Pepe García, «O Estoico»: «No caso Shakira-Piquei eu aplicaría o exemplo de Marco Aurelio»

YES

Pepe García, autor de «Siempre en pie», conduce el blog y el pódcast «El Estoico».
Pepe García, autor de «Sempre en pé», conduce o blogue e o pódcast «O Estoico».

«Cando che falas ben, o teu cerebro responde mellor», sinala o autor de «Sempre en pé», que esta fin de semana trae a Galicia o medicamento natural da filosofía. «Pospón a recompensa: antes de comprar unha cousa, pénsao sete días», recomenda

04 may 2023 . Actualizado ás 18:34 h.

Non é o único estoico, é «un estoico», pero O Estoico foi o único dominio que puido comprar na web, conta. E, desde que adquiriu ese dominio, o sentido da filosofía de Pepe García, o Estoico, expandiuse de Marco Aurelio, Séneca e Epicteto a miles de persoas e ao rodo da vida cotiá. Esta semana, empezaba en redes un novo reto na súa comunidade de Patreon: 14 días sen queixa. Do 1 ao 10, como de quejica considerásesche?, expón este mozo a piques de ser pai que, tras mergullarse nos clásicos, un bo día deixou a avogacía e foise a Australia sen saber inglés. Pepe chegou á conclusión de que os seus comportamentos estoicos (preguntarse cada día que está e que non baixo o seu control ou que faría se hoxe fose o meu último día?) xéranlle maior benestar que os que non o son. Este venres e o sábado o autor de sempre en pé está en Lalín (no centro Move).

En desacordo cos mantras do pensamento positivo (do estilo «se non es feliz, é culpa túa»), Pepe García matiza que se poden cambiar cousas» cando un é amable consigo mesmo, cando se fala ben. «A neurociencia demostra que, cando che falas de forma amable, o teu cerebro responde mellor». Que é ser amable contigo? «Non consiste en que me diga: ‘Pepe, es magnífico. Todo che vai a ir fenomenal', pero tampouco: ‘Que desastre son, ninguén me vai a querer'. Trátase de ser razoable e dicirse: ‘Algunhas cousas as feixes mellor que outros, outras peor. Intenta mellorar no que poidas e non ser tan duro contigo mesmo'».

—Os estoicos teñen mala fama. Parece que non teñen o problema do común dos mortais, que pasan, que son duros como pedras... Como son os estoicos, os de hoxe?

—Non sabería dicir se hai estoicos hoxe en día. Dicir que un é estoico é moi prepotente, non? Creo que é máis humilde e máis real dicir que se practica o estoicismo. Ao falar dos estoicos, referímonos, sobre todo, aos estoicos antigos, aos gregos e os romanos; a Séneca, Marco Aurelio, Epicteto... Co significado de estoico , pasou como con cínico, o significado hase pervertido con tempo.

—A fortaleza do estoico, a súa capacidade de encaixe, acentúa a miña debilidade? Talvez por iso moléstannos, porque nos mostran certa indolencia que non temos...

—Ás veces non se entende que non che moleste algo. E eu digo: «É que non podo cambialo». Algo que non podes cambiar moléstache ata que che adestras en que non che moleste. Hai unha cousa que di Epicteto, e Marco Aurelio: «Cando unha persoa actúe facendo algo que a ti che sente mal, lémbrache que non actúa en base a como ti ves a vida, senón a como el a ve». Non hai dúas persoas que vexan a vida do mesmo xeito. O que para ti pode ser moi claro outro o pode ver moi distinto. Facerse cargo disto, experimentalo, é un adestramento que require paciencia e ser amable. Case todo o que a xente nos conta son opinións. E case todo o que vemos son perspectivas.

—Hoxe está en valor o emocional. Estamos debilitando a razón?

