La Voz de Galicia

O primeiro presidente da entidade municipalista segue clamando contra «o tren da idade de pedra» que une Galicia e Portugal, como dicía en La Voz hai 25 anos

carlos punzón
Xornalista de La Voz de Galicia

O primeiro paso que propiciou o nacemento do Eixo Atlántico de municipios de Galicia e a Rexión Norte de Portugal, foi unha cuestión práctica e de orde. Cando Fernando Gomes chegou á alcaldía do Porto en 1990, decidiu revisar que resultado daban á súa cidade os irmandamentos que mantiña con outras urbes. «Ningún, non había máis que un acto protocolario en cada caso», lembra. «Como Vigo era a cidade hermanada máis próxima, decidín empezar por alí a dinamizar de verdade as nosas relacións».

«Alí coñecín ao alcalde Carlos Príncipe, e das conversacións entre os dous naceu a idea de facer algo máis amplo que axudase a desenvolver Galicia e o norte de Portugal. Entendemos que as nosas cidades podían ser os motores dese espazo», di desde o seu actual despacho da vicepresidencia do club de fútbol O Porto, no estadio do Dragãou.

La Voz de Galicia daba conta en xuño de 1992 da tradución daquelas conversacións na creación do Eixo Atlántico, nacido entón con 13 municipios e estendido agora a 36. Cinco meses máis tarde chegaría en Ourense o bautismo formal coa súa primeira asemblea, avalada coa súa presenza por Manuel Fraga e o ministro José Borrell. «O Goberno do meu país, en cambio, fixo todo, todo por obstaculizar».

«Calquera cuestión que se tratase con Europa había que facela a través do Goberno do hipercentralista Cavaco Silva para reforzar a súa importancia», apostila Gomes, que desvela que aquel poder político de Lisboa «vía ao Eixo Atlántico como un inimigo que quería facerlle a guerra. Nunca foi así», recalca. Salva desa queima ao presidente da República. Mario Soares foi, para el, o patrocinador crucial en Portugal da alianza transfronteiriza, a primeira que xurdiu na UE.

E esa peaxe centralista foi o que lle levou a buscar alianzas fóra. «Vigo percibiu moi ben esa necesidade de relación entre os dous territorios. Fraga foi hábil e entendeu que este movemento podía ser beneficioso para os dous territorios, como Felipe González, que nos recibiu na Moncloa aos dous alcaldes excepcionalmente ben e ás nosas propostas», rememora. «El confesounos despois que Cavaco transmitiulle a súa preocupación polo que supuña o Eixo Atlántico», ri, subliñando o perfil jacobino do entón primeiro ministro luso.

Superados eses obstáculos e cumpridos os primeiros 25 anos da alianza transfronteiriza, o que foi o seu primeiro presidente considera ao Eixo Atlántico pioneiro na aproximación «de dúas rexións que só gañan uníndose. Contribuíu a que desaparezan as cicatrices da historia de dous países que se daban as costas, e dunha fronteira que era un territorio de ninguén».

Defensor da descentralización, atribúe a ese modelo o despegamento de Galicia, desenvolvemento que non ve no seu territorio, coa excepción no Porto. Pero advirte que nin o autonomismo resolveu a intercomunicación do noroeste. Como alcalde portuense, advertía, como recolleu La Voz hai 25 anos, que o Eixo Atlántico debería servir para pór fin «ao tren da idade de pedra» que unía Galicia e Portugal. «Pero segue sendo da idade de pedra», lamenta, mentres celebra que por estrada o escenario teña cambiado radicalmente, pese ao «erro» do sistema de telepeaxes implantado no seu país.

O agora mandatario do fútbol luso substituíu a José Sócrates como ministro, e con esa perspectiva de xestión chegou a crer despois que Durão Barroso e Aznar ían facer unha revolución coa alta velocidade entre os dous países con tres liñas, O Porto-A Coruña, incluída. «Pero cando se quere todo, ao final non se fai nada», estima, aínda que alberga a esperanza de que agora se logre xa unha mellora na modernización dese tren. «É unha vergoña para o Goberno portugués non ter avanzado máis aínda».

Estima que a entidade transfronteiriza xerou unha dinámica e cooperación a ambos os dous lados da fronteira e é percibido en Bruxelas como «un lobby que non necesita presentación. Valeu a pena», conclúe. Non ve receos entre cidades nin pugnas por acaparar o organismo, aínda que concede que «Paco Vázquez mantiña unha distancia calculada cunha organización que temía restase hexemonía á Coruña».