Preguntas e respostas sobre a doazón de esperma: cantas veces se pode facer en España?, é anónimo?

Este mércores, fíxose público que un doante de esperma, que tiña unha mutación xenética que aumenta drasticamente o risco de cancro, procreou 197 nenos en 67 clínicas de catorce países de case toda Europa, entre eles España. O seu seme utilizouse durante 17 anos. Ningúns dos nenos xa faleceron e, só unha minoría dos que herdaron esta variedade xenética poderá escapar do cancro durante a súa vida. 

O doante, identificado como «7069», alias Kjeld, descoñecía que era portador da mutación TP53, unha variante xenética canceríxena e potencialmente mortal. A pesar de que estaba san, o 20% do seu esperna contiña esta alteración perigosa do xene TP53, que resulta fundamental para evitar a formación de células cancerosas.

O Banco Europeo de Esperma de Dinamarca vendeu durante 17 anos mostras a clínicas de fertilidade sen detectar a mutación xenética que portaba o doante. O caso revela, ademais, que en países como España ou Bélxica superáronse os límites legais de nacementos por un mesmo proxenitor e que o sistema non bloqueou o uso das mostras ata que se confirmou a presenza da mutación canceríxena.

Calquera menor que herde esta alteración desenvolverá a síndrome de Li-Fraumeni, unha condición que implica ata un 90% de risco de sufrir múltiples tipos de cancro, a miúdo desde idades temperás. 

 Segundo a Lei 14/2006, do 26 de maio, a doazón de esperma é un acto altruísta, voluntario e anónimo que dá a posibilidade a moitas persoas de ser pais a través da inseminación artificial ou mediante unha fecundación in vitro. Quen queira converterse en doantes deben cumprir certos requisitos para asegurar a calidade do proceso. Os homes sométense a varias probas antes de ser aceptados e, ademais, reciben unha compensación económica polas posibles molestias do procedemento. 

Como é o proceso de doazón? 

O procedemento é máis simple en comparación á doazón de óvulos, xa que só require entregar seme exaculado, que posteriormente pasa a conxelarse nun banco de esperma. A doazón non poderá ser utilizada ata que se comprobe que está libre de enfermidades de transmisión sexual, por iso, deben pasar, mínimo, seis meses ata que se asigna á muller receptora. 

«A doazón nunca terá carácter lucrativo ou comercial —dise na lei—. A compensación económica resarcitoria que se poida fixar só poderá compensar estritamente as molestias físicas e os gastos de desprazamento e laborais que se poidan derivar da doazón. Non poderá supor incentivo económico para esta». 

Cales son os requisitos para ser doante?

O home debe ser maior de idade, estar en «un bo estado de saúde psicofísica e plena capacidade de obrar». E, aínda que non figura unha idade límites, cada clínica pode establecer un máximo que adoita oscilar entre os 40 e os 50 anos. En canto ao estado psicofísico, é imprescindible demostrar que non se padecen enfermidades xenéticas, hereditarias ou infecciosas que poidan transmitirse á descendencia. Condicións que se esixen igualmente aos doantes procedentes doutros países. A norma destaca que é responsabilidade dos responsables do centro remisor que se cumpran estes requisitos. Se non hai luz verde, pódese rexeitar a doazón. 

En España é anónima?

Si. A doazón é completamente anónima: aínda que o centro proporciona toda a información e rexistra o proceso, os pais non poden coñecer a identidade do doante nin seleccionar as súas características. Só reciben datos xerais como altura, cor de pelo ou grupo sanguíneo. De igual xeito, o doante non sabe quen utilizará o seu seme. A identidade só pode revelarse en casos de enfermidade grave que poña en risco a saúde do neno ou por motivos legais.

Ademais, a lei obriga ao candidato para proporcionar de xeito veraz toda a información solicitada sobre o seu historial persoal e familiar, así como sobre a súa descendencia e doazóns anteriores, se as houbese. 

Cantas veces pode doar seme un home en España?

Segundo a Lei 14/2006, do 26 de maio, o número máximo autorizado de fillos nados en España xerados con gametos dun mesmo doante non pode ser superior a seis. «Para os efectos do mantemento efectivo dese límite, os doantes deberán declarar en cada doazón se realizaron outras previas, así como as condicións destas, e indicar o momento e o centro no que se levaron a cabo». Cando se acada este máximo, débese proceder á destrución das mostras. En Países Baixos, permiten ata 25 fillos por home ou axudar a doce familias. 

Pódese elixir un doante?

Non é posible. É tarefa da clínica de reprodución a de asignar un doante á muller ou parella que o necesite. Búscase o maior parecido posible entre o doante e a receptora. Isto farase en función das distintas características da parella ou muller. Por exemplo, se se presentan trazos caucásicos, asignarase un doante que tamén os teña.

---

---