Cando Galicia batía marcas de vacinación para viaxar aos trópicos

Jorge Lamas Dono
jorge lamas VIGO / LA VOZ

VIGO

Sanidad Exterior de A Coruña, imagen de archivo de vacunación a viajeros con destinos tropicales
Sanidade Exterior da Coruña, imaxe de arquivo de vacinación a viaxeiros con destinos tropicais CÉSAR QUIAN

Sanidade Exterior atendeu a 15.000 persoas na Coruña e Vigo no 2001

24 ago 2021 . Actualizado ás 18:19 h.

Fai vinte anos, miles de galegos tamén reservaban cita para vacinarse, pero, a diferenza do que estamos a vivir hoxe en día, o motivo era preservar a súa saúde antes de iniciar viaxes a zonas tropicais por motivos turísticos ou laborais. La Voz de Galicia recollía a noticia no mes de agosto do 2001. As previsións apuntadas eran altas, e indicábase que máis de quince mil persoas pasarían polos centros de vacinación internacional dependentes do Ministerio de Sanidade en Vigo e A Coruña. Falábase entón de marca.

Durante a última década do pasado século, os hospitais galegos comezaron a reflectir nas súas estatísticas enfermidades ata pouco antes moi descoñecidas por estas terras e que case sempre afectaran a mariñeiros, persoal diplomático ou membros de oenegués. O crecemento experimentado era a consecuencia do aumento de viaxes a zonas tropicais, especialmente por motivos turísticos. O paludismo ou a febre amarela comezaron a facerse notar entre algunhas persoas procedentes de destinos tan exóticos como o África subsahariana ou a América amazónica. Talvez por iso, o responsable do centro de vacinación en Vigo manifestaba entón que algúns viaxeiros non tiñan unha idea exacta do perigo ao que se expuñan viaxando a determinadas zonas do planeta.

«Este verán estase vacinando máis xente que nunca; só durante o mes de xuño atendemos 640 consultas», explicaban a este diario desde o centro de vacinación da Coruña. Nas oficinas de Vigo, as consultas duplicábanse.

No 2001, a única vacina obrigatoria para todos os viaxeiros con destino aos países intertropicales de África ou certas rexións de América era o preparado contra a febre amarela e, do mesmo xeito que ocorre hoxe en día, os vacinados recibían unha cartilla para mostrar nos países de destino. Era o pasaporte sanitario, tan imprescindible como o outro. «O consello que damos a unha persoa pode non ser adecuado para outra, aínda que viaxen ao mesmo lugar, por iso é moi importante que a consulta sexa personalizada e que se realice como mínimo un mes antes da partida», explicaba o responsable de vacinación de Sanidade Exterior en Vigo para significar a importancia de realizar un trato individualizado a todas as persoas que acudían a estes despachos sanitarios.

Paludismo

Os centros de vacinación internacional abarcaban outras cuestións para as que a ciencia segue sen ter hoxe en día vacúas, como é a malaria ou paludismo causada pola picadura dun mosquito. Neste caso, nestes centros prescribíase unha medicación que tiña que empezarse a tomar unha semana antes da viaxe e non interromperse ata un mes despois do regreso. O proceso é similar hoxe en día.

«Tamén vacinamos ou aconsellamos que acudan ao seu médico de cabeceira para vacinarse contra as hepatites A e B, tifus, tétanos, difteria, cólera, poliomielitis, rabia e encefalitis centroeuropea e xaponesa», explicaba o entón responsable do centro de vacinación da cidade de Vigo.

Desde estes centros aconsellábase aos viaxeiros sobre unha serie de cuestións relacionadas coa saúde nos países de destino. A regra básica entón e agora era non beber auga sen embotellar. A partir de aí, lembrábaselles non mesturar as bebidas con xeo, pelar a froita ou non comer alimentos comprados en postos rueiros.

As dúas sedes galegas dependentes do Ministerio de Sanidade ofrecían gratuitamente aos usuarios o libro A saúde tamén viaxa, no que se incluía un apartado relacionado coas enfermidades de transmisión sexual. Relacionar este capítulo co entón denominado turismo sexual. Do mesmo xeito que no caso da auga embotellada, neste asunto, o libro lembraba a necesidade do uso de preservativos.

Aínda con todas estas precaucións e advertencias, durante o ano 2001 a dezaseis persoas foilles diagnosticada a enfermidade da malaria en Galicia. Seis delas eran mariñeiros, mentres que outras catro eran turistas; só había un inmigrante e o resto estaba catalogado baixo a epígrafe outros. No propio centro de vacinación explicaban aos viaxeiros que os síntomas da malaria eran febre moi elevada e, de forma secundaria, anemia e alteracións hepáticas.

A comezos do presente século, nos centros de vacinación internacional coincidía unha mesma reclamación: a falta de medios para afrontar o seu traballo. No 2002, explicaban que dúas enfermeiras e dous médicos era todo o persoal existente para facer fronte ás avalanchas de peticións, especialmente nos meses previos ao verán.

Pouca gripe

Curiosamente, entre o outono do 2000 e o inverno do 2001 tivo pouca incidencia a gripe en Galicia. Para a área sanitaria de Vigo dicíase que tivera a metade de impacto respecto ao ano anterior.