Turrón, mazapán, polvorón ou panettone, existe unha sobremesa do Nadal máis saudable que outro?
VIDA SAUDABLE
Dous especialistas en alimentación saudable valoran os produtos festivos máis típicos e recoñecen que as opcións sen adozar non son mellores
13 dic 2024 . Actualizado á 10:24 h.O polvorón, o turrón ou o mazapán son ningúns dos produtos que indican a chegada do Nadal. Outrora, era habitual que se fixesen oco nos fogares españois á vez que se estreaba decembro; con todo, na actualidade, é habitual velos nos lineais dos supermercados en outubro. Ao doado e rápida dispoñibilidade, súmase a tradición. Estas preparacións forman parte da cultura festiva española. Se se entoa un: «Queremos turrón, turrón, turrón…», o máis probable é que todos saiban continuar coa canción. Así, é difícil atopar unha soa casa onde estes non estean presentes.
Sabor aparte, a ninguén lle estraña que un doce do Nadal deba ser unha sobremesa reservada para ocasións puntuais. A suma de ingredientes e calorías convértenos en produtos procesados, sen cabida diaria nun patrón de alimentación saudable. «Un consumo ocasional limitado aos días de celebracións do Nadal non suporá un impacto negativo na nosa alimentación. Ao final, que o 24, 25, 31 e 1, tomemos algo que teña un contido máis alto de graxas e azucres, non é un problema», atalla Adrián Pereiro, dietista-nutricionista e farmacéutico, que engade: «O inconveniente é cando estas sobremesas consómense de forma case diaria, desde o 15 de novembro ata o 15 de xaneiro». Unha situación onde, con toda probabilidade, poderán ter un impacto.
As sobremesas, un a un
Co ollo posto no amplo abano de opcións, Laura Reviejo, dietista-nutricionista e farmacéutica, recoñece que só hai un tipo de sobremesa que podería destacar entre todos: as froitas deshidratadas. Boas noticias para os defensores das uvas pasas, os orejones, os higos secos e os dátiles. «Son alternativas que para unha sobremesa, ou incluso para unha inxesta diaria no caso dunha persoa deportista, pódenme gustar», comenta.
O ideal é que na lista de ingredientes só apareza a froita en si e, como moito, unha moi pequena porción de aceite de xirasol e algúns antioxidantes. Por exemplo, que a uva pasa supoña o 99% do produto. «É certo que son altos en azucres, porque ademais, perderon a auga, o que aumenta a súa concentración. Pero o azucre é o propio da froita, non é engadido. Tampouco levan graxas ou aditivos innecesarios», apunta.
Co turrón branco e o duro, a cousa complícase. A nivel nutricional, non son o mellor produto. «Á parte do azucre que conteñen, sobre os 40 gramos por cada 100, son fonte de graxa», explica Pereiro. Esta engádese mediante dúas vías: «En primeiro lugar, polos froitos secos —xa sexan cacahuetes ou améndoas— e, en segundo, polo aceite refinado», sinala.
Se alguén quere buscar a mellor opción, o nutricionista recomenda consultar a lista de ingredientes: «O ideal é que a súa porcentaxe de cacahuete ou améndoa sexa o máis alto posible, porque son as graxas que nos interesan. A partir de aí, o que teña menos azucres e aceites engadidos», indica. En suma, aconsella ter á espreita. O azucre non sempre se chama azucre: «Pódeselle pór xarope de glicosa, por exemplo, que non deixa ser un adozante disfrazado».
Mesmas opinións para o turrón de chocolate, por moito que este diga ser negro. A nivel nutricional, só pode considerarse como tal se a porcentaxe de cacao supera o 75%. A súa lista de ingredientes adoita ser máis longa que as dos dous anteriores. Mentres que en dous comprimidos destes dunha marca convencional limítanse a mencionar ao cacahuete tostado, azucre e aceite de xirasol; o de chocolate ten o azucre como primeiro ingrediente —o que indica que é o maioritario— e a continuación sucédense a pasta de cacao, o arroz inflado (que á súa vez tiña fariña de arroz, leite desnatada en po, sal e emulxente), aceite de xirasol, améndoas tostadas, pasta de abelá e, finalmente, cacao desgrasado en po.
Para Reviejo, isto faio merecedor dun suspenso. «A achega de azucre que supón nunha pequena porción xa supera o máximo diario recomendado pola OMS, que son 25 gramos. Ademais, leva aceite de xirasol, que se relaciona con estados inflamatorios por ser máis rico en omega 6», apunta. Nalgunhas opcións, incluso, a nutricionista critica que tamén se lle engada manteiga de porco, unha graxa de orixe animal e mala calidade.
A opinión respecto aos mantecados ou polvorones é parecida, incluso, aínda que se vendan como caseiros. Hai que lembrar que esta descrición non sempre é sinónimo de saudable. «Teñen un alto contido de graxas saturadas, as cales, neste contexto, debemos evitar porque se relacionan con problemas cardiovasculares e poden influír nos niveis de colesterol», detalla Laura Reviejo.
Na actualidade, tamén existen opcións dispoñibles sen azucres engadidos. Son válidas? Este adozante substitúese por un edulcorante tolerado por pacientes con diabetes. Neste sentido, é habitual atoparse cos polialcoholes, os cales non soben os niveis de glicosa e son unha opción para quen así o precisen. Agora ben, para a poboación xeral, Reviejo non lles atopa demasiado sentido: «Repercuten na palatabilidad, porque ao final, acostúmannos igual a un sabor doce, e poden causar problemas na microbiota ou alteracións dixestivas», engade a experta.
En xeral, os produtos carentes de azucre non son unha opción mellor para ningún dos dous expertos consultados. «Non resolven moitos inconvenientes, porque nos seguen achegando graxas de mala calidade e calorías, incluso poderían producir molestias gástricas», opina Pereiro. Por iso, tanto un como o outro teñen claro ao dicir: «Prefiro un anaco de turrón ou un mazapán normal que dous ou tres edulcorados».
Iso si, se Reviejo tivese que elixir entre estas opcións, buscaría que a lista de ingredientes fose curta e coherente. «Por exemplo, que un polvorón teña só fariña de trigo, azucre, graxa animal, antioxidantes, para poder conservar esas graxas, e canela», describe. Recoñece que non é algo san, pero polo menos respecta a receita tradicional e carece de engadidos innecesarios.
O Panettone, de orixe italiana, tampouco se salva. «Contén fariñas brancas, que non son integrais, graxas refinadas como o aceite de palma, e un exceso de azucre», di a nutricionista. Por iso pensa que esta receita é a máis sinxela de imitar na casa, con mellores ingredientes: «Poderiamos facer un biscoito con cereais integrais, un bo aceite de oliva virxe extras, sen azucre e con pasta de dátiles ou froitas. E tamén se lle podería engadir cacao ou canela», apunta. Con todo, lembra que por moi caseira que sexa unha receita dun pastel, o seu consumo non debe ser diario.