Toda unha vida xuntos. Na véspera de San Valentín, tres parellas cóntannos cal é o segredo para que o matrimonio supere o medio século. Eles si que saben como manter a faísca da vida (e do amor)
08 feb 2023 . Actualizado ás 13:14 h.Cítanme ás 11.33 horas, e aínda que acudo puntual, acompáñame unha intriga que se desvanecerá minutos despois. Desde a entrada xa se intúe que nesa casa se fala francés. Michelle é natural de Suíza, onde emigrou Anxo en 1959, con tan só 26 anos. Ela é mestra e el profesor de Matemáticas e Física, unha formación que lle valeu para ter unha mente privilexiada aínda hoxe con 88 anos. «Cando rematei o servizo militar, e en vista de que en España non había porvir, díxenlle á miña nai: ‘Voume a Suíza'», sinala este ourensán de Maceda, que coñeceu á súa muller durante un curso de inglés na universidade.
Corría o ano 61 cando se viron por primeira vez. «El achegáballeme sempre. Gustábame como un bo amigo, pero non pensaba en casarme con el. A min encantábame a Física, pero as ciencias dábanse en alemán e eu non sabía o suficiente como para manexarme en clase. El se había ir un verán a Alemaña a aprendelo para poder seguir os seus estudos e ofreceuse a axudarme», explica Michelle, que finalmente cejó no seu empeño, entre outras cousas, porque o seu pai enfermou e tiña que seguir traballando no Instituto Internacional. Cada un seguiu o seu camiño, «eu tiña que ocuparme dos meus estudos e dos meus irmáns , xa que sete deles seguiron os meus pasos e emigraron a Suíza» -apunta Anxo-, aínda que seguían mantendo contacto. Un día el, xa cos billetes no peto, soltoulle: «Voume a Canadá». Unha vez instalado, escribiulle para invitala a pasar uns días. «Tiñamos unha amizade sincera, nada máis, pero como tiña vacacións na escola, aceptei. Foi o gran escándalo para os meus pais, que me fose soa e a Canadá. Xa tiña 26 anos, pero as cousas non se vían como agora», conta Michelle mentres relata que foi durante un paseo xa en Quebec cando Anxo, que é moi bromista, díxolle: «Queres casarche comigo?». «Ao principio -di ela mireino como dicindo: ‘Estás a burlarche de min?'», pero despois de falalo detidamente rematou aceptando. «Sempre foi un home que me gustou, porque me dicía a min mesma que ía aprender moito con el, e a min gustábame aprender e abrir o espírito á vida», confesa.
«Nunca fomos noivos», asegura Anxo, que destaca que pasaron polo altar a unha idade avanzada para a época. «Dicíame a min mesmo: ‘Se aos 40 non atopei con quen casarme, réndome e dedícome a axudar aos meus irmáns'». Con todo, dous anos antes de esgotar o prazo atopou á súa alma xemelga. «Como bo matemático, fixera unha lista, que eu nunca vin, porque xa lle botou o ollo a dous ou tres mozas», explica Michelle .«Había tres niveles -detalla Anxo-. No A estaban as cualidades que tiña que ter si ou si a muller da miña vida; no B, as desexables; e no C, polo si ou polo non. O A eran tres condiciones: que fóra da mesma relixión que eu, que se eu faltase, ela puidese ser capaz de sacar á familia adiante, é dicir, que tivese un traballo, e que tivese boa cultura. Ela reuníaas todas», confesa.
