«A ponte de Rande é a obra máis complexa que fixemos nunca»

Diego Pérez Fernández
diego pérez VIGO / LA VOZ

VIGO CIDADE

Moralejo

Os enxeñeiros que fabricaron e montaron a icona da AP-9 rememoran aquel fito

10 may 2017 . Actualizado ás 00:40 h.

O italiano Fabrizio de Miranda proxectouno, pero eles fixérono. Carlos Clerins Soto e José Ramón Álvarez Arnau eran dous novos enxeñeiros cando asumiron o encargo de fabricar e montar, respectivamente, a maior ponte atirantado do mundo ata aquel momento. O reto era maiúsculo, entre outras cousas porque tiñan que traballar a cincuenta metros sobre o nivel do mar.

Aínda que non se abriu ao tráfico ata que entrou en servizo o tramo Pontevedra-Vigo da autoestrada, en febreiro de 1981, a obra concluírona en realidade en 1977, fai agora corenta anos. La Voz citounos ante o paso elevado da ría de Vigo, un das iconas da Galicia contemporánea sometido agora a un proceso de ampliación, para rememorar o acontecemento.

Clerins era o xefe de fabricación de Elaborados Metálicos, empresa á que as adxudicatarias MZOV e Cubertas e Tellados subcontrataron a ponte de Rande. El xa contaba coa experiencia de ter traballado na térmica de Sabón e en pezas de gran volume para Astano, pero aquilo era diferente. Pola súa supervisión pasaron 6.000 toneladas de aceiro e 90 toneladas de parafusos. Explica que cos ferros que lles fornecía Ensidesa houbo que acometer ensaios e probas de calidade e de resistencia. No polígono da Grela realizouse unha «montaxe en branco» da ponte, por tramos e a dous metros do chan, para ver que todo estaba en orde e non toparse desagradables sorpresas posteriores. «As pezas, unha vez rematadas e pintadas, levámolas coa nosa flota de camións ata o peirao vigués de Guixar», lembra Clerins. E aí recolle a testemuña Álvarez Arnau. Co xefe de montaxe do taboleiro a pé de obra foi cando «dúas barcazas cun remolcador ían cargando as pezas que pedía, a medida que as iamos necesitando, e logo subiámolas cun guindastre».

A montaxe fíxose por tramos de 21 metros cada un. Comezou con impresionantes días de choiva no alicerce norte, o ao lado do Morrazo. José Ramón Álvarez traballaba na delegación do Ministerio de Industria cando lle chamaron de Elaborados Metálicos para facerlle unha pregunta: «Queres facer a ponte de Rande?». O enxeñeiro, que tiña 35 anos e nese momento estaba acabando o plan de electrificación rural da provincia da Coruña, non llo pensou dúas veces. Iso si, o xefe de seguridade da empresa advertiulle: «Tócanche seis». «Seis que?», inquiriu intrigado. «Mortos ?soltáronlle de socato?. Por simple estatística». Conxurouse para que non houbese ningún, e así foi. Non sen sustos, deses que dan vertixe: «Tres obreiros caeron, pero tiñamos unha rede de protección para que non fosen ao mar».

Nalgún momento chegou a haber ata 150 persoas traballando a un tempo na ponte. Aínda que naquela época non había tantas medidas seguridade como hoxe en día, coidáronse de que todo o persoal tivese cascos, luvas e calzado especial.

A obra quedou resolta en tres anos, dous de fabricación e un de montaxe. Desde o día da súa inauguración, o 7 de febreiro de 1981, cando xa se puido percorrer en coche, espertou admiración. «Magnífica e excepcional, mereceu eloxios de todos os asistentes ao acto», apuntaba a crónica de La Voz de Galicia.

Dirían que é a obra máis importante que fixeron? «É a máis complexa, sin duda, porque se trataba de traballar a unha altura de cincuenta metros sobre o mar», sostén Álvarez. E Clerins enumera outros proxectos no seu haber como a Torre Picasso de Madrid ou a cuberta do parque de carbón de Los Barrios, en Cádiz .

Sobre a ampliación actual de Rande, co engadido dun taboleiro a cada lado, móstranse cautos porque non a coñecen ao detalle. A José Ramón Álvarez daríalle moita pena «que a ponte perdese a súa esbeltez, a súa integración na paisaxe». «É como unha lámina, como un papel de fumar. No seu momento foi unha marabilla, a ver como queda agora...», deixa caer. Non lle gustaría que se converta nunha maraña de cables. O que ninguén dúbida é que a ampliación responde a un problema de capacidade, non de seguridade. Clerins lembra que o proyectista da ponte de 21 metros de ancho e 400 de luz central díxolle nunha ocasión que estaba calculado para soportar ventos de 180 quilómetros por hora e que seguramente os aguantaría de 220.