ESTE NOME TEN HISTORIA Marías Pita hai varias, pero só unha posa valerosamente xunto á gran heroína coruñesa. Pasa, que che agardan un Pablo Iglesias e unha Gloria Fortes que coñeceu a Juan Ramón Jiménez
07 dic 2019 . Actualizado ás 21:02 h.Ela é María Pita, e a súa irmá tamén. María José e María Jesús Pita son mellizas, conta a segunda, e compartiron sen problema o María e o orgullo de chamarse como a heroína que soubo como defender A Coruña do vicealmirante Drake e converterse nunha das grandes protagonistas da historia de Galicia. De mozas vestían como modelos grazas ao don para a agulla e o fío das mans da súa nai, Concepción. Unha leva o José tras o María polo avó paterno, e outra (a que posa ao pé da heroína en María Pita), o Jesús, polo avó materno. «A miña nai coñeceu ao meu pai nunha festa en Melide e o primeiro que lle dixo foi: ‘Aquí non me vou a quedar'. A miña nai, que aspiraba a ser mestra, sempre nos educou para ser independentes. O meu pai foise ao País Vasco a buscar traballo, e pasáronse o noivado a distancia. casaron e fóronse a vivir alí, e alí, en Euskadi, nacemos e criámonos nós. Os meus pais son humildes e moi intelixentes. A miña nai sempre foi unha gran referencia. O primeiro que fixo ao mudarse ao País Vasco foi comprarse unha radio para oír as noticias todos os días», conta María Pita, que gozou os veráns galegos toda a súa infancia e veu a vivir a Galicia todo o ano a partir dos 20, ao estudar en Santiago o segundo ciclo de Medicina .
O QUE SE GAÑOU EN CUBA
O avó de María Pita emigrou a Cuba, para evitar a guerra. «Tamén emigrou a miña avoa. Foron por separado, José Pita e Amadora Varela. En Cuba coñecéronse e casaron. Un irmán do meu avó quedou en Cuba, e de feito en Cuba hai Pitas, pero o meu pai xa naceu aquí. En Galicia, os meus avós tiveron aos fillos e logo emigraron ao País Vasco, a traballar na siderurgia. Primeiro foise o avó, José Pita, que chamou ao meu pai, cando xa era un mozo de veintipico, para que se fose traballar alí». Os pais de María Pita tamén teñen unha longa historia para contar.
De Riotorto, de Meira, «debe de vir noso Pita», di María, ilustre de nome á que, unha vez coñecida, é difícil esquecer. A súa lanza é o orgullo das súas raíces galegas, que miran de fronte sen perder o valor do que vén de atrás. «Eu sempre adorei Galicia, o verde, o campo, os ríos, os veráns en Melide, en casa dos meus avós. Ata os 16 anos, pasei todos os veráns en Vilaverde (ao lado de Xubial). É a aldea da miña infancia. Cando había que volver a Bilbao, o meu ano escolar enteiro estaba feito de todos os recordos e fantasías do meu verán. Así me pasei anos, felizmente metida no mundo dos ríos, os prados e a liberdade de Galicia», relata María, que casou cun galego ao que coñeceu en Baracaldo. «Nunha das festas dos barrios de alí, atopeime cun mozo de Melide ao que eu en Melide nunca saudaba... Ao velo alí, pareino. ‘Ti que feixes aquí?', díxenlle. ‘Nada, estou aquí cun amigo meu, que veranea en Arzúa'. Coincidimos todos os días das festas. E así xurdiu. El tiña claro que quería vir a vivir a Galicia. Eu fixera tres anos de Medicina no País Vasco, os meus amigos de alí axudáronme con todas as xestións burocráticas para poder facer en Galicia o segundo ciclo. Viñémonos, pero eses amigos aínda están aí, na miña vida», conta quen valora o carácter vasco, «moi de hermanación; podiamos discutir como irmáns pero non pasaba nada». O carácter vasco é aguerrido, como o de María Pita, non? «O vasco ten carácter e é moi comprometido», afirma.
Soan as 12.00 na praza de María Pita e María Pita lembra como volveu, xa emparellada co mozo de Melide ao que coñeceu de festa en Baracaldo. No País Vasco, «dicíanme: ‘María Pita, como a praza de María Pita'?». Cando veu a Galicia, pasou a evocar, directamente, á heroína. «Aquí, cambiou a pregunta, a xente preguntábame: ‘Pero ti... de que Pita vés, do Pita médico?, De quen vés sendo?'». Esta ilustre que non se dá importancia tivo entre os seus pacientes «algún Castelao».
Co corazón partío entre o País Vasco e Galicia, María Pita concilia os dous pobos no seu corazón. Coma se fosen mellizos separados ao nacer. «Cando vivía alí, estaba a desexar vir. E agora, que teño a miña vida aquí, encántame ir. Alí teño raíces tamén», di María Pita, unha defensora do seu que deixou de ser María Jesús en Bilbao para chamarse só María na Coruña e que ten «esa cousa dos fillos de emigrantes, sabes?, a alma dividida. Galicia e o País Vasco son como a miña nai e o meu pai».
