Obras de arte que constrúen paisaxes

Jorge Lamas Dono
jorge lamas VIGO / LA VOZ

VIGO CIDADE

Desde As Neves ata Cangas son numerosas as esculturas integradas na natureza

25 oct 2021 . Actualizado ás 23:40 h.

Desde a prehistoria, os seres humanos sentiron a necesidade de incorporar a súa creación artística á natureza, tanto en lugares pechados como ao aire libre. Con todo, non foi ata as últimas décadas cando a obra artística adquiriu a vontade de transformar e construír a paisaxe. Foi entón cando a escultura, fórmula máis adecuada para imprimir esta pegada na contorna natural, comezou a ocupar espazos non urbanos en consonancia co espazo ao que ían destinadas.

Na área de influencia de Vigo hai numerosos exemplos dese intento de achegar raciocinio á obra natural. Se comezamos polo leste do territorio, atopamos na parroquia de Tortoreos, nas Neves, o conxunto escultórico de Redondelo, no que destaca o Xigante contemplando a natureza. É unha obra de Mario Iglesias González que está acompañada por creacións posteriores de Carlos Tezo, Manuel Rial e José Luis Pereira. En Salvaterra de Miño, preto do río, pódese ver varada unha lamprea de 16 metros de lonxitude realizada en aceiro. Foi elaborada polos alumnos do IES que leva o nome do municipio dentro do proxecto Salvaferro. Xa fronte ao Atlántico, no monte Torroso, no municipio do Rosal, a intervención humana aproveitou as formas naturais das rocas para facer emerxer figuras animais e humanas. Os responsables desta acción escultórica directa foron Pepe Antúnez Pousa, Félix G. Fidalgo e Alejandro Durán.

Con todo, é en Baiona onde se sitúa a forma escultórica máis grande. Tanto, que se converte nunha acción arquitectónica. Ocorre na Virxe da Roca, obra de Antonio Palacios e Ángel García Díez, que acada os quince metros de altura.

Nigrán profundou nesta forma de levar a escultura a espazos naturais afastados do ámbito urbano, especialmente na parroquia de Chandebrito. Nos seus montes sitúanse elementos simbólicos e conmemorativos, como é o caso do monumento dedicado ao grupo Milladoiro, no Outeiro dás Laxes, ou o Bosque dá Memoria, onde se quere lembrar a destrución orixinada polos incendios forestais do 2017. Nel, está a peza titulada Rexurdimento, creada pola colectiva Arte non queimado, con madeiras queimadas durante aquela traxedia.

Pero a capela Sixtina da arte integrado na natureza dentro da área de Vigo sitúase en parroquia de Valadares. Nas coroas do Alba e Cepudo sucédense as intervencións artísticas sobre a paisaxe. Ten a singularidade este conxunto de ter sido realizado por artistas internacionais, como o israelí Moshe Perelman, a romanesa María Branea, a italiana María Assunta Krini, Eduardo Lope Coira, Remigio Davila, o ucraíno Igor Brown, Javier Dobao, Ana Olano, Kemal Tufan e o portugués Joãou Antero. Foron os participantes no Primeiro Simposio Internacional de Escultura no Monte Alba, dentro do programa Arte e Natureza, que organizou en 1999 a Comunidade de Montes de Valadares.

Sen saír de Vigo, pero xa no campus da Universidade, tamén se poden apreciar obras como o Horizonte para ou sol, de Silverio Rivas; o conxunto de Leopoldo Nóvoa; ou a Cápsula do tempo, de Alfonso Costa.

En realidade, o primeiro conxunto escultórico non urbano da zona situouse na mal chamada autovía Vigo-Baiona, aberta na década dos 80. Jousei Antúnez Pousa, José Sobrado- Balboa, José Castiñeiras Iglesias , Suso Fernández Fernández, Xuxo Vázquez Pardo, Reinaldo López Carracido, Magín Picallo, Eiravella e Manuel Ferreiro Badía foron os elixidos en 1984 para salpicar a estrada de obra contemporánea.

O percorrido escultórico ao aire libre lévanos agora ao mar. Na enseada de San Simón, en Redondela, Sergio Portela Campos e Ramón Lastra mostra unha escena de 20.000 leguas de viaxe submarina, co capitán Nemo (ou talvez o propio Julio Verne) observando aos mergulladores que descenden a recoller os tesouros da batalla de Rande.

Alén da ría, Moaña acolle na súa altura máxima, o Faro de Domaio, as Mans xiratorias xigantes de José Antonio Fervenza, un espléndido miradoiro á ría. Xunto ao mar, álzase orgulloso O Fisgón, de Manuel Varela, un mariñeiro ou un Neptuno armado cunha fisga. Máis ao oeste, xa en Cangas, o mar volve ser intervido artisticamente por Manuel Coia Franco para permitirnos ver unha escena de naufraxios e sirenas. O monumento está ás naves de Ojea.

Conclúe o percorrido no ocaso solar ante a Costa dá Vea, preto de Cabo Home. Alí, coas Cíes á esquerda e o Atlántico diante, sitúase a Caracola de Lito Portela, unha das esculturas máis fotografadas da zona, aínda que como escenario para a despedida do sol.