De puntas e con toda a alegría. Así se baila este ritmo afrocaribeño que Shakira converteu nun fenómeno viral desde a súa actuación na Super Bowl
20 feb 2020 . Actualizado ás 13:58 h.Tras o éxito do entretiempo latino da Super Bowl o mundo hase posto a bailar champeta. O ritmo que Shakira interpretou con todo o seu grupo nun momento da actuación hase convertido nun fenómeno mundial con centos de tutoriales nas redes que ensinan os seus pasos. Se xa che soa o caballito, a grapa, a camita e o tornillito é que sabes de que vai este baile afrocolombiano que ten a súa raíz en Cartaxena de Indias, aínda que está estendido a outras zonas de Colombia, especialmente a Barranquilla e Santa Marta. «Quero agradecer ao meu Colombia por darme o mapalé, a champeta, a salsa e os ritmos afrocaribeños que me permitiron realizar a Super Bowl que desde hai máis dunha década soñei», escribiu na súa conta de Instagram Shakira, como homenaxe á inmensa diversidade cultural que forxa a base da súa música.
Na champeta prevalece a base rítmica sobre as liñas melódicas e harmónicas, e sobre todo unha explosión de forza e enerxía que leva dentro o sentimento dos africanos que se instalaron no Caribe. O seu nome ten a súa orixe na champa, unha especie de machete que se usaba no campo, e que simboliza o traballo, porque este baile e este xénero está asociado aos barrios marxinais de Cartaxena.
Aínda que hai algo máis de 30 anos que forma parte da cultura colombiana, foi a finais dos noventa e co novo milenio cando despuntou e desbordouse no país de Shakira, con autores como Ane Swing, que traballaron intensamente pola súa recuperación e a súa difusión.
Pero a champeta ten tanta forza que algúns críticos aseguran que é imparable porque «sae dos sumidoiros» colombianos, dos picós (pick up) instalados nos barrios, das verbenas populares e dunha marxinalidade que agora curiosamente se fixo mainstream. A champeta está arraigada na xenética do pobo cartagenero, que é África, e nas súas letras nárranse as vivencias cotiás, pero tamén serve como reflexión contra as adversidades da vida. É un canto e un baile tribal que mesmo foi discriminado non só socialmente, senón tamén pola súa expresión sexual, que a algúns lles parecía vulgar.
O paso da camita, por exemplo, báilase en parella: o home abre as súas pernas e a muller pasa debaixo; e na grapa é ela a que sobe unha perna e engánchaa ata a cintura del. Pero a champeta que Shakira representou na Super Bowl mostra a que moita xente en Colombia baila tamén individualmente, cunha potencia e unha enerxía contaxiosas.
O éxito de Shakira débello a unha cría de 18 anos, Liz Dany, natural de Barranquilla, que subía os seus bailes a Instagram. Nela fixouse o xestor da artista colombiana, que rapidamente se puxo en contacto con ela para cambiar o seu destino.
Agora Liz Dany é un ídolo no seu país e é seguida por millóns de fans que se renderon ás súas coreografías. Shakira tróuxolla a Barcelona para que lle ensinase a ela e a todo o seu corpo de baile os seus movementos frenéticos e, como contou Liz Dany nunha entrevista, «despois dunha semana veu outra e outra e outra», ata que Shakira lle deu a sorpresa de levarlla á Super Bowl. Ela é a que sae na imaxe que teñen diante bailando á esquerda da cantante colombiana e ese xesto botando a lingua resume o descaro e a frescura que Liz Dany tróuxolle a esta champeta que se fixo viral.
«Báilase de puntas e coa alma», resume esta moza de Barranquilla, que foi a encargada de ensinarlles tamén a todos os bailaríns norteamericanos que actuaron con Shakira os pasos deste ritmo de raíces africanas. Iso si, sen falar nada de inglés, que ten o seu mérito. A champeta é deixarse levar, sacar toda a alegría do interior e moverse con toda a forza que permite o corpo. Próbena, é a mellor terapia.