Unha dieta masiva de peixe e marisco provocou un acusado desgaste nos dentes dos antepasados dos pontevedreses
CIENCIA
Un estudo da Universidade de Santiago establece por primeira vez a relación entre o que comía unha poboación galega entre os séculos XII e XVII cunha patoloxía da boca
03 abr 2024 . Actualizado ás 09:07 h.Peixe e marisco. Esta era a base da dieta, case en exclusiva, das persoas que vivían en Pontevedra entre os séculos XIII e XVII, unha ampla franxa da historia que abarca parte dos períodos medieval e moderno. Pero este consumo masivo de peixe tamén tivo unha consecuencia: provocou un desgaste dental acentuado entre os pontevedreses da época.
Esta relación directa entre a dieta e desgaste da dentadura acaba de ser descrita por primeira vez na literatura científica por tres investigadores do Grupo EcoPast da Universidade de Santiago adscritos ao Centro Interdisciplinar de Investigación en Tecnoloxías Ambientais (Cretus). O estudo hase presentado na revista especializada Archaeological and Anthropological Sciences.
Clara Veiga, que é a autora principal do traballo, Antonio Martínez Cortizas e Olalla López realizaron a investigación a partir da análise de distintos isótopos estables e da patoloxía oral realizada en 34 esqueletos pertencentes a individuos medievais e modernos que viviron en Pontevedra entre os séculos XIII e XVII e que foron enterrados nas necrópoles de Santa María a Maior e San Bartolomé o Vello. Todas as mostras pertencían a persoas de clase media.
A partir do estudo dos esqueletos pódense descubrir aspectos tan íntimos e cotiáns como a saúde bucal dos individuos examinados ou a dieta que seguían. Con todo, a bioarqueología non conseguira ata agora unir a relación entre a dieta e as marcas que o seu consumo causa nos dentes. E non se puido establecer ata agora unha asociación porque nos estudos anteriores realizados noutras poboacións as dietas examinadas eran xeneralistas e non deixaban marcadores específicos.
No caso de Pontevedra a situación é ben distinta, xa que o consumo que realizaban os poboadores da cidade da época estaba moi especializada en peixe. E foi desta forma como os investigadores galegos puideron relacionar o desgaste dental cunha alimentación masiva de peixe e marisco.
«As necrópoles de Pontevedra revelan ao mundo por primeira vez a relación entre a dieta e o desgaste dos dentes, sendo información moi valiosa para o futuro», segundo os investigadores.
«Este achado —engaden— non só contribúe ao coñecemento científico abordando un baleiro existente na disciplina bioarqueolóxica, senón que é un estudo clave para entender a vida cotiá das clases populares urbanas da Galicia medieval e moderna».
Mellor procesado
A taxa de desgaste dental entre os pontevedreses da actualidade é moito menor que a das sociedades do pasado, o que se debe en boa parte a que hoxe en día existe outra forma moi distinta de procesar os alimentos, menos agresiva para a dentadura.
A autora principal do traballo, Clara Veiga Rilo, asumiu o estudo coa axuda dunha bolsa de investigación de 10.000 euros da Deputación dá a Coruña. Seguirá o seu traballo na Western University do Canadá, onde realizará unha estancia para completar a súa liña sobre o impacto da dieta baseada en peixe e marisco.
A investigación enmárcase dentro do proxecto europeo ERC Consolidator Grant, concedido a Olalla López.