Pode medir un tipo de anticorpos relacionado con estes eventos
18 abr 2021 . Actualizado ás 05:00 h.O Hospital Álvaro Cunqueiro de Vigo xa elaborou un protocolo por se se produce o raro caso de que unha persoa vacinada contra o coronavirus sufra un evento trombótico, como os poucos que se describiron para os catro medicamentos que están aprobados e que levaron a varios cambios de plans con AstraZeneca e á paralización de Janssen antes de que chegase a administrarse. Os casos descritos de trombosis de seos venosos están asociados a unha baixada das plaquetas e non se determinou cientificamente que a causa sexa a vacina.
«O que parece que ocorre, pero non está confirmado, é que o medicamento produce unha resposta inmunitaria que fai que se formen uns anticorpos contra as plaquetas», detalla a xefa de servizo de hematología, Carmen Albo, «e estas alteran a súa función, agréganse e se trombosan». Estes anticorpos chámanse antifactor plaaquetario 4. «Pero o risco de trombosis na poboación xeral é máis grande que na vacinada», lembra a hematóloga, «e o beneficio da vacina é moito maior que o risco de trombosis».
De feito, a Axencia Europea do Medicamento, recomendou en todos os seus informes que a vacinación con AstraZeneca continúe. No último sinalou que a data 4 de abril reportáronse 224 casos entre 34 millóns de vacinados.
Pero, polo si ou polo non, o Cunqueiro xa ten un protocolo. Se alguén ingresa por unha trombosis deste tipo e foi vacinado, entón comprobarase se ten eses anticorpos específicos que cita a doutora Albo, e medirase a súa cantidade. O protocolo hase adaptado, porque a técnica xa se puxo en marcha para vixiar eses anticorpos en pacientes que se tratan con heparina. Se se determina que o paciente ten estes anticorpos, entón dáselle un tratamento de anticoagulación oral que non sexa heparina.
Pero Carmen Albo segue subliñando a importancia das vacinas. «Chámannos pacientes e anticoagulados e pregúntannos se poden vacinarse... ¡claro que poden! Os factores habituais de risco trombótico non están relacionados con estes eventos», aclara. Albo lembra que o risco dunha trombosis de seos venosos por tomar anticonceptivos é do 0,12 %, por fumar é do 0,18 %. No caso da vacina sería do 0,0001 %.
Tratamento preventivo
As trombosis asociadas ao covid non son novas. De feito, o risco de sufrir unha trombosis en xeral -non a específica de seos venosos asociada á baixada de plaquetas- se se padece esta enfermidade é do 0,165 %. «Hai pacientes que teñen múltiples trombos venosos ou embolismos pulmonares; outros teñen trombosis arteriais, que poden ser máis graves».
Na primeira onda, o servizo de hematología elaborou un protocolo para tratar de xeito preventivo con anticoagulantes ás persoas ingresadas polo covid ou a algunhas que estaban no seu domicilio e xa tiñan factores de risco. Tamén era relevante para as embarazadas, a quen os xinecólogos sempre recomendan que dean longos paseos, pero non podían facer caso a esa suxestión polo estrito confinamento domiciliario. Preventivamente dábaselles anticoagulación para evitar os trombos do covid.
«Agardamos que o Ministerio de Sanidade autorícenos a utilizar a terapia CAR-T, xa estamos autorizados»
O servizo de hematología trata un amplo campo de doenzas. Fai uns 50 transplantes de medula cada ano e ten a moitos pacientes en seguimento con leucemias, linfomas e outras enfermidades oncolóxicas. Aí empeza a cobrar forza o tratamento máis avanzado que existe contra o cancro, o CAR-T, que se basea en modificar os linfocitos T de cada paciente para que combata o cancro. Carmen Albo confía en ter autorización para aplicalo.
-Vaise aplicar esta terapia en Vigo?
-O ano pasado obtivemos a certificación con [o laboratorio] Novartis para utilizar o seu CAR-T. Estamos a agardar que o Ministerio de Sanidade aumente o número de centros. A comunidade hao solicitado. Fóra das comunidades que xa teñen esta terapia, Galicia é a que máis pacientes derivou a terapias comerciais e a ensaios.
-Cantos?
-Desde este hospital derivamos a nove desde que empezou o 2020.
-Pode haber varios centros en Galicia que apliquen esta terapia?
-Iso agardamos. Agora hai catro en Cataluña, un en Madrid, un na Comunidade Valenciana, un en Andalucía e outro en Canarias.
-O CAR-T evitará transplantes de medula?
-Pode ser unha alternativa nalgúns casos ou en recaídas de pacientes trasplantados. Isto xera menos toxicidade a longo prazo e ademais achega un tratamento cun mecanismo de acción diferente en patoloxías que a quimioterapia convencional non cura.
-En Galicia vaise facer tamén un laboratorio para fabricar a terapia CAR-T.
-En Galicia está a facerse un CAR-T non comercial, que se chama académico. Están implicadas as tres universidades e os hospitais de Vigo, A Coruña e Santiago. A Xunta chegou a un acordo co Clinic de Barcelona para que o CAR-T que desenvolveron alí aplíquese tamén en Galicia.
-Para que patoloxías poderase utilizar?
-Está a desenvolverse para patoloxías para as que non hai un desenvolvemento agardado dos CAR-T comerciais, porque son máis raras, como a leucemia linfoblástica do adulto ou linfomas T.
-Agárdase que as terapias comerciais teñan novas aplicacións a curto prazo?
-Si. Xa están aprobadas a leucemia linfoblástica de nenos e os linfomas B de alto grao. Posiblemente, en pouco tempo apróbese para linfomas de células do manto, mieloma e leucemia linfática crónica.