UNHA VIAXE ATROPELADA
Decidiron casar ao ano seguinte, así que ela regresou a Suíza ata o día da voda, a primeira vez que se viron desde a petición. Con motivo da ligazón, a familia de Anxo íase reunir despois de 20 anos (nunca viviran xuntos porque cando naceu o pequeno, a maior xa emigrara), e mentres el xa estaba en Maceda ultimando os detalles, Michelle desprazouse desde Suíza ata Galicia nun dous cabalos xunto á súa nai e a súa irmá. Todo ía ben ata que se desviaron por unha estrada, cando aínda faltaban quilómetros para chegar a Casasoa, a aldea de Anxo. «Non había móbiles, pero antes de saír díxome: ‘No quilómetro 141 colle o desvío a Maceda'. Non entendín ben e cando vin Maceda, uns 20 quilómetros antes, metinme». O tramo final da viaxe foi moi atropelado, tanto que a súa nai e a súa irmá baixáronse do coche antes de chegar ao destino. Finalmente, o 13 de maio de 1971, Anxo e Michelle déronse o si quero. Despois da lúa de mel polo sur de España, el volveu a Canadá e ela a Suíza a finalizar o curso escolar. Ao seu regreso, a Anxo concedéronlle unha bolsa para facer o doutoramento en Lyon, «como era cerquita de Suíza, -explica- díxenlle que quedase, porque tiña moi bo soldo, que eu me achegaba as fins de semana».
En 1975, a familia, que xa era de tres, mudouse definitivamente a Canadá, onde naceu o seu segundo fillo e onde residiron ata que el se xubilou. «Estiven 30 anos exactos. Funme un 8 de xullo e regresei un 8 de xullo», di alguén que non pode deixar correr un número sen buscarlle asociación. Michelle non quería vivir en Ourense, quería estar preto do mar, e así é como recalaron na Coruña fai máis de vinte anos.
Din que a clave do matrimonio é non pelexar e respectar sempre ao outro. E véndoos, atrévome a dicir unha máis: rir. Confórmanse con outro medio século xuntos. Por amor non será. El, que naceu en 1933, espértase puntualmente todos os días ás 8.41 horas (a data de nacemento de Michelle) para darlle un bico.
«Foi un frechazo. Cando casamos o tiña 25 e eu 15 anos»
Luis e María celebrarán o seu 65 aniversario o próximo novembro. Desde que botaron o primeiro baile nas festas do seu pobo xa nunca máis puideron separarse. Agora ela ten case oitenta e el está a piques de cumprir os 90.
SUSANA ACOSTA
Luis Iglesias e María Porto levan 64 anos sen separarse nin un minuto o un do outro. Porque desde que el se atreveu a sacala a bailar nas festas de Erboedo, na Laracha, xa non houbo xeito de que tomasen distancia. Por aquel entón Luis debía de estar a cantar todo o día aquilo de Quince anos ten o meu amor porque esa era a idade exacta de María cando botaron aquel primeiro baile xuntos. Ela non o viu ata ese día, pero el xa lle botou o ollo moito antes: «Era moi boa moza, tiña moi bo corpo e moi traballadora. Se non me gustara xa non lle dicía nada, porque eu á que non me gustaba non lle daba nin palabra», comenta bromista Luis mentres lle entra o riso frouxo cando a súa muller lle di que sempre afrontou a vida con alegría. «Sempre lle gustou moito a farra. É moi alegre», e aclara que non tiveron fillos, pero que teñen uns sobriños marabillosos.
Moi pouco tempo despois daquel primeiro baile xa casaron: «O cura díxonos que tiñamos que casar por despacho, que era que casabamos sen que ninguén o soubese e cando a xente se enteraba xa estaba feito. Antes era así, supoño que era porque eu era moi nova. Foi un frechazo. El tiña 25 e eu 15 anos e medio», comenta Maruja cun sorriso mentres conta que a ligazón tivo lugar por defuntos: «Foi o 1 de novembro. Entón non se facían vodas coma as de agora. Fixemos unha comida na casa e listo». Pero así, con esa sinxeleza e naturalidade, selaron un amor que dura xa máis de seis décadas.
«Houbo tempadas boas e tempadas malas, pero non por nós, senón pola vida e o traballo», asegura Luis que di sen dubidar nin un minuto que Maruja «é o amor da miña vida». A ela fáltalle pouco para cumprir 80 e o, que cumprirá os 90 a mediados de marzo, está agora preocupado por saber se lle renovarán o carné de conducir: «Maruja xa me está a dicir que se acabou iso de conducir. Ten medo de que me pase algo», pero o aínda se resiste e polo menos irá probar sorte.
Desde aquel primeiro baile, houbo despois moitos máis. Tantos que non se perdían nin un. Ían a todos os que podía: «Non son moi bailón, pero as verbenas gústanme e se había unha por aquí preto sempre iamos», recoñece Luis que está a desexar que pase a pandemia para poder volver mover un pouco o esqueleto. Seguro que pronto.
Isaura, 69 anos de amor con Valentín: «Ou segredo do matrimonio? Non facerlle caso ao meu home!»
A piques de cumprir os 90, Isaura presume de marido, de 92: «Mírao ben, nin lle caeu ou pelo e ten toda a dentadura». Tiveron 4 fillos, 12 netos e 15 bisnietos
SANDRA FAGINAS
Isaura celebrará ao seu Valentín particular o próximo 14 de febreiro, o 11 de abril fará 69 anos que casou con el, pero en realidade levan xuntos toda a vida, porque xa como veciños, desde nenos, coñecíanse. «Hai tanto tempo que xa nin me acordo», comenta Valentín con socarronería, porque aínda que xa cumpriu os 92, non deixa de manter ese tira e afrouxa coa súa muller nunha loita de contrarios. Ela é todo enerxía, non perde detalle de nada, e aos seus case 90 anos, demostra que é o motor dunha familia na que houbo catro fillos (un faleceu), doce netos e quince bisnietos. «Quedei embarazada, e a piques de cumprir vos 20, casamos». Ela, con 15 irmáns, e sendo a maior das mulleres, aos 9 xa sabía acender o forno, «facer a brona » e atender á recua «de nenos» mentres era os ollos da súa avoa cega.
O ALCALDE ALFONSO MOLINA
Con esa disposición, Isaura aprendeu a cociñar rápido, primeiro tiveron unha panadería e un día «cando estaba facendo ou caldo para nós, dávos casa» apareceu o alcalde coruñés Alfonso Molina por estas estradas de Cee. «Viña cunha xente, ulía moi ben e dixéronme: ‘Póñalle un prato'», «e tan contento quedou Molina que ao día seguinte volveu comer», lembra Isaura, que desde entón e con esa lombeirada, púxose a cargo de Casa Valentín, que aínda hoxe segue en pé co recoñecemento de quen foi a súa cociñeira e alma máter desde os seus inicios. «Aprendín soa: facía a caldeirada, a carne asada, ou caldo», apunta sen darse mérito Isaura que desde moi nena tiña unha máxima: «Non gustábame que riran de min, quería saber facer as cousas».
Ese tesón, ese empeño e ese coidado Isaura púxollo tamén ao matrimonio. Que pensa agora dá xente nova que se separa?, pregúntolle. «Non entendo como estragan a vida así, tanto traballo como custa levantar unha casa para perdelo todo», di ela mentres Valentín responde retranqueiro a se Isaura segue conservando a beleza. «Antes algo máis guapa que agora era». Pero ela non atende aos seus aguillóns. «Ou segredo do matrimonio? Non facerlle caso a meu home, non ho! Sempre escoitas algo de se fixo tal ou cal, pero eu non lle daba importancia», apunta Isaura, que sorrí cada vez que remata unha frase. «Nunha ocasión un home recoñeceume na salga de espera dun médico e díxome: ‘Vostede é a de Casa Valentín'. ‘Son', repondinlle. E logo como ou sabe?'. Ía moito por alí porque había moito para quen mirar'», lembra Isaura diante do seu marido para facerse valer. «Eu estiven moito tempo soa mentres o ía ás feiras, co gando, pero ou único que fixen toda a vida foi traballar. Amor tívemolo sempre e non haberá quen leve unha vida mellor cá nosa», sinala mirando a Valentín, que celebrará o seu santo do mesmo xeito que o seu fillo, o seu neto, e unha bisnieta Valentina. «Mírao ben -reclámame ela-, nin lle caeu ou pelo e ten toda a dentadura», presume Isaura do seu marido. El, para non perder o tempo, bícaa nos beizos. Setenta anos de amor dan para moito.