Francisco Franco pasea polas Rías Baixas

Jorge Lamas Dono
jorge lamas VIGO / LA VOZ

VIGO

O ditador ferrolán acostumaba concluír o seu período de vacacións en Meirás, percorrendo diversas localidades galegas onde se aproveitaba para concentrar diversas inauguracións

18 sep 2019 . Actualizado ás 09:26 h.

A mediados de setembro, o ditador Francisco Franco concluía a súa estancia estival no Pazo de Meirás, nas proximidades da Coruña. Antes de regresar ao palacio do Pardo, tiña por costume realizar unha xira por diversas localidades galegas. Aquelas visitas coincidían con inauguracións de monumentos e edificios que, nalgúns casos, non estaban rematados e, noutros, xa facía algún tempo que estaban en funcionamento.

En 1961, o caudillo ferrolán estivo nas Rías Baixas, pero antes de desembarcar nestas ribeiras -porque chegaba a bordo do seu iate, Azor- desfilaron por Vigo e Pontevedra unha gran parte do consello de ministros, que durante o verán se reunía na Coruña e Meirás. Nin máis nin menos que cinco responsables doutras tantas carteiras pasaron polas dúas cidades. Suponse que era un traballo de preparación para recibir convenientemente ao Xefe de Estado. Obras Públicas, Gobernación, Marina , Educación Nacional e Agricultura foron os ministerios representados na xira de 1961.

Mentres tanto, Francisco Franco percorría as principais cidades do norte. En Santiago deu mostras da súa atracción polo románico xa acudiu a unha exposición dedicada a este estilo histórico. En Ferrol, presidiu a inauguración da Feira do Mar, mentres que A Coruña a percorreu durante varios días.

O 14 de setembro, o Azor fondeou na ría de Vigo. A súa axenda viguesa levoulle desde a Estación Marítima ata as Cíes, pasando polo Castro e Pontesa, en Ponche Sampaio. E aínda lle quedou tempo para visitar a factoría de Citroën, onde preguntou «con insistencia, pormenores e datos da fábrica». Coma se tratásese dun ser divino, a prensa anunciaba a súa presenza cun «Franco, hoxe entre nós». O efémero alcalde de entón, Salvador de Ponche e Conde da Pena, realizaba unha delirante exhortación pública para que a cidadanía aproveitase «esta gran ocasión para ofrendarle o noso merecido entusiasmo... cubrindo de ovacións o paso do heroe da Cruzada, que levará hoxe ás Cíes, grandioso limiar de Europa, reflexos de imaxes que xamais tremeron sobre as augas do noso mar do cancionero con tanto ardor, baixo o palio do alto ceo nun non afastado horizonte de marabillosas esperanzas....».

O Caudillo aquela mañá deu a súa visto e prace ao edificio da Estación Marítima, unhas dependencias portuarias estaban operativas desde 1959 e acollían un intenso tráfico diario de transatlánticos. Media hora máis tarde, o Generalísimo xa estaba ao pé do monte do Castro, onde daría o beneplácito ao monumento aos caídos do bando nacional durante a guerra civil. Trátase da famosa cruz xigante que apunta cara á casa consistorial viguesa.

O itinerario franquista continuou por Citroën e Ponche Sampaio, onde inaugurou a fábrica de Pontesa. E tras unha comida a bordo do seu iate, o ditador desprazouse ás Cíes onde recibiría a homenaxe da provincia de Pontevedra en forma de obelisco. Tratábase dun mamotreto de 21 metros de altura, realizado en formigón e pedra branca de Tui e verde Compostela. O monumento era a materialización da homenaxe de todos os concellos da provincia a Franco con motivo do 25 aniversario da súa xefatura de Estado. Nunha das súas caras podíase ler: «Español: En pedra nobre, como a perennidad do seu exemplo, os pontevedreses rendemos esta homenaxe a Francisco Franco Bahamonde. Devolveunos a patria coa súa invencible espada. Modeló unha España nova coa súa man. Chegou a lugares como este, sempre esquecidos. Une o seu corazón ao noso en gratitude ao Caudillo de España».

A homenaxe provincial concluíu no ano 2008 cando foi dinamitado o obelisco, non sen resistencia pola súa banda. A voadura do monumento produciuse tras un intento errado. A primeira fase produciuse o 30 de xuño, mesmo día no que parque nacional pasaba á Xunta, e a definitiva, o 1 de xullo, xa con resultados positivos.

Feito o traballo, Francisco Franco volveu embarcar no Azor e dirixiuse a Marín, onde ao día seguinte realizaría unha visita oficial á Escola Naval Militar. Foi unha estancia curta xa que pronto se encamiñou cara ao Carballiño, onde inaugurