A industria da moda empeza a incluír diversos tipos de corpos nas súas campañas e webs. As redes sociais tamén aúpan o «body positive» pero, para os expertos, o ideal que impera aínda é o de extrema delgadez
08 jun 2022 . Actualizado ás 14:04 h.Ás veces parece que todos os cerebritos achan a receita da súa particular Coca-cola nun garaxe estadounidense. E nos noventa daba a impresión de que cada unha das top models que encumbraba a todopoderosa axencia Elite atopárallas un cazatalentos ao saír de clase en Sebastopol, Belgrado ou San Petersburgo. As que logo serían as manequíns mellor pagas do mundo podían abandonar os seus modestos fogares grazas a esas medidas de infarto que lles garantían a chave do éxito. Porque nin actrices nin cantantes escribían como as modelos un relato que as nenas lían con atención. E traducían á súa linguaxe: «Se son guapa, vou triunfar», «se estou delgada, irame ben na vida». A industria da moda non facía por cambiar estes axiomas, nin se agardaba. Tampouco as grandes casas de cosmética, que pagaban millonadas a perfís caucásicos preferentemente de rostro anxelical para que fosen o espello no que, despois, miraríanse as súas consumidoras.
Ao longo dos últimos anos, pequenas revolucións deron a volta a uns canons de beleza tan asentados na sociedade occidental que ata fai non demasiado daba igual que unha moza con talla 44 estivese en Monforte de Lemos que en Manhattan: en ambos os sitios con toda probabilidade tería sufrido, polo menos, condescendencia. Agora son moitas as compañas que con sanísimas intencións, ou como estratexia de mercadotecnia, cólganse a medalla do body positive e apostan por distintos tipos de corpos e caras para lucir os seus produtos. As redes sociais, altofalantes oficiais das novas xeracións, tamén se enchen de mensaxes e imaxes que enxalzan a diversidade. As mesmas, iso si, nas que ata o máis seguro de si mesmo tira de filtro para lucir talle. Abundan as contradicións e, afirman os expertos, tamén a hipocrisía. Canto hai de verdade en que chegou o fin da tan mal chamada (e no fondo eterna) «operación bikini»?
Explica Fátima Pérez, directora da Asociación de Bulimia e Anorexia da Coruña (ABAC), que queda demasiado camiño por percorrer para que, de facto , a sociedade normalice e acepte todo tipo de corpos. «O ideal de beleza segue sendo o mesmo: o de extrema delgadez. Ao que agora ademais se lle une a febre polas operacións estéticas», e engade: «Ademais, antes de contestarche estiven ojeando varias revistas dirixidas a mulleres que están agora mesmo no quiosco e non cambiaron nada; seguimos con consellos para adelgazar e o mesmo tipo de modelos nas portadas. O único avance que vin é que nas webs de cadeas de roupa low cost meten de cando en vez a unha modelo cunha talla máis grande do habitual, e con isto entenden que normalizan a situación, cando tendo en conta a porcentaxe de mulleres españolas que teñen unha talla superior a unha 36-38 eu diría que isto é normalizar o xusto».
Cambios substanciais
Neste caso, Mar Gago, estilista e profesora da escola de moda Goymar, varre para casa e defende o seu sector. «É certo que para que unha peza teña movemento e apréciese ben, o ideal é que a porte unha persoa delgada e alta, por iso en parte seguen imperando este tipo de modelos». Outra cousa, mantén esta persoal shopper, é que deben fabricarse pezas en tendencia que poidan usar todo tipo de persoas. E é aquí onde Gago pon o acento. É certo que nos últimos anos os referentes e prescriptores de estilo cambiaron, e mesmo o concepto de feminino e masculino o han ir desdibujando, ata case facelo desaparecer, innumerables celebridades. Que Harry Styles paséese cun bolso pode parecer insignificante, ou que no 2014 Chanel baixa dos tacóns aos seus modelos no que foi un dos desfiles máis importantes do ano. Pero «estes xestos a longo prazo marcan a diferenza porque os medios de comunicación, a industria téxtil, as redes... fanse eco e isto chega a practicamente todo o mundo». Outro exemplo que menciona esta estilista como punto e seguido dun avance sen precedentes foi a cancelación do mítico desfile de Victoria 's Secret, que empezaba a cheirarlle a chamusquina por misógino e anticuado a cada vez máis xente, unha vez que o Me Too abriuse camiño.
Aínda con todo, Gago confesa que segue percibindo un culto á delgadez «porque a asociamos á perfección. Cantas veces escoitamos iso de estás ‘delgada, aproveita e come o que queiras, ti que podes'? Ao final é coma se a delgadez désenos liberdade».
María Pérez, acostumada como nutricionista a exercer as veces de psicóloga dos seus pacientes, explica que «as mulleres seguimos sendo escravas dos nosos corpos. Por iso, aínda que si é máis frecuente atopar en consulta xente cuxo obxectivo é comer san, e non tanto adelgazar, aínda hai que romper con ideas como a de que cando chega o verán temos que empezar a ‘operación bikini'».
Esta especialista fala desa dualidade que un pode atoparse nas redes sociais máis candentes: Instagram e Tik Tok, que ofrecen ferramentas tan beneficiosas como desapiadadas. «Teñen un papel importante na visibilización de corpos que durante moito tempo a nivel público estiveron ocultos, e iso é marabilloso. Pero tamén esas mesmas redes poden mostrar unha realidade irreal e debemos ser conscientes diso. Tanto a nivel estético, con filtros ou poses estudadas, como a nivel de hábitos alimentarios. Ao final cada un mostra o que quere, e se caemos no erro de pensar que iso é todo o que hai, pódenos facer moito dano».
Apunta Pérez, e é importante, que «os nosos hábitos son os que teñen unha influencia directa sobre a saúde, e non o peso. Unha persoa delgada, fumadora, que beba alcol con regularidade, sedentaria e que teña uns malos hábitos alimentarios, terá seguro unha saúde peor que unha persoa gorda que faga exercicio de forma regular, que non fume, que non beba apenas alcol e que coma ben».
GARANTÍA DE ÉXITO
Nesta mesma liña maniféstase María González, nutricionista e membro do Colexio Profesional de Dietistas-Nutricionistas de Galicia. «A pesar de intentar dar máis visibilidade e aceptación a corpos máis reais, por dicilo dalgún xeito, a delgadez segue sendo sinónimo de éxito, felicidade, alta autoestima e boa saúde, e para nada isto ten que ser así necesariamente, pero é o que se nos impuxo a través de medios de comunicación, desfiles, películas e ultimamente nas redes sociais, que son precisamente as que xeran un maior impacto nos máis novos».
O punto positivo da súa análise está no desinterese xeneralizado da poboación nos réximes milagre. Parece que ha ir calando a idea de que plans como a dieta da piña ou da alcachofa son do todo menos efectivos a longo prazo ou saudables. Isto non quere dicir que non sigan existindo modas e que cada certo tempo apareza coma se de Lourdes tratar un novo método co que adelgazar sen apenas esforzo. «Actualmente a dieta cetogénica e o xaxún intermitente son as que máis curiosidade espertan. Pero non hai que esquecer que estas estratexias dietéticas poden resultar beneficiosas só en determinados pacientes e sempre que estean pautadas».