Laxeiro, primeiro artista galego vivo con museo

Jorge Lamas Dono
jorge lamas VIGO / LA VOZ

VIGO CIDADE

Non dispoñible

O exalcalde de Vigo Manuel Soto entregou as chaves da Casa Galega da Cultura en 1985 para abrir un centro dedicado á obra do artista dezán, que prometeu dar renda solta á súa imaxinación

19 novs 2019 . Actualizado ás 23:58 h.

Pintores, escultores, escritores, empresarios, amigos e mesmo algúns candidatos ás eleccións autonómicas déronse cita espontaneamente o 22 de novembro de 1985 na praza da Princesa de Vigo. Ese día, pola mañá, inaugurábase o primeiro museo dedicado en Galicia a un artista vivo. Era José Otero Abeledo. Laxeiro.

Materializábase así o primeiro intento de reunir a obra do pintor de Lalín nun mesmo local, a Casa Galega da Cultura, que entón aínda non tiña ese nome.

A banda municipal de música, que aínda existía en Vigo, interpretou varias pezas, mentres que o alcalde Manuel Soto e o pintor descubrían a placa que foi colocada na porta do museo. Xa dentro, na sala na que se exhibían algún recordos persoais do artista, o alcalde Manuel Soto dirixiuse ao pintor chamándolle «bo e xeneroso». Engadía o rexedor olívico que «inaugurar un museo coma este é o mellor servicio que se lle pode facer a un pobo». «Gracias, Laxeiro por unha obra, por un traballo que se traduce sen palabras, que aí está. E isto vai ser algo máis que unha exposición, vai ser un sitio rico, vivo, onde se fale, se comente, onde acudan as xentes da cultura, onde Laxeiro teña o primeiro e mellor estudio. Esta é a casa de Laxeiro e o Museo de Laxeiro, onde el vai ter as súas pinturas e os seus cabaletes para que poida pintar cando lle pete, que é o que el quere seguir a facer. Así que eu, como alcalde de Vigo, vou facer un acto inusual e insólito. Meu benquerido Laxeiro, aquí tes as chaves do teu museo», concluíu Soto.

O pintor, coas chaves na man, dixo que ao oír o que falara o alcalde de Vigo xa non tiña nada que dicir. «Unicamente falarei das chaves. Con estas chaves xa sei o que vou facer, estas chaves abriranme as portas da imaxinación, e esa imaxinación ireina vertendo en máis debuxos, en máis cadros, serán momento meus que farán que teña que ser aumentado o museo, porque vou deixar aquí as mellores cousas», declarou Laxeiro. Afirmou que as deixará a un pobo que quere moito, onde se puido defender e sobrevivir grazas aos amigos, á súa compañeira Luisa, alí presente, a Lala, que se atopa enferma «outra gran compañeira miña, outra grande amiga. Como vedes, eu son un home que me levo ben con todas as mulleres do mundo e ás que teño que estar moi agradecido porque sempre me axudaron».

A continuación, os asistentes percorreron as distintas salas nas que había 49 obras de todas as épocas. Na sala principal había unha vitrina con recordos do pintor na que figuraban fotografías súas e da súa familia, algúns libros, un estoxo de pinturas e un diploma expedido no ano 1924 polo Centro Gallego de Buenos Aires, no que se lle outorgaba a cualificación de sobresaliente por un exame de debuxo. No estudo aparecía un caballete considerado por el como histórico. Comproullo, en Madrid por 10 pesetas ao gran pintor Wifredo Lans, no ano 1939.

Para a invitación ao acto, Laxeiro escribiu unha pequena biografía na que dicía que «segundo certos papeis, naceu, o 23 de febreiro de 1908, na parroquia de Donramiro, en Lalín». Engadía que fora un neno alegre e miedoso. Da súa biografía pouco máis se sabe porque a partir de aí empeza o seu gran fabulación. Preguntado sobre que cualidades debía ter un bo pintor, afirmou: «Pintar ben».

Laxeiro faleceu en 1996. Anos antes, doara o seu legado ao Concello de Vigo, que non deu unha solución definitiva á súa localización ata tempo despois. Houbo que agardar a febreiro de 1999 para ver o nacemento da Fundación Laxeiro, que xa asumiu o legado do pintor dunha forma máis ampla e seria. Unha vez resoltos os problemas xurdidos pola herdanza do pintor, o goberno municipal presidido por Manuel Pérez situou a sede da Fundación Laxeiro na terceira planta da Casa dás Artes.

Protexer, difundir e prestigiar a obra do artista foron os obxectivos iniciais da institución. No seu padroado están amplamente representadas institucións galegas, como o Concello de Vigo, a Xunta de Galicia, a Deputación de Pontevedra, o Concello de Lalín, a Real Academia Galega e a Universidade de Vigo, así como a familia do artista e diversas personalidades de relevancia no mundo cultural e empresarial galego.

Nos seus primeiros anos de vida, desde esta institución púxose freo ás falsificacións e emprendeuse ao arduo labor de catalogación da inmensa obra do pintor. «Estamos a tratar de pór orde en toda esa confusión que hai coa súa obra», dicía entón Javier Pérez Buján, director xerente da Fundación Laxeiro.

Xunto cunha colección permanente de obras do artista, a sede da fundación soubo manter o horizonte da creación contemporánea ao acoller nas súas salas exposicións de artistas, especialmente, galegos, con proxección de futuro.