En pouco máis dun mes aterra en Galicia con todas as entradas vendidas. Vén presentar o seu novo traballo, «Cargar a sorte», o mellor dos seus 40 anos de carreira. Di que non é optimista, máis ben todo o contrario, e aínda que intenta mirar ao futuro, é consciente de que as cancións pasadas o perseguen
06 abr 2019 . Actualizado ás 13:41 h.Considérase un «vangardista experimental postergado», e di que a súa popularidade é accidental. Andrés Calamaro (Buenos Aires, 1961) é unha especie de nexo das dúas beiras do Atlántico. Non renuncia a ningunha. Nin ao seu estilo de sempre, a pesar de levar 40 anos sobre os escenarios. «Teño pasado, non é un mérito nin un demérito», confesa. O próximo 18 de maio presentará en Ferrol Cargar a sorte, un disco que non volveu a escoitar.
-«Cargar a sorte» deixa moi bo sabor de boca. Que sensacións produciulle este disco?
-Nós só coñecemos as sensacións da gravación, nunca mais volvemos escoitar os discos que xa rematamos. E as sensacións gravando foron ideais, gravamos de bo humor, con xenerosa eficacia e arte. En Los Ángeles gravamos e cantamos todos ao mesmo tempo, algo que parece bastante normal gravando cos mellores músicos dos Estados Unidos. Só parabamos para comer. A touro pasado gústame moito a gravación e o contido. Sempre eliximos entre cincuenta xeitos distintos de gravar un disco, esta vez resultou todo ideal.
-Permítame unha opinión, lémbrame un pouco ao pasado. Está de acordo?
-Que pregunta tan interesante. A música non está no tempo, é o tempo. É tempo como as estacións do ano, como o das aves migratorias, os segundos e as rotacións da Terra. Non está no pasado nin no presente. Nin sequera está realmente. A reprodución do son ten explicacións, pero a existencia da música é poderosa como a existencia de Deus. Porque Deus é corpóreo no exercicio da fe. A música cónstanos a todos.... Teño pasado, non é un mérito nin un demérito. Preferiría pensar que o pasado está ben onde está, que o único que pasa é o que está a pasar. Pero as cancións pasadas perséguenme, coñécenme e saben onde atoparme. Descubrimos, entón, que o que estamos a facer é próximo, é o futuro. E a posteridade só lle importa á posteridade. Como cantaba Gardel: ‘Teño medo do encontro co pasado que volve atoparse coa miña vida'. Non teño medo.
-Despois de 40 anos, di que é o mellor disco, que ten este que non teñan os anteriores? Fíxoo pensando que é o último?
-Caramba, non. Non é o último. Estabamos gravando outro álbum, unha produción de dúas ou tres anos de gravacións, e non escribira apenas algúns versos para Cargar a sorte. Digamos que, escribimos un repertorio no tempo libre (clave para a dita propia) e, de aí agardamos a exquisita gravación nos Estados Unidos. Cousas que pasan nun ano sen xiras. Normalmente, teño tres ou catro discos en mente, ou ningún. Proxectos para desenvolver ou un guion de cine. Preparo un libro de fotos e edito unha páxina da miña revista Nervio, culturas e delito. Xa temos case rematado o disco que empezamos a gravar un ano antes de Cargar a sorte. Tempo temos, necesitamos vidas.
-Foi gravado en tan só catro días. Isto é experiencia ou que saíu só, á primeira?
-Algo así hai que preparalo, e moi ben. O normal é tirarse dous ou tres meses gravando, ¡pero nós aproveitamos ben o tempo! As maquetas estaban ben presentadas, levamos arranxos en partitura e o casting, o casting o é todo... Gravamos en catro días pero con músicos extraordinarios. Cada un no seu papel, con intensidade e expresión humana. Arte... porque non redundamos en hábitos das gravacións modernas, cuestións técnicas que todos os músicos coñecen; pódese gravar un disco nunha computadora doméstica. Usamos outros cinco días máis para rematar a produción vocal e algúns detalles nas letras, detalles. Son un cantante de laboratorio, só canto con micrófono, gústame o estudo e ensaiar.
-Di que son 12 pistas, como os 12 pasos que debe superar todo alcohólico en recuperación. É un disco optimista?
-Iso é literatura, editamos unha ducia porque a capacidade de vinilo era suficiente (non máis de vinte minutos por cara). Doce pistas son doce cancións, seis de cada lado do disco. Son todas as cancións que gravamos; publicamos todas pensando en dúas caras dun álbum. Que poderían ter sido once se non recortabamos a coda das rimas. O optimismo non ten nada que ver. Tampouco son optimista, máis ben todo o contrario. Ser optimista neste escenario é pecado.
-En «Diego Armando Cancións» fala de vostede. Podemos sacar conclusións, defínenlle estes versos?
-Parte da poboación vive de mal humor, altérase falando de política, de deportes ou cuestións culturais. Din sentir «noxo e odio»... E dino en serio. Para min, vivir de mal humor é unha perdida de tempo imperdoable. Non é forma de andar pola vida. Creo que esta canción intenta explicar iso. Estes versos escribinos pensando en métricas de milonga sureña, pero é unha letra lixeira, nin se asoma ás obras de arte do canto poético en Arxentina. Apenas a sombra da perfección divina, a dos mestres poetas do noso tesouro cultural.
-En «My Mafia» fala dun galego, un tal Frank. Quen é?
-O Galego Enrique foi un gran asaltante, moi carismático e tenaz. Un mestre que ensinou a xeracións a arte de roubar sen violencia e nunca a cidadáns do montón. Fomos verdadeiros amigos. Morreu unha Noitevella. Os íntimos diciámoslle Frank, para os demais é Enrique. Unha lenda. O Galego. Para que o mundo entenda, era un Robin Hood mellorado, e adaptado ás circunstancias. Tampouco o único, pero uno dos bos heroes anónimos.
-Por outra das súas letras dedúcese que os seus amigos son unha panda de bandidos... Joaquín Sabina é un dos que se senta á mesa. Únelles unha amizade grande?
-Os meus amigos son varias bandas de bandidos. E toureiros bos. Sabina é un querido amigo e mestre; hónrame a amizade deste xenial talento inverosímil e amada persoa. Na nosa mesa sempre está, querido mestre. Sabina é herdeiro de Miguel Hernández. Todos o queremos na cabeceira da nosa mesa.
-Como é iso de que se pon enfermo antes de empezar as xiras, pero logo non quere que rematen…?
-Iso é literal. Son perfeccionista pero inseguro, como todo o mundo. A de cantante é unha profesión sacrificada, se non naciches «cun espírito misterioso que ningún filósofo pode explicar». E eses tamén sofren. Algúns vomitan ou se emborrachan antes de subir ao escenario. Coas botas postas.
-Sorpréndeme que nunha entrevista recentemente sinalaba que se sentía «un artista menosprezado e malentendido, pero que aprendera a non queixarse».
-Si. Para a masa do pobo somos quince cancións (ou menos) que saben cantar de memoria. E non existe radio, nin xornal nin televisión que divulgue o que realmente somos e o que facemos. Porque nos prefiren silenciosos para montar a «farsa da social democracia que quere igualar o distinto». Teño miles de cancións e nin sequera son un especialista en composición harmónica e poética. Considérome «vangardista experimental postergado», son popular por accidente. E aprendín a non queixarme, polo menos non en público.
-Ten a sensación de que hoxe, 40 anos despois, non ten que facer méritos para gustar?
-Nunca.
-Gústame moito un dos últimos obxectivos que se propuxo: que o público pase dúas horas seguidas sen mirar o móbil. Que tal leva coas redes e as novas tecnoloxías?
-É que os teléfonos nos concertos son unha mala idea. Como son unha mala idea para os infieis. Molestan ao público que paga cara a entrada; desde o escenario, o enxame de teléfonos é desalentador. Afortunadamente, queda xente que insiste en escoitar, mesmo cantar comigo. As novas tecnoloxías non son novas, non sabemos vivir sen conexión, como non saberiamos vivir sen electricidade ou inodoro.
-É como un nexo de unión das dúas beiras do Atlántico... Que lle dá España que non lle dá Arxentina?
-Son dous escenarios completamente distintos no social, o político e o económico. En Arxentina vivimos nunha montaña rusa, seis meses son unha eternidade. En España as xentes sorrín, vístense ben os domingos para saír a camiñar ao perfume dos naranjos en flor. Ata se pode camiñar mirando o teléfono que non é unha potencial situación de furto violento. España pensa o destino -da nación- con certa desenvoltura contemporánea. Arxentina non ten destino, ou sofre o destino do terceiro mundo. Meu é o nexo de Moisés á inversa, estou para reunir as augas separadas.