«Foi un dous maiores desgustos dá miña vida, para min era coma un irmán»

M. Moralejo

O día máis triste do celtismo non se escribiu no terreo de xogo senón nos intramuros de Balaídos. Foi o 20 de outubro de 1988 ás cinco da tarde. Nas oficinas do club, dous delincuentes cunha pistola e un coitelo entraron reclamando diñeiro. Joaquín Fernández Santomé, celtista desde o berce, lateral dereito nos seus tempos mozos e no día de autos xerente do club, intentou evitar o atraco e atopou a súa morte. Cunha puñalada de cinco centímetros que atravesou o espazo intercostal e foi directamente ao seu corazón.

«Foi un dous maiores desgustos dá miña vida, era como dá familia, para min era coma un irmán», comenta Antonia Mouriño, amiga de Quinocho desde nena e presidenta desde entón da pena que leva o nome do exgerente para perpetuar a súa memoria entre o celtismo. Mouriño lembra os detalles daquel tráxico suceso: «A xente dícia que fora un accidente. Que lle botou un cinceiro á cabeza e alí quedou morto. Foi horrible».

A noticia correu pola cidade a velocidade da luz. «Enseguida ou direxon pola radio -lembra-. Cando me enterei levei un desgusto moi grande. Fun co meu home a Povisa e Trini, a súa muller, díxome que lle quitase a sortella», lembra Antonia con emoción. A súa compañeira de andanzas en Velázquez Moreno tamén relata como se decatou a esposa do falecido: «Estaban nel Corte Inglés. Apareceu ou presidente (José Luis Rivadulla) e díxolle que levara un golpe. Logo xa viñeron non meu coche».

Nas horas posteriores ao suceso, a presidenta da Pena Quinocho permaneceu ao lado do defunto. Non se moveu por expreso mandato do entón presidente Rivadulla. «Eu estiven co toda a noite e toda a mañá seguinte. Acórdame que ou presidente dicía: ‘¡Ti está aquí e non che movas!'».

A capela ardente cos restos de Joaquín Fernández Santomé instalouse no propio estadio de Balaídos e o sábado 22 de outubro celebrouse un enterro tan multitudinario que Antonia Mouriño segue asombrada case trinta anos despois. «Non houbo enterro igual. Toda a xente pola rúa adiante». A crónica de La Voz de Galicia contaba que máis de 3.000 persoas «quedaron a oír misa, mentres unha multitude permanecía fose desafiando as inclemencias do tempo para asistir á condución do cadáver».

Nesa condución foron protagonistas os futbolistas do primeiro persoal por aquel entón. «O féretro foi sacado aos ombreiros polos xogadores do Celta , quen, xa na rúa, negáronse a introducilo no coche da funeraria. Preferiron, como prometeran, portalo aos ombreiros ata a mesma sepultura, desafiando á intensa choiva que caía neses momentos», proseguía a crónica de La Voz. Era sábado, e o club xa suspendera o partido de Liga que ao día seguinte tiña que disputar en Atocha ante a Real Sociedade.

«Era moi boa persoa, moi simpático, contaba chistes que nos facían rir a todos. Transmitía bondade e sempre arranxaba calquera problema. Facía moitos favores á xente, ía onde fose e arranxaba ou que fose», rememora Antonia Mouriño. Viu crecer a Quinocho como presenta e como futbolista. «Fomos amigos dende pequenos, xogabamos nos Capuchinos coa pelota. Ao gustáballe xogar non Casabranca. Logo veu para aquí meu pai, que era moi futboleiro e celtista, animouno moito para que fichase polo Celta ». Como futbolista «era forte e loitaba moito. Non era As Heras, pero traballaba para ou equipo». Quinocho comezara como extremo no Casabranca en idade de formación e aos 19 anos, xa no Celta , Yayo converteuno en lateral dereito. A súa posición para toda a vida.

Case tres décadas despois da súa morte o Celta lémbralle nun memorial que leva o seu nome, pero Antonia Mouriño pensa que a súa figura non ten o realce que se merece dentro da entidade. «Ninguén se acorda de Quinocho. Só teño eu a pena. Ou memorial este ano tamén foi unha cousa rara -xogouse coincidindo cun parón de seleccións e non no verán como é tradicional-, pero eu manteño a pena para que perviva». Un mito do celtismo.

---

---

---