«Los nativos digitales son analfabetos digitales, no saben cómo funciona»

Bibiana Villaverde
bibiana villaverde VIGO / LA VOZ

VIGO

XOAN CARLOS GIL

Esta viguesa quere democratizar a tecnoloxía. Creou un método para ensinar robótica e programación a nenos e adultos «que sexan capaces de crear, non só usar»

25 oct 2021 . Actualizado ás 23:40 h.

«Fai falta ter unha cultura tecnolóxica para tomar mellores decisións na vida, xa non no traballo, na vida». Así de rotunda é Leticia Costas (Vigo, 1983) cando se lle pregunta sobre como as capacidades dixitais inflúen na vida laboral. «As empresas xa dan por feito que temos esas habilidades, tes que saber de procesos áxiles, resistencia á frustración e adaptación». O teletrabajo, poder operar de forma remota ou na nube hanse convertido en prácticas xeneralizadas para unha xeración que aínda pensa en analóxico. Ter nacido cunha pantalla debaixo do brazo tampouco é garantía de éxito nos tempos da revolución 4.0. «Vexo moita autocompracencia. Dinche: ‘Mira que ben usa o meu fillo o comprimido', pero fai falta educar en tecnoloxía e ciencia para ser capaces de crear, non só para usala. Os nativos dixitais son analfabetos dixitais, porque a tecnoloxía esta ben deseñada, é sinxela, son usuarios pero non sempre entenden ou saben o que están a usar, para que funciona ou para que se pode utilizar», explica. Aí prodúcese unha fenda que pode chegar a ser laboral pero, sobre todo, persoal polo risco de caer en malas prácticas tecnolóxicas. «Facemos moitos talleres de ciberseguridad porque os rapaces teñen que coñecer os perigos e como actuar; e tamén ética, que se pode facer e que non na Rede».

Costas é autodidacta. Tras deixar o seu traballo como directora de comunicación dunha empresa sanitaria, aprendeu programación a través de ferramentas gratuítas na web: «Deixei o meu traballo en Barcelona para aprender a programar e descubrín moitísimas ferramentas e software libre e pregunteime como é posible que isto non se ensine nas escolas». Pensando na educación que lle gustaría ter recibido, deseñou unha formación que inclúe a docentes, enxeñeiros, pedagogos e programadores. De aí naceu o seu proxecto, a academia Kidcode, para formar en tecnoloxía e innovación a rapaces e adultos. «Nos coles estanse facendo melloras, pero hai que formar aos profesores. Xa non pode ser unha formación unidireccional nunha aula, cunha lousa», di Leticia. É partidaria de que os currículos educativos inclúan programación e robótica, pero a motivación dos docentes é imprescindible. «Coñezo coles que recibiron caixas de material e o material quedou dentro da caixa. Por falta de preparación pero tamén por exceso de traballo dos profesores», explica. «Temos que aproveitar que ao neno lle interesan os formatos interactivos e áxiles. Temos que conseguir que, no canto de xogar, queiran crear, por exemplo, un videoxogo. Que queiran descompolo e crealo. Poida que interéselles a banda sonora, o guion ou a tradución». A inmersión dixital non só é para os máis novos, a revolución industrial é agora tecnolóxica e nese nicho están a día de hoxe as principais necesidades do mercado laboral.

Novos perfís profesionais

Calquera persoa pode dedicar unha parte do seu tempo a facer cursos gratuítos masivos online, son os moocs: «Para detectar fortalezas, dar un salto na carreira laboral ou formarse durante a procura de emprego», explica Costas, que traballa tamén como consultora de innovación con empresas. «Hai ferramentas como Python -linguaxe de programación- con multitude de usos en intelixencia artificial ou como App Inventor, que permite crear aplicacións a usuarios nivel básico». Conceptos como Design Thinking, que consisten en utilizar a análise e a intuición para a resolución de problemas, poden ser moi útiles nas organizacións que queren achegar a tecnoloxía ás persoas. «Gústanos ser facilitadores. Adaptamos aspectos complexos da industria 4.0 para que persoas que non teñan esa capacitación poidan entendelo e comprendan que implicacións vai ter no seu posto de traballo e con que tipo de produtos van estar traballando». Costas colabora con entidades como Stellantis, a Axencia Galega de Innovación, Boeing Europa e Newton Rooms, no sector aeronáutico. «As persoas traballan máis a gusto se o posto está mellor deseñado e teñen mellores ferramentas, isto aumenta a produtividade», explica.

Pero non todo é tecnoloxía. Ao pensar en novos perfís profesionais, esta tecnóloga mira ás humanidades porque non todo se pode automatizar. «Cando programamos un algoritmo programámolo cos nosos rumbos, se somos racistas, vai ter un rumbo racista. Todo o que sexa un desenvolvemento dun produto ten que estar baseado na ética». Por iso, cada vez hai máis demanda nas empresas de perfís híbridos con coñecementos de psicoloxía, filosofía, historia ou tradución. «Hai unha parte cualitativa do ser humano, que le mellor unha persoa». Por iso, asegura, non hai que temer á tecnoloxía senón aliarse con ela.

 A súa canción favorita

«Better version of me», de Fiona Apple. «Sigo a Fiona porque me parece unha artista incrible, completa, diferente e gústame a mensaxe que dá de que sempre está en mellora constante para ser unha mellor versión de si mesma. Iso podémolo facer todos, traballar para ser unha mellor versión de nós mesmos».