Eu si que son Galiza

Con Villaverde de apelido, o de Galiza veulle como anel ao dedo. Aínda que parezan atraerse coma se no medio só houbese un imán, esta combinación tamén lle regalou algún que outro vacile, sobre todo durante a súa época escolar durante os anos oitenta, cando o galeguismo estaba en pleno auxe. «Cantaban o himno galego e co meu irmán que é Breogán xa era peor, ¡o «fogar de Breogán» era!... Sorprendía moito o meu nome, era o típico vacile de onde vén ese nome, amais Galiza Villaverde, pero leveino ben, eu sempre estiven moi orgullosa do meu nome», explica esta coruñesa de 37 anos.

O seu pai sempre a animou a loitar polo seu nome e as súas ideas, con todo, Gali -un diminutivo cariñoso que a xente malinterpreta como acortamiento de Galilea, algo que a ela lle arrepía - de pequena pensaba que tiña un nome «normal». Ata que cumpriu os 15 anos non foi consciente do que supuña levar Galicia amais . Foi tamén o principio dunha longa lista de explicacións. Se o interlocutor está alén do teléfono pode haber interferencias, porque lle chegaron a chamar Alicia, Galicia... «de todo menos Galiza». Pero no ti a ti, a pesar da sorpresa inicial non quedan dúbidas, aínda que para iso teña que presentar o DNI. «Se son de fóra sorpréndense e dinme: ‘Pero Galicia non é onde vives?'. A ver, chámase Galicia [tamén Galiza] onde vivo, pero eu son Galiza con z», explica. Algúns han ir máis aló e tivo que aguantar: «Pero estás segura de que é o teu nome? Porque non coñezo a ninguén». Á pregunta de: «E ese nome por que?», ela obviamente bota balóns fose e sinala ao seu pai «que é bastante galeguista».

Gali é nai de dous fillos, Aitor, de 18 anos, e Ainara, de 12. E aínda que tamén tirou para o norte, as súas frechas apuntaron máis ao País Vasco «non por nada, soamente porque me gustaban máis». «O meu pai tomoullo ben -aclara Galiza-. Todo o que sexa independentismo... Agora, se lle chego a pór un nome andaluz xa non lle faría tanta graza, pero mentres vaia por esta liña, ben». O que o seu proxenitor non leva tan ben é que o seu Galiza non fale galego. «É o peor, porque el escribe poesía en galego e eu cero. Mira que intentou ensinarme, pero eu para os idiomas son moi necia», confesa Galiza, que ten pendente un libro de Manuel Rivas, agasallo, como non, do seu pai.

Ata o momento de facer esta reportaxe, Galiza Villaverde sentíase única no mundo, enténdase no sentido máis lingüístico, pero cando descubriu que por aí adiante hai máis terras galegas en forma de muller alegrouse moitísimo. Imos presentarllas.

Non era un nome que lles resoase na cabeza nin que estivesen a cruzar vos dedos para que fose nena para poder poñerllo, porque tiveron dúas oportunidades antes que esta ata que por fin decidiron charmarlle Galiza á súa terceira filla. E iso que a elección traía certa expectación, xa que en ningún dous tres embarazos nin Ana nin Tiago quixeron coñecer ou sexo do bebé ata ou nacemento. Primeiro naceu Palmira, logo Luzia (vén do portugués) e hai agora 12 anos chegou Galiza. A idea foi do pai dá criatura, Tiago, que oficialmente se chama Santiago, aínda que o está a pelexar para que lle deixen acurtalo na versión portuguesa. «Está a custarlle, non é doado», explica a súa muller, Ana. A ela pareceulle ben a elección, do mesmo xeito que anos antes o aceptase que as nenas levasen diante vos apelidos dá nai. «Non por nada, pero o son moitos irmáns e vos apelidos mantéñense, en cambio pola miña banda, perdíase», explica Ana Vicente, que nunca tivo dúbidas entre Galiza ou Galicia: «Tiña claro que quería ou primeiro».«Vos nomes polos que tingamos algunha preferencia xa vos utilizabamos antes. Puxémoslle Palmira á primeira pola avoa de Tiago, e Luzia porque nos gustaba», explica Ana. Non momento que viron a Galiza déronse conta de que ou nome encaixáballe á perfección. Gali, como lle chama cariñosamente, é unha nena riseira e alegre, que non ten problema en presumir que se chama igual que a súa terra. «Aos meus amigos do cole non lles sorprende , á maioría gústalles moito e a min tamén», explica Galiza Vicente Méndez. Esta familia tampouco ten constancia de que haxa moitas Galizas máis, así que imos coñecer a terceira dás nosas protagonistas, aínda que esta é Galicia.

Galicia é loura, xusta e independente. Naceu coa Constitución, no 78, pero en casa quítase letras para quedar en «Gali». «É o diminutivo, o nome cariñoso que usan a familia e os meus amigos», conta. Hai máis dunha Galicia, e esta Galicia de leis que vive na Coruña sabe doutra de Ourense. «Máis aló diso, non coñecín a máis. Pero si a unha Galatea...», coa que comparte raíces e que tamén ten a súa lenda. Aos seus 40 anos, Galicia séntese a gusto no nome da súa terra. Séntese única? «Non é por iso... Alégrame saber que hai outras Galicias», asegura quen elixiu Diego para o seu fillo, e se tivese unha nena («que pode chegar»), poríalle Lucía. «Ao principio, non descartei o meu nome para unha filla, pero non me gusta repetilos, e co paso dos anos, o seu pai e eu decidimos irnos a un clásico», explica.

Os pais de Galicia Sande querían un nome galego. «Non por unha cuestión ideolóxica -aclara-, senón de amor á terra, ás raíces. O meu pai é un home culto e estudioso. E no 78 había moito balbordo coa Constitución e as autonomías». A súa historia merece un estatuto. Os seus pais querían estrear nome para a vida. «O meu pai viu Galicia nun libro de antropónimos e pensou que era orixinal e bonito, e expúxollo á miña nai. E a miña nai, que ten unha mentalidade moi aberta, en aquela época na que había que pór o María diante ou detrás, dixo: ‘Se hai Áfricas e Américas, por que non unha Galicia?'», conta.

Galicia ten a súa mitoloxía. E rima con Xustiza. «Eu intento ser xusta na miña vida profesional, e na persoal», afirma esta avogada de vocación que non dubida en cualificar de acerto a súa aposta polo oficio.

Con 28 anos Galicia pediu autonomía e marchouse de casa, confesou noutra entrevista en La Voz. «¡Si! Tiña certa independencia económica, e iso impulsoume a independizarme. Funme vivir co que era o meu noivo, Aure, e hoxe é o meu marido e o pai do meu neno», detalla. Galicia é independente? «Si. Por suposto. A miña nai hanos criado así. Son independente, pero á vez formo moi bo equipo co meu marido. Hai equilibrio», asegura Galicia, que se tivese que limitarse a un só lugar en todo o seu mapa, quedaría en Muros. «É a terra da familia da miña nai e é a vila de os veráns da miña infancia. A praia de Louro. A liberdade de quedar na rúa ata as doce da noite sen perigo». E é tamén especial porque foi o lugar onde Galicia coñeceu o amor. «Aure e eu coñecémonos en Muros hai agora 22 anos, un 15 de xullo, data próxima ao Día de Galicia. Tivo que ser o destino -considera máxica Galicia-. Porque resultou ser o amor da miña vida».