A Universidade de Vigo introduciu a Galicia no sector aeroespacial co XaTcobeo fai só seis anos. Hoxe prepara o seu cuarto envío, que axudará a combater incendios
04 feb 2019 . Actualizado ás 10:04 h.Cando o XaTcobeo estaba na base de lanzamento da Guayana Francesa, Fernando Augado sentía unha mestura de «emoción importante e de nervios lóxicos». En certo sentido os investigadores da Universidade de Vigo carecían de experiencia no envío de satélites ao espazo. «Tiñamos o apoio do INTA (Instituto Nacional de Técnica Aeroespacial) e seguiamos os estándares de calidade da ESA (Axencia Aeroespeacial Europea), pero a primeira vez pode pasar algo», recoñece o coordinador do proxecto. O vicerreitor de Transferencia, José Antonio Vilán, e o reitor, Salustiano Mato, seguiron emocionados o lanzamento en directo desde o campus vigués. «Galicia xa está en órbita», titulou La Voz para contar aquela xesta no 2012. O picosatélite pesaba 900 gramos e supuxera un investimento de 1,2 millóns de euros.
Entón, moitos escoitaron con escepticismo as palabras do represenatnte do INTA, Santiago Rodríguez, quen auguraba que o XaTcobeo era o xerme dunha industria aeroespacial galega. Non se equivocou. Desde aquel 13 de febreiro do 2012, a actividade dos investigadores vigueses neste sector foi imparable. «Estamos no proceso de crear esa industria. Se fose un único proxecto, non continuaría o investimento. O ano que vén lanzaremos o cuarto satélite», indica Fernando Augado.
Esa próxima aventura, bautizada co nome de Lume 1, agárdase con especial interese, tendo en conta que entre as súas funcións figura a de contribuír a lograr unha maior eficacia na detección temperá de lume e, xa que logo, na loita contra os incendios forestais. A actuación, enmarcada dentro do proxecto europeo Fire-RS, combina o uso do satélite con sensores, situados estratexicamente en terra, e drones. Entre o Xatcobeo e o Lume l, os investigadores vigueses non estiveron de brazos cruzados. Boa proba diso foron o Humsat D (2013) e o Serpens (2015).
O que comezou como unha tecnoloxía incipiente transformouse no desenvolvemento de satélites pequenos, non só a nivel formativo, senón para usos científicos e comerciais. «A verdade é que cando lanzamos o primeiro satélite non pensamos en chegar onde estamos agora. O problema, moitas veces, é que o traballo do día a día o que che fai é analizar e ver o que tes que ir facendo. Ves un pouco atrás e advirtes que foi moi positivo, tanto para a Universidade, como para min persoalmente. É moi ilusionante», apunta.
A carreira cara ao espazo permitiu integrar a moitos investigadores de diferentes departamentos e tecnoloxías nun proxecto transversal multidisciplinar complexo. Esa constancia, á súa vez, fixo posible que a Universidade de Vigo poida participar en proxectos complexos, onde se esixe unha calidade profesional internacional combinada cunha boa formación.
A tecnoloxía e metodoloxía adquirida con estes proxectos utilízase para desenvolver solucións en empresas como Aistech, que lanzará unha constelación de decenas de satélites para a monitorización do tráfico aéreo e para prover de capacidades de comunicación entre máquinas. Este proceso foi fundamental para poder atraer ese tipo de proxectos.
A intención da Universidade é continuar co desenvolvemento deste programa complementando a formación de novos técnicos, aos que en pouco tempo se sumarán os enxeñeiros aeroespaciais que se forman actualmente no campus de Ourense. «Como universidade é importante ter un programa sostible de desenvolvemento de tecnoloxías. Ao mesmo tempo contribúe a apoiar iniciativas de centros tecnolóxicos e de futuras e potenciais empresas para ter un tecido que sexa clave na sustentabilidade dunha área onde a competitividade se basea en coñecemento, non en abaratar o custo por hora do traballador», indica Augado.
O investigador recoñece que o feito de pór a Galicia no espazo é moi atractivo e visual. «Dalgunha forma o campo aeroespacial permite dar a coñecer este tipo de desenvolvemento, pero hai outros compañeiros investigadores da Universidade de Vigo que traballan en campos menos visuais e que son líderes a nivel mundial», engade.