—A neurociencia demostra que as emocións son a nosa natureza tamén. Os estoicos dicían que a nosa natureza era a razón e aí estaban talvez equivocados... Somos moi emocionais. Como explica Nazareth Casteláns, as emocións suceden nun primeiro estadio que é inconsciente, na amígdala, en fases subcorticales que non chegan á zona racional do cerebro. Esas emocións pasan si ou si de forma involuntaria. Séneca dicía que é imposible non sentir medo cando vas nun barco e móvese. Pero logo si podemos, e a ciencia demóstrao, fortalecer a zona que se chama cortiza cingulada anterior, a que fai que nos deamos conta das emocións e poidamos REVISAR fortalecer a razón. Diso trata a xestión emocional, de entender que as emocións están aí e que podemos, con adestramento, xestionalas. O estoicismo propón unha forma de facelo.

—Empezar o día coas cinco preguntas de Marco Aurelio que suxires é un filtro. Xa só a primeira: «Está isto baixo o meu control?». Como persoa emocional, sinto que as mellores decisións da miña vida non as tomei coa razón, como ter fillos. Que che parece?

—Interesante, faime pensar moito. Hai cousas que se senten. Para os antigos, a razón vén dos deuses. Aristóteles e Platón falaban do nous como intelixencia e ligábana cos deuses. Hoxe entendemos que somos emocionais e que a razón a podemos implementar, pero a posteriori. Viktor Frankl dicía que, entre estímulo e resposta, temos a liberdade de crear un espazo, que é o mesmo que di o estoicismo. A felicidade é un concepto que nos inventamos os seres humanos. Os animais non pensan en ser felices, só en sobrevivir.

—Igual os meus xenes saben máis de felicidade que eu... Por que os avós tiñan unha sabedoría natural, da vida, que sentimos que nos falta hoxe?

—É importante facerse preguntas. Séneca dicía: «Eu seguirei o camiño dos antigos, pero se descubro un máis breve e plano, abrireino».

—Entre as tácticas dos estoicos para acougar a mente, citas, entre outras, pospor a recompensa.

—Axuda pospor a gratificación inmediata. No canto de facer unha compra impulsiva, antes de comprar unha cousa, pénsao sete días. Se cedes á gratificación inmediata, será difícil que consigas os teus obxectivos a longo prazo.

—Non é doado saber o que está baixo o meu control e o que non o está.

—Faime pensar na oración coa que abren a sesión os alcohólicos anónimos: «Deus, concédeme fortaleza para afrontar o que podo controlar, aceptar o que non podo controlar e sabedoría para entender a diferenza».

—É doado caer na inacción pensando que non hai forma de resolver algo...

—A min hai dúas cousas que me axudaron; unha é unha frase de Séneca que di: «A miúdo sufrimos máis pola imaxinación que pola realidade». E outra é de Tim Ferriss: «A miúdo, o éxito dunha persoa na vida mídese pola cantidade de conversacións incómodas que está disposta a ter». Axudan as conversacións incómodas coa túa parella, cun pai... O ego xoga un papel importante. Pensa que, por exemplo, está baixo o teu control pedir perdón. E moita xente confunde pedir perdón con rebaixarse.

—O noso ego é o inimigo?

—Ryan Holiday ten un libro que se chama así: O ego é o inimigo. O outro día, Jordi Nadal, editor do meu libro, dicíame: «Podes facer que o ego sexa o xinete ou sexa o cabalo». Tes que intentar que sexa o cabalo, e isto esixe un traballo constante. É interesante o mapa das emocións; un estudo que fixeron uns científicos, un mapa de calor sobre en que zona do corpo sentimos máis a emoción, nos puños, no ceño, en apertar os dentes... A emoción espértase no corpo, onde dura unha media de 70 ou 90 segundos. Logo vaise á mente. Unha emoción pode estar toda a vida na túa cabeza.

—Sempre valoramos o que temos cando o perdemos?

