Ourense. En Pontevedra, os nacionalistas pechan a repartición de deputados e sepáranlles uns 8.000 votos dos socialistas á hora de facer o cálculo do sistema d'Hondt (dividindo as papeletas entre o número de deputados da provincia, 7). No cómputo global de votos, habería unha distancia real de 20.000 apoios.
A nivel galego, BNG e Sumar dispútanse ser a terceira forza máis votada. E iso levou a que, nos últimos días, membros de ambas as formacións intercambiasen acusacións en redes sociais con temas relacionados coa reforma laboral —onte Pontón comprometeuse a impulsar a súa derrogación total— ou a aprobación do tope do gas na factura eléctrica. Isto último moveu a Néstor Rego a acusar á portavoz de Podemos Galicia de «manipular e mentir». En defensa do nacionalista saíu Carmen Santos, exlíder dos morados galegos, e días antes fíxoo o seu predecesor, Breogán Riobóo.
Outra baza máis para o Bloque: Alexandra Fernández. A hoxe parlamentaria nacionalista foino antes no Congreso de Podemos. O BNG compartiu onte un vídeo onde, pola súa experiencia na Cámara baixa, Fernández «sabe da importancia de defender en Madrid os intereses de Galiza».