O plan de reconversión naval quedou en recortes de persoais e estaleiros
09 dic 2018 . Actualizado ás 23:13 h.«Chamouse reconversión, pero o único que se pretendía era pechar estaleiros e reducir persoais. O emprego alternativo que se supón que tiña que levar aparellado nunca chegou». José Iglesias é un dos miles de traballadores do sector naval de Vigo que viviron de preto o proceso de reconversión do sector.
Desde o seu posto de fresador na desaparecida fábrica de motores de Barreras, foi testemuña dun escenario que levou a moitos compañeiros a reinventarse -«polo menos a intentalo», di- aceptando as baixas incentivadas que se puxeron sobre a mesa, e a outros moitos a enfilar a recta da xubilación anticipada. O que non viu, asegura, foi os empregos alternativos que, en teoría, tiña que levar aparellada aquela decisión política.
O titular de portada de La Voz de Galicia do 4 de outubro de 1983 daba conta do alcance que ía ter dita decisión: «A reconversión naval suporá o peche de Vulcano e a perda de 3.500 empregos en Galicia», dos que a Vigo lle tocaban 1.707 ou, o que é o mesmo, un 34 % do capital humano que naquel momento tiñan os estaleiros da ría. A día de hoxe apenas se superan os 400 en total.
A xuízo de José Iglesias, foron as présas de última hora o que provocou que a pretendida reconversión quedase nunha mera redución de persoais. «Europa levaba máis dunha década dando pasos para realizar a transformación non só no naval, senón tamén noutros sectores como a siderurgia, pero España non se moveu», di. Engade que cando outros países actuaban, aquí, na recta final da ditadura, «ninguén quería meterse en grandes conflitos, e menos nos estaleiros, que eran sindicalmente moi fortes».
Sostén Iglesias que o que se fixo foi «ir parcheando». O Goberno de Adolfo Suárez «amornou gaitas e pouco máis. Europa dicía que había que tomar medidas, incluídos peches, pero non se atreveron», di.
Relata que o primeiro intento un pouco serio de elaborar un plan para intentar cumprir o que pedía Bruxelas chegou en 1981 da man do ministro Ignacio Bayón. España non pertencía aínda ao club comunitario, pero quería entrar e necesitaba facer méritos. O golpe de estado do 23-F descafeinó as medidas máis traumáticas e volveuse a recorrer aos parches en forma de baixas incentivadas.
Cero traballo alternativo
«Foi coa chegada do PSOE no 82 cando se expuxo acometer realmente unha redución da capacidade de produción dos estaleiros. O problema é que o chamaron plan de reconversión, e poida que houbese plan, pero o que non había era reconversión porque, que empregos alternativos creáronse? Ningún. Todo se limitaba a peches e recortes de persoal. Os postos de traballo alternativo foron cero. Polo menos en Vigo», di José Iglesias, que engade que aínda que puidese aparecer como tal a fábrica de motores que MBD abriu no Porriño, en realidade non era máis que a venda da división de motores de Barreras. «E levou menos persoal do que tiña aquí porque moitos pasamos ao estaleiro», afirma.
Os traballadores revolvéronse todo o que puideron e souberon, que non foi pouco, contra aquela situación. La Voz contaba o 26 de novembro que «entre 5.000 e 6.000 persoas participaron onte na manifestación que se realizou en Vigo despois de iniciada unha folga de catro horas en todos os estaleiros e empresas auxiliares da ría». A forza sindical permitiulles a vitoria en curto de garantir coberturas económicas máis que dignas para todos os afectados, aínda que en longo supuxo o inicio dunha sangría no sector que a xuízo de José Iglesias «non se pechou».
Relata que precisamente «foi a unidade sindical a que evitou o peche de Vulcano hai 34 anos». Sobre o estaleiro de Teis pesaba unha sentenza de morte que lograron que non se executase. «Plantámonos en Madrid, no Ministerio de Industria e pactamos a solución. Barreras tiña en carteira dous grandes barcos e expomos repartir a carga de traballo. O Goberno aceptou para evitar conflitos. Vulcano non só se salvou, senón que estivo a funcionar moi ben durante anos», di. O que non se puido evitar foi a morte de Ascón, que levaba xa moito tempo en coidados intensivos.
Lembra que o único bo daquel proceso foi que non se produciron despedimentos traumáticos, «aínda que traumas sufriron moitos compañeiros, porque cando toda a túa vida fuches tornero e con 50 anos dinche que agora tes que traballar de soldador ou de calderero sofres, porque sabes que no novo oficio vas ser sempre un aprendiz, non vas ser un operario completo».