Teresa Martínez Raamonde, endocrinóloga: «A xente cre que se ganas peso é porque a tiroides non está ben, e non é verdade»

María Vidal

YES

cesar quian

A hormona tiroidea é vital para o noso organismo, «se falta e non se substitúe, pódesche morrer», advirte a especialista. Aínda que o hipotiroidismo trátase facilmente, o hipertiroidismo é máis complicado, «non podemos tratar a causa para controlalo, só os síntomas», apunta a especialista

22 feb 2021 . Actualizado ás 23:06 h.

Descarta a relación entre a alimentación e un mal funcionamento da tiroides, con todo, di que a ausencia total de yodo na dieta si que pode chegar a producir un hipotiroidismo. Aínda que hai unha crenza popular moi estendida sobre o hipotiroidismo e a ganancia de peso, Teresa Martínez Ramonde, xefa de servizo de Endocrinoloxía do Chuac, advirte de que non teñen ningunha base científica. «Só se produce unha lixeira ganancia de peso cando aparece o edema tiroideo», explica a especialista, que á vez apunta que a maioría das persoas ás que se lle diagnostica hipotiroidismo teñen un peso normal ou están delgadas.

-A glándula tiroides é clave no noso organismo?

-Si, é unha glándula importantísima no organismo, especialmente en determinados momentos da vida. Por exemplo, no nacemento, por iso aos recentemente nados fáiselles a proba do talón, porque é a diferenza que hai entre ter un neno con problemas importantes ou normal, se se lle diagnostica e pónselle a hormona tiroidea desde que nace. Fáiselle a todos os nenos, porque aínda que se dá en poquísimas ocasións, merece a pena facer unha proba tan simple por captar a aqueles nenos aos que lles cambia a vida radicalmente. Tamén no crecemento, se non hai hormona tiroidea, o neno non crece, nin se desenvolve ben e ao chegar á puberdade non son capaces de facer os seus cambios de desenvolvemento. Ou no embarazo, se non hai, non pode saír adiante… É fundamental. Fóra deses momentos onde é máis clave, tamén é moi importante. Se falta hormona tiroidea e non se substitúe, a xente morrer. Hoxe en día diagnostícase moi facilmente porque se lle fai a proba a case todo o mundo con moitísima frecuencia.

-O hipotiroidismo pode estar motivado por carencias nutricionais?

-Non, o hipotiroidismo significa que a glándula tiroides deixa de producir hormona tiroidea e o que hai que facer é darlla desde fóra para que funcione con normalidade. A maioría das veces é debido a procesos autoinmunes, pero tamén pode ser que a tiroides deixe de producir ben a hormona. Isto depende da alimentación? Non, a excepción do yodo. Se unha persoa non toma nada que conteña yodo, a ausencia total de yodo pode chegar a producir un hipotiroidismo. Fóra diso, porque eu teña unha alimentación dun tipo, coma mellor, coma peor, tome graxa ou non a tome, poderei ter outros problemas no organismo, pero non un hipotiroidismo.

-O hipotiroidismo engorda?

-Non, é unha crenza moi popular. «É que eu debo de ter mal a tiroides porque engordo». Cando unha persoa ten un hipotiroidismo importante, é dicir, que a hormona está moi baixa, prodúcese unha lixeira ganancia de peso porque aparece o edema tiroideo, que desaparece unha vez que lle dás hormona a esa persoa. A partir de aí punto e final, se a persoa engorda ou deixa de engordar xa non ten nada que ver coa tiroides.

-Tamén se di moito que se dan conta de que a tiroides non funciona cando intentan perder peso e non poden.

-Moitísimo, pero non é certo, pode darse o caso dunha persoa que intenta perder peso, non o consegue e sexa porque o seu tiroides estea mal, pero é excepcional. A maioría das veces cando alguén intenta perder peso e non o consegue, o que están a ocorrer son outras cousas.

-Por que a xente relaciona tanto o peso coa tiroides, se non hai estudos que o avalen?

-O problema é que tradicionalmente, xa hai anos, dicíase que as medicións do metabolismo basal eran para ver como funcionaba a tiroides, e relacionábase o hipotiroidismo coa obesidade. Iso foi quedándose, e moitos médicos, non só a poboación, pensaron que se ganas peso é porque a tiroides non está ben, e iso non é verdade. Outra cousa é o contrario, o hipertiroidismo, é dicir, que a tiroides produza hormona tiroidea en exceso, iso si pode facer perder peso, de feito faino perder con moita frecuencia.

-Cal é máis peleón?

-O hipertiroidismo é máis complicado, dá moitos problemas. O hipotiroidismo soluciónase tomando unha pastilla e o único que pode pasar é que se necesite axustar o tratamento unha vez ao ano, ou con máis frecuencia, pero para a maioría da xente cunha vez é suficiente. O hipertiroidismo é un problema, agride ao corazón, é máis irregular, difícil de controlar, ademais, non podemos tratar a causa para controlalo definitivamente, só os síntomas. Ás veces hai que rematar operando, dándolles yodo radioactivo ou expondo solucións definitivas.

-Cal é o perfil nestas patoloxías?

-O hipotiroidismo pode aparecer a calquera idade, muller ou home, neno ou adulto. Xeralmente, e a pesar do que a xente poida pensar, a maioría das persoas ás que diagnosticamos hipotiroidismo teñen peso normal ou están delgadas. Ás veces dislles: «Ten un hipotiroidismo». E contéstanche: «Pero non había que estar gordo? Eu non o estou». O estar gordo e o hipotiroidismo non teñen nada que ver, a perda de peso e o hipertiroidismo si. Na xente nova a causa máis frecuente de hipertiroidismo adoitan ser procesos autoinmunes, e na xente maior adoitan ser outras: partes da glándula que toman o poder e empezan a traballar, o que chamamos adenomas tóxicos, ou que varios nódulos póñanse a traballar á vez, bocios multinodulares tóxicos.

-Os profesionais son remisos a medicar no caso do hipotiroidismo?

-Noo. Se che falta unha hormona, hai que darcha, outra cousa é que ás veces se empezan tratamentos sen que a persoa estea hipotiroidea, é dicir, cando a hormona T4 está baixa, pero antes de que iso ocorra, a TSH, que é o seu controlador, a que lle di que ten que producir máis hormona, empézase a elevar. Ás veces pequenas elevacións da TSH non se tratan, só cando empezan a estar a partir dun nivel, que normalmente adoita ser 10. A partir de aí tratámolo, porque estatisticamente as probabilidades de que esa persoa remate facendo un hipotiroidismo son altas. Por baixo de 10 non, porque non se necesita tratamento. As pequenas elevacións que se producen na TSH non dan problemas, nin dan problemas no peso tampouco. Se é unha persoa que está a tomar tratamento, igual hai que reaxustar a hormona, pero para que estea ben, porque se a TSH está elevada pode producir un crecemento da glándula, e aparecer un bocio ou un crecemento de nódulos, se esa persoa ten nódulos. Cando hai un hipotiroidismo non hai ningún profesional que non o trate, é coma se non ves un pemento e un oftalmólogo négase a pórche lentes, sería a mesma historia, mesmo peor, porque igual ves pouco, pero co hipotiroidismo pódesche morrer.

-O hipotiroidismo está relacionado con algunhas causas de infertilidade?

-Si, se non tes a tiroides ben controlada ou se tes hipotiroidismo, con frecuencia pode producir infertilidade, de feito, é unha das cousas que se miran sempre cando a xente ten problemas á hora de quedar embarazada. É reversible, arránxase cando se pon hormona tiroidea.