—É así. O que pasa é que pensamos que nunca imos perder as cousas, pensamos: ‘A miña muller vaime a querer sempre', ‘isto que me comprei nunca mo van a roubar'... Gústame a perspectiva estoica sobre isto; pensaban que estamos aquí de paso. Dicía Séneca: «O que a fortuna che deu a fortuna vaicho a quitar sen aviso». Está ben pensar diariamente: «Isto poida que acábese mañá». O outro día vin un chío dun home que dicía: «Voume, pero non de Twitter, senón deste show da vida. Levo dous anos pelexando cun cancro e quedan semanas de vida. O meu corazón está cheo de agradecemento. Grazas por este tempo». Incrible.

—Pos o foco na arte de dominar o discurso interior. Esa fortaleza.

—Nas Meditaciones, di Marco Aurelio que ao levantarche prepáresche para atoparche cun indiscreto, un ingrato, un mentireiro e un envexoso. ¡Pero non sexas como eles...! Dicíamo o meu profesor de autoescola con outras palabras: «Todos os días son marabillosos ata que vén un parvo e fódechos ... e hoxe ese parvo fuches ti, Pepe».

—Levamos unha semana co temazo Shakira. Non parece moi estoica a canción, nin tampouco a xestión do conflito que fai a parella...

—Non é nada estoico. Entendo que as emocións existen, que nos doian, que somos seres humanos e que nos fixeron dano, pero aquí eu aplicaría o exemplo de Marco Aurelio, que dicía: «A mellor defensa é non parecerse a eles». Moitas veces pensamos que, se nos fan algo, hai que pagar coa mesma moeda. Se che enfadas porque alguén che fai algo e respondes comportándoche exactamente igual, convértesche na persoa que che fixo dano. Entón, non ten sentido desde o punto de vista lóxico. Igual si desde o punto de vista emocional, igual si... Pero creo que pasou xa suficiente tempo como para que esa emoción estea aí aínda tan palpable. No momento en que che decatas dunha infidelidade, entendo que estales pero cando pasaron meses ou mesmo anos iso xa está fóra de lugar. Por iso paréceme adecuada a frase de Marco Aurelio. 

—Lémbrasnos que o que merece a pena non chega por Amazon en tres días.

—É que esas cousas non se piden, hai que traballalas. As cousas que máis importan na vida requiren esforzo e traballo diario, como a relación cos teus fillos... Para ter unha casa chea de amor tes que ter conversacións incómodas moitas veces.

—O estoico non evita o conflito, non? Ás veces ata o busca?

—Iso é. Pola serenidade tes que pagar un prezo. Empeza con cousas pequenas. Cando se che cae unha cunca e rompe, podes dicir: «Nai miña, que torpe son» ou «leste é o prezo da miña serenidade». Non é o mesmo que se che caia unha cunca e deixala, que xa virá outro a recollela, que coller os anacos e limpar. Eu ás veces o que fago é recoller as cacas dos cans doutros. Hai uns anos, a miña muller e eu nunha viaxe chegamos a unha praia de Cambodia que en Google era marabillosa. Cando chegamos, estaba chea de lixo. Empezamos a coller da auga bolsas e botellas e tiralas á papeleira. E a xente empezouno a facer... Require coraxe empezar, porque dis: «Que vai pensar a xente?». Aí xoga o ego, pensas: «A ver que pensa a xente de min». E á xente dálle igual... Hai un exercicio que facemos, que é o das incomodidades voluntarias. Ás veces, baixo descalzo á rúa... (cando hai un tempo razoable, claro), e nin me miran.

—Por que baixas descalzo?

—Sobre todo, para sentirme moi incómodo e para ver que ninguén me mira.

—Somos moi pouco estoicos os españois ou é só un clixé?

—Eu creo que é un clixé. Un tende a ser máis estoico cando superou un cancro ou perdido a alguén, e fixo un traballo para afrontalo... Pero si, talvez somos da cultura do pelotazo, de «a ver se me toca a lotería e non traballo máis». E hase visto que moitos ao cabo dun tempo están peor do que estaban. Vivir sen facer nada non é a solución. Dicía Séneca: «Dá igual onde vaias, vasche levar contigo».