Elsa Punset ofrece un GPS para a felicidade e di que o benestar emocional dunha persoa pode medirse por como reacciona a un atasco de tráfico. Non hai receita pero si falsos aliados, advirte, e unha regra do 5 para multiplicar o positivo
05 may 2018 . Actualizado ás 19:56 h.Proba a saborear os pequenos e sinxelos praceres, propón Elsa Punset (Londres, 1964), que axuda a aumentar o benestar, a xestionar momentos difíciles no día a día e a adestrar o cerebro para aprender a potenciar as emocións positivas sobre as negativas. «Os nenos rin e sorrín unha media de 300 veces ao día; os adultos, ¡só 17!», advirte. Reaprendemos? A felicidade inclúe pracer, di, pero a longo prazo non se limita a iso, quere raíces, algo máis. É certa a nova máxima que apunta que «Para ser egoísta hai que ser feliz»? «Non, a felicidade pasa por compartir e axudar», responde Elsa rexeitando o fast food.
-Por que sentimos que se nos resiste a felicidade? Hoxe que nos cansamos de oír que o temos todo... pedimos demasiado para sentirnos ben?
-Creo que no fondo todos sabemos que a felicidade non é unha foto fixa edulcorada e sen fisuras… Todos, en calquera época e circunstancia, transitamos vidas complexas, vidas cheas de retos, perdas e decepcións. Quizais sexa unha sorte porque, como dicía Leonard Cohen, «polas gretas cóase a luz». E nesa procura e esa loita vital é onde atopamos coñecemento e sabedoría.
-Existe unha receita para ser feliz «ao meu xeito», como expón «Felices»?
-Non existe unha receita para ser feliz, pero si que é fundamental e unha pedra de toque comprender algo básico: que todos temos un cerebro programado para sobrevivir, ao que non lle importa demasiado que sexas feliz. ¡Impórtalle que chegues vivo á noite! Por iso o cerebro esaxera tanto o perigo e as ameazas, e énos máis doado desconfiar e lembrar agravios que ser, simplemente, felices...
-Descubríchesnos que a felicidade é algo que se pode aprender.
-Si. Calquera persoa pode aprender a adestrar o seu cerebro en positivo, ¡basta con pórse ao choio cada día!
-Podemos lamentarnos e levar en redes unha felicidade paralela. En Instagram adoitamos ser máis guapos e felices, axuda a ser feliz verse feliz, esforzarse en compor esa imaxe?
-Non, ao contrario, a felicidade impostada non serve. Por iso eu fágolle esta pregunta ao lector: nunha escala do 0 ao 10, que nota poslle á túa felicidade? De verdade? Se non fas nada para mellorar esa nota, probablemente non cambie ao longo de toda a túa vida. Pódese aprender a ser máis feliz, mesmo moito máis feliz. Poñamos que a vida é unha viaxe. Cando viaxas, verdade que resulta útil preparar o itinerario, ter un plan B, estratexias de supervivencia e un compás ou GPS para guiarse? Iso non che garante unha boa viaxe, pero si mellora as túas posibilidades de logralo.
-Adoita facernos felices compartir, estar coa nosa xente, quedar con amigos, gozar en parella... Advirtes de que as relacións tóxicas nos acurtan a vida, e que as boas, en cambio, aínda que sexan poucas, fana máis óptima, máis feliz. Por que a felicidade parece estar tan en función da calidade das nosas relacións, por que adoita ir tan da man dos demais?
-Si. ¡É impresionante ata que punto somos dependentes do afecto e da aceptación dos demais!... A calidade das nosas relacións cos demais é o indicador máis importante de saúde física e mental, de lonxevidade, de memoria… Éo case todo. E é lóxico que así sexa.
-Por que?
-Porque somos unha especie fráxil, interdependiente, e estamos programados para vivir en grupo e sentirnos ben cando esa convivencia é exitosa.
