«O primeiro reitorado estivo situado nun apartamento de 70 metros»
O exrector Luis Espada lembra que a Universidade de Vigo arrincou con só nove titulacións e 11.000 alumnos tras independizarse da de Santiago
Redactora
O primeiro reitor da Universidade de Vigo, Luis Espada, lembra coma se fose onte os inicios da institución nuns momentos complexos ao coincidir con cambios políticos no Goberno galego. Os medios de comunicación enxalzaban o logro, mentres que Juan Leiceaga, un dos cinco membros da xunta de goberno, dicía preocupado: «Xa temos Universidade. E agora que facemos?». A Espada gustoulle que a segregación de Santiago fose «un proceso que durase certo tempo, non máis aló de dous anos», para non atoparse de súbito cunha universidade «complexa, heteroxénea, dispersa, incompleta e con baleiros estruturais graves», tal como destacaba no seu discurso inaugural recollido por La Voz de Galicia o 9 de outubro de 1990.
«O reitorado estivo primeiro nun apartamento de setenta metros cadrados do Gran Hotel, fronte ao Sireno, onde tiñamos as cadeiras xustas. Despois pasamos a un galpón do edificio Cambón, ata que en 1992 fomos ao Areal», relata Luis Espada. Aínda que a inauguración do curso académico 1989-1990 contou xa por primeira vez con tres reitores doutras tantas universidades galegas, foi o seguinte (1990-1991) cando por primeira vez a Universidade de Vigo inaugurábao en solitario. O acto estivo presidido polo entón presidente da Xunta, Manuel Fraga, e o alcalde da cidade, Manoel Soto. A lección inaugural correspondeulle ao catedrático con máis antigüidade, curiosamente o actual alcalde, Abel Caballero.
A primeira carreira superior que se puido cursar por completo en Vigo foi Enxeñería Industrial, na que Espada impartía Enxeñería Química. «Cando fun nomeado reitor tiñamos 11.000 alumnos e nove titulacións e ao irme xa eran 22.000 os estudantes, case como agora», apunta. Sin duda, di, circunstancias como a demografía tamén se deixaron sentir na institución académica.
Ata chegar a ocupar o primeiro reitorado, cando o colexio universitario dependía de Santiago, Espada foi salvando un obstáculo tras outro. «Cheguei a Vigo procedente da Politécnica de Barcelona en setembro de 1976 e preguntei onde estaba a escola. Dixéronme que non existía e funme a falar co alcalde, García Picher. Díxome: ‘Dentro dun mes haberá prefabricados, mentres non se fai no campus'. En outubro chegaron os prefabricados e citei nos galpóns aos 109 alumnos matriculados, pero as cadeiras chegaban pola tarde. A primeira clase démola de pé, ao non telas aínda. Pola tarde descargámolas entre os cinco profesores, o director de Peritos e un bedel», comenta. Un deses profesores, José María Barja, foi posteriormente reitor da Universidade da Coruña. Con tal motivo en máis dunha ocasión chanceaban coa coincidencia: «Para ser reitor hai que descargar antes cadeiras», dicían.
Os problemas urbanísticos sumáronse ao resto. No campus había zonas cualificadas como reserva forestal protexida, que foi necesario cambiar. «O ideal fose que as expropiacións estivesen realizadas para poder facer o deseño antes. Houbo que ir zona por zona e durou anos», indica.
Atribúe o forte despegamento da institución nos seus 27 anos de vida ao labor desenvolvido. «O milagre da Universidade de Vigo está no traballo e a constancia. Os catro reitores que me seguiron foron académicos, profesionais, non políticos. Foi unha liña recta, cada un puxo os seus banzos con etapas máis ou menos complexas. A universidade debe ser para os universitarios e a política para os políticos, sen interferencias», apunta. Boa mostra do éxito, di, son os postos que ocupa en diferentes ránkings internacionais.
Espada é na actualidade profesor emérito da Universidade e desenvolve traballos sobre graduados para saber como lles ha ir desde que remataron os estudos, que lles sobrou e que lles faltou na carreira. Aplaude que a institución teña unha sede en plena cidade para manter o cordón umbilical. Xa entón, Espada dicíao ao abrir o curso e La Voz recollíao: «Unha sociedade próspera correspóndese cunha universidade de prestixio». E hoxe, o exrector conclúe: «Se Vigo é dinámica, a Universidade tamén o é».
