A referencia continúa sendo o texto publicado no 2015, durante o Goberno de Rajoy, onde se destaca o perfil enerxético «propio» de España
29 abr 2025 . Actualizado á 15:35 h.O grande apagamento que deixou sen luz á España peninsular e Portugal este luns está chamado a impulsar a elaboración dunha nova Estratexia de Seguridade Enerxética Nacional, unha folla de ruta que o propio Consello de Seguridade Nacional acordou revisar en plena crise sanitaria do coronavirus. Con todo, tal e como recolle axénciaa Efe, cinco anos despois esa actualización aínda non tivo lugar, polo que a referencia continúa sendo o texto publicado no 2015, durante o Goberno de Mariano Rajoy, onde se destaca o perfil enerxético «propio» de España, un país dependente dos recursos do exterior e con limitadas interconexións.
Xa no seu prólogo trátanse temas que, sobre todo nos últimos anos, a raíz da pandemia e a crise enerxética que seguiu á invasión rusa de Ucraína, centraron o debate sobre a seguridade de subministración en España, como é avanzar nunha «rede europea plenamente interconectada».«A anticipación é se cabe máis imprescindible nun mundo interdependente e multipolar en continuo cambio», prosegue o texto, que destaca o punto forte dun país que «conta cun 'mix' enerxético completo e diversificado tanto por orixe xeográfica como por fontes primarias».
Desafíos á seguridade enerxética
O documento expón, así mesmo, os desafíos á seguridade enerxética nacional, e cita, como retos, o cambio climático; o crecemento exponencial da demanda internacional; a ecuación dos mercados enerxéticos, e a xestión adecuada e eficaz das reservas. En tanto que identifica ameazas que van desde o ámbito económico -a falta de actualización e de investimentos en infraestruturas enerxéticas ou as actividades fraudulentas no sector-, ás técnico -interconexións insuficientes e accidentes industriais graves- e ás ambiental -catástrofes naturais-.Tamén menciona riscos deliberados como as ciberamenazas ou as ameazas físicas ás infraestruturas enerxéticas, e geoestratégicos, como a inestabilidade política nos países produtores, as ameazas ás rutas de aprovisionamento e os conflitos políticos entre subministradores, consumidores e zonas de tránsito. Isto último materializouse, de feito, no pasado máis recente da relación entre a Unión Europea e Rusia, durante a crise enerxética, cando se constatou o escenario que perfilaba a Estratexia.«O uso político e coercitivo das exportacións enerxéticas, ao que algúns grandes exportadores de enerxía recorren para satisfacer os seus intereses nacionais, configúrase como unha nova ameaza (...) ao supor unha distorsión voluntaria dos mercados e unha limitación da liberdade de acción dos países consumidores», subliña.
A actualización, en caseta by
Xa na Estratexia de Seguridade Nacional do 2017 prevese a revisión desta folla de ruta enerxética, ao tratarse dun dos seus ámbitos prioritarios de actuación, co obxectivo de diversificar as fontes de enerxía, garantir a seguridade do transporte e abastecemento e impulsar a sustentabilidade enerxética. A iso remitiuse o Consello de Seguridade Nacional cando aprobou, en 2020, o procedemento para elaborar unha nova Estratexia de Seguridade Enerxética Nacional. Ao escenario incerto -agravado pola crise do covid- uníanse factores de cambio: o proceso de transición enerxética e a descarbonización da economía; a consecuente aposta polas enerxías renovables e a dixitalización das redes.Neste panorama, no que aínda non se iniciou o conflito en Ucraína, o acordo publicado no Boletín Oficial do Estado (BOE) definía as conexións como «infraestruturas críticas e determinantes na consecución da seguridade enerxética». Describíaas así pola súa «capacidade de reducir os posibles impactos negativos derivados de limitacións ou interrupcións da subministración».«A actual conxuntura (...), unida á configuración de novas e continuas ameazas no escenario tradicional, fai que se considere de vital importancia contar cunha nova estratexia específica no ámbito da seguridade enerxética», concluía o Consello de Seguridade Nacional.
O Consello reúnese de forma extraordinaria, precisamente, este martes no Complexo da Moncloa, un encontro presidido por Felipe VI e ao que asisten, ademais do presidente do Gobierno, Pedro Sánchez, unha ducia de ministros.
Únete á nosa canle de WhatsApp
Crise de electricidade
Á marxe da Estratexia, España dispón dun plan de preparación fronte aos riscos no sector eléctrico onde se recolle baixo que condicións pode declararse a crise de electricidade, un escenario ao que recorreu este luns o Executivo como consecuencia do histórico apagamento que afecta á península. Este instrumento foi elaborado conforme o regulamento do Parlamento Europeo e do Consello do 5 de xuño de 2019, que define estas crises como «unha situación presente ou inminente de escaseza significativa de electricidade, determinada polos Estados membro e descrita nos seus plans de preparación fronte aos riscos, ou na que é imposible fornecer electricidade aos clientes».