O sueco, que ademais de poeta era psicólogo, faleceu aos 83 anos
27 mares 2015 . Actualizado ás 19:11 h.O sueco Tomas Tranströmer, premio Nobel de Literatura de 2011 e falecido onte aos 83 anos, centrou a súa produción literaria nunha poesía centrada na vida diaria e a natureza. desde o seu primeiro libro, 17 poemas, aparecido en 1954. Nacido en 1931 en Estocolmo, Tranströmer converteuse practicamente desde o seu debut nunha das referencias literarias obrigadas do mundo escandinavo.
17 poemas, xa pouco despois da súa aparición, empezou a considerarse un dos libros de poesía máis importantes dos anos cincuenta. Desde entón, a súa obra creceu continuamente, con sucesivos títulos como Secretos no camiño, Tañidos e pegadas ou Ver na escuridade. «E todo sen resposta e violento, como cando o teléfono soa na escuridade», di un dos poemas de Segredos no camiño, libro publicado en 1954.
Aínda antes de recibir o Nobel, a obra de Tranströmer fora traducida a preto de 50 idiomas, entre eles o español, e recibira galardóns importantes como o Premio Bonnier para a Poesía, o Premio Neustadt ou o Premio Petrarch de Alemaña. Entre as súas obras traducidas ao español, están O ceo a medio facer (editorial Nórdica) e Para vivos e mortos (Hiperion).
O ceo a medio facer é unha antoloxía que recolle boa parte da traxectoria poética de Tranströmer desde 17 poemas. Tranströmer escribiu tamén haikus, un tipo de poema orixinario do Xapón no que, en tres versos de 5, 7 e 5 sílabas, procúrase reproducir un instante da natureza. O laconismo e a economía de medios que caracteriza a obra de Tranströmer compaxínase moi ben con ese xénero que é dunha alta esixencia formal.
«É coma se con tres liñas inventar outra vez a bóveda celeste», dixo o escritor sueco Aris Fioretto sobre os haikus de Tranströmer, en parte reunidos na gran incógnita (2004). Os haikús de Tranströmer, con todo, non teñen sempre unha relación directa coa natureza senón tamén con momentos vitais dos individuos.
Dentro da súa obra, destaca A góndola (1996) que chegou a vender na súa edición sueca 30.000 exemplares, algo pouco frecuente para un libro de poemas. En 1990, Tranströmer sufriu unha apoplejía que lle causou dificultades na expresión oral, pero seguiu escribindo. Ademais de poeta, era psicólogo e durante moito tempo dedicouse á rehabilitación de delincuentes xuvenís. Tamén fixo traducións literarias ao sueco e publicou unha autobiografía, Visión da memoria (1993).
«A miña vida. Cando penso estas palabras vexo fronte a min un raio de luz. Nunha aproximación maior, o raio de luz ten a forma dun cometa, con cabeza e cola. A extremidade máis intensa, a cabeza, é a infancia e os anos de crecemento. O núcleo, a súa parte máis densa, é a máis temperá infancia, na que os trazos máis importantes das nosas vidas defínense», escribía Tranströmer.
O seu compromiso coa vida, a mirada aguda e contemplativa sobre a vida cotiá ou o amor polas metáforas e as imaxes translucíanse nesas páxinas, escritas por un autor que foi o poeta estranxeiro máis traducido nos Estados Unidos despois de Pablo Neruda. Tranströmer recibiu en outubro de 2012 unha multitudinaria homenaxe en Madrid, que contou coa asistencia doutro premio nobel de literatura, o peruano Mario Vargas Llosa.
Con música ao piano de fondo, autores españois quixeron reivindicar a obra de Tranströmer lendo algúns dos seus versos cálidos e misteriosos dun poeta e psicólogo que durante anos traballou na prisión de Roxtuna, en Linköping, rehabilitando a mozos delincuentes.