As queimas, esa tradición que conviría erradicar

Antón lois vigo\terra.org AMIGOS DÁ TERRA

VIGO CIDADE

Óscar Vázquez

Os restos agrícolas de podas e rozas deben ser triturados e devoltos ao chan como nutrientes

30 may 2020 . Actualizado ás 00:56 h.

Centos de pequenos incendios a diario, e sen saír do noso termo municipal. Non temos máis que asomarnos á fiestra para ver ducias de columnas de fume en toda a área rural e periurbana. Trátase das queimas de restos agrícolas de podas e rozas en leiras e hortas, que non deixan de ser incendios de baixa intensidade e extensión controlada (en teoría), pero incendios á fin e ao cabo; e no fondo, unha tradición que ten como base a simple comodidade, porque é o máis doado, pero non o mellor.

Non fai falta argumentar a evidencia de que esas queimas son contaminantes. A suma de todas esas pequenas e non tan pequenas fogueiras son equivalentes anualmente a tres grandes incendios nas súas emisións de CO2. Segundo o estudo das emisións nos incendios do ano 2006 na provincia realizado pola Universidade de Vigo, só a superficie afectada en Pontevedra (40.943 hectáreas) emitiu 1,7 millóns de toneladas de CO2. Similares cifras poderiamos aplicar aos incendios de outubro de 2017. A nosa percepción desa contaminación faise evidente ante un gran incendio, pero non tanto coa acumulación de queimas forestais durante todo o ano. O problema engadido é que non se queiman soamente restos forestais, senón que, aproveitando a fogueira, é frecuente que se decida aforrarse un paseo ao colector amarelo (no rural adoitan quedar lonxe) e incorporar plásticos e outros residuos, co cal soltamos á atmosfera dioxinas, furanos e unha longa lista de compostos químicos persistentes e contaminantes.

A relación entre queimas «controladas» e incendios é moi estreita. Na súa memoria do 2015 a Fiscalía Xeral do Estado cifrou nun 85 % os incendios que comezaban por unha neglixencia e son moitas neglixencias as que inclúen esas queimas, que sempre empezan por un «o levo facendo toda a vida e nunca pasou nada…», ata que pasa.

As queimas son polo tanto un factor de risco engadido aos incendios forestais, pero sobre todo son un absurdo no referente á fertilización de hortas e leiras. A idea de que as cinzas serven de abono conviría matizala moito. Ao queimar retiramos nutrientes orgánicos esenciais do chan a cambio dunha achega desequilibrada de minerais, porque a materia orgánica desaparece en boa medida en forma de fume e o que queda nas cinzas son fundamentalmente minerais inertes, necesarios tamén para o equilibrio do chan, pero xeralmente sobre chans xa saturados pola perda de materia orgánica.

Pregúntaa pertinente sería: Existe algunha alternativa? A resposta é simple: en lugar de queimar, mellor triturar. Eses restos agrícolas triturados devolven ao chan os nutrientes esenciais e pechan o círculo natural porque o que se producirá é unha compostaxe espontánea. Como beneficio engadido conservan a humidade do chan no verán, cousa moi necesaria e que supón un importante aforro de rega. A única dificultade é que para triturarlos necesítase ou ben unha paciencia infinita ou unha biotrituradora, que non son baratas. Para isto tamén temos unha solución que evita o dispendio e o máis bonito é que non o temos que imaxinar: xa se está facendo moi preto. O Concello de Vilaboa cede de forma itinerante biotrituradoras aos seus veciños para que convertan os seus restos agrícolas e de poda en estructurante para compost dentro do proxecto Revitaliza da Deputación Provincial de Pontevedra.

Isto poderíase facer en Vigo ben a través dos servizos municipais ou en convenio coas comunidades de montes. Outros concellos, como Redondela, teñen un centro de provisión destes materiais onde pódense levar co mesmo obxectivo. Sobran exemplos, pero o máis importante é que pensemos que, para todo, queimar eses restos agrícolas e de podas é con diferenza a peor opción.