-Revélasnos un recurso da túa filla para durmir ben, que consiste en apoiar a cabeza nun coxín e pensar que pinta un arcoíris. Por que os nenos puntúan máis alto a súa felicidade que os adultos, son eles, os nenos, uns bos profes de felicidade?
-Os nenos teñen o cerebro fisiológicamente máis preparado que un adulto para estar centrados no presente e gozar, sen tantas preocupacións nin memorias. Os nenos rin e sorrín unha media de 300 veces ao día, e os adultos, ¡só 17! Dicía a psiquiatra Elizabeth Kubler Ross que temos que ensinar aos nosos fillos a elixir entre o amor e o medo, é dicir, entre abrirnos ao mundo, ou desconfiar e pecharnos. Amor e medo son os dous grandes polos emocionais.
-Pero non sempre podemos elixir que sentimos... non? Non é irreal?
-Ás veces, loxicamente, gana por goleada o medo porque necesitas protexerche, pero o prezo que pagas, no físico e no mental, é sempre alto. No libro Felices reunín moitas estratexias para potenciar a felicidade cotiá. Alí conto algunha das miñas favoritas, que nos axuda a ser máis como os nenos de cara á felicidade… Por exemplo, proba a saborear, é dicir, a facer o esforzo de centrarse no presente e gozar con maior intensidade de calquera cousa, como unha cunca de café.
-Ás veces parece que ser feliz iguálase con estar sempre alegre, de boas, con ignorar ou negar a tristeza, o medo, outras emocións. Hai, inevitablemente, unha parte de dor na felicidade?
-¡Pero se iso é vida!... a mestura de emocións diversas que nos habitan, a miúdo contraditorias e difíciles. A clave non está en reprimilas ou ignoralas, senón en entender que podemos aprender a xestionalas, para ser, como dicía Shakespeare, dono, e non escravo, das túas emocións. Esa é a base da intelixencia emocional. Un mundo onde todos fósemos felices non sería un mundo plano, 100 % poboado de emocións agradables, sen dor… senón un mundo poboado de persoas optimistas e activas que viven e conviven con máis alegría que pena. John Gottman, o prestixioso psicólogo norteamericano, definiu unha relación excelente como unha relación onde as persoas intercambian ata 5 veces máis emocións positivas que negativas. ¡Así que podemos aplicar esa regra do 5 ao noso mundo feliz!
-Hai quen sostén que para ser feliz hai que ser egoísta...
-É unha falsidade. De feito, os estudos mostran sen dúbida que necesitamos compartir e axudar para ser felices. Pero a nosa sociedade de consumo confunde a miúdo a felicidade co pracer. Non son o mesmo...
-Dis que na xestión das pequenas contrariedades vese a nosa capacidade para ser felices. Por que?
-Somos bos xestionando grandes perdas e catástrofes. Pero que pasa co pequeno, coas pelexas coa parella, ou os nervios no atasco de coches? ¡Alí en xeral somos un desastre!... E con todo, se queres saber como é alguén de feliz, fíxache en como xestiona esas pequenas frustracións… Por iso dicía a escritora Maya Angelou: «Aprendín que podes descubrir moito acerca dunha persoa se che fixas en como se enfronta a estas tres cosas: perder a equipaxe, un día de choiva e unha ristra enredada de luces de nadal».
-Que nivel de felicidade pódennos dar cousas pequenas no día a día?
-Hai xestos como comprar e distraerse que proporcionan un tipo de felicidade rápida (parecido ao que sentimos cando consumimos grandes cantidades de graxa e azucre, como no comido lixo). Pero comprar é adictivo, o cerebro acostúmase a ese pracer doado, e cada vez necesita máis. Para recuperar a capacidade de gozar das pequenas cousas, deixa durante un tempo de facer algo pracenteiro uns días e verás como, en poucos días, volves gozalo con máis intensidade.
-O gran inimigo da felicidade é...
-Estar desconectados. Do que somos, do que sentimos, dos demais, da natureza, dos nosos valores profundos. Son unha folla de ruta para a felicidade.