«Son Pablo Iglesias e pregúntanme pola coleta»
Puido ser Rubén: «Os meus pais estaban entre ese nome e Pablo. Pero ao final foi a miña avoa a que decidiu: tíñame no colo e o cura preguntoulle como me ía chamar. E ela dixo: Pablo». O que non sabía a súa avoa nese momento é que o seu tenra decisión lle traería máis dunha broma de adulto ao seu neto: Pablo Iglesias , de Cambre, comparte nome e apelido con Pablo Iglesias , o fundador do PSOE pero tamén co político de Unidas Podemos, hoxe máis de actualidade: «Sempre hai alguén que me vacila, que me di se non me vou deixar coleta. O curioso é que me chamo Pablo Iglesias e son totalmente apolítico».
Pero aquí hai máis historia, porque os seus nomes e apelidos levan dándolle guerra toda a vida. Incluso outro político máis se cruzou no camiño. «O meu segundo apelido é Gil, así que cando estaba no cole, ao coincidir coa época na que non se paraba de falar de Jesús Gil no Atlético de Madrid e o partido que fundou co seu nome, sempre había alguén que chanceaba co ‘Gil e Gil'. Despois, máis adiante, preguntábanme se era Pablo Iglesias o de Ancéis, o maior distribuidor de lagostinos da Coruña». E agora confúndeno, aínda que só polo nome e o apelido, co líder de Podemos. «O outro día estaba no mercado enchendo unha promoción. Miraron o meu nome e dixéronme: ¡ah, como o de Podemos!».
Pablo Iglesias , o carniceiro de Cambre, asegura que non está só: hai máis Pablos Iglesias en Galicia. «O sobriño dunha clienta tamén se chama Pablo Iglesias . Mesmo lembro un día que estaba no médico en urxencias e xusto chamaron polo nome e os dous apelidos: Pablo Iglesias Gil. ¡E levantámonos dúas persoas á vez! Quedamos sorprendidos».
CONVENCE CALQUERA
Igual o do apelido inflúe, porque os seus clientes adoitan dicirlle que ten dotes de político. «Cando me poño, son capaz de convencer calquera», asegura o noso Pablo Iglesias . Parece que o destino lle tiña preparado o nome. Na súa familia, conta a súa muller Jessica, a nai de Iglesias , o de Cambre, ten un devandito: «Sempre di que non hai un Pablo bo, que son todos uns vándalos e uns travesos». Os dous rin. Pablo Iglesias sabe que o nome lle vén ao xeito.
«Eu, Gloria Fortes, coñecía a Juan Ramón Jiménez»
Isto é pa' os nenos, para os que creceron co Dragón Tragón, para os adultos que se partían con Martes e Trece e para todos os que saben que Gloria Fortes, a poeta de Lavapiés ao ceo, foi máis que unha icona televisiva e unha nena grande coa voz rota de corazón.
«Ser Gloria Fortes foi a cruz da miña infancia, pero agora levo o nome con honra», asegura Gloria Fortes, a que abriu en Lugo a librería Lectocosmos, un cosmos que linda coa Muralla onde poden atopar clásicos frescos e o máis selecto das letras que son novidade.
«Son Gloria Fortes, máis que de casualidade, por petición da miña madriña e sen segunda intención, ao parecer. A miña nai di que non se deu conta... Eu non sei. Teño unha irmá maior e non se chama Gloria. O que pasa é que a miña madriña se chama Gloria, non lle puxo o nome á súa filla e pediulle á miña nai que mo puxese a min», relata Gloria, que destaca que os intelectuais tiveron sempre en estima a Gloria Fortes, que fixo historia como personaxe popular polo humor. «Con Gloria Fortes creo que houbo unha evolución. Hoxe quedaron atrás as parodias e abriuse paso a poeta, a autora transgresora que foi», considera quen era o centro de atención en clase polo nome.
«Aínda agora, cada vez que fago unha xestión, sae a coletilla. ¡Nunca paso inadvertida! Unha vez atendeume no banco unha Marta Sánchez que me dixo que lle pasaba o mesmo, só que Marta Sánchez é un nome máis común», conta.
Promoción de ilustres
O nome no seu caso foi unha profecía. O amor polas letras vaille no DNI e na profesión. Na Universidade, esta Gloria a máis de ilustre coñeceu: «Foi moi gracioso. Cando fun a revisar a lista para reclamar nun exame na Universidade [en Alcalá] vin nesa lista un Juan Ramón Jiménez. Vireime e preguntei: ‘Quen é Juan Ramón Jiménez?'. Un mozo dixo: ‘Eu, eu...'. E díxenlle: ‘Que saibas que son Gloria Fortes'. ‘¡E eu Elena Ochoa!', dixo outra moza». Gloria Fortes cóntao con humor, con dous libros de Gloria Fortes nas mans dicindo «¡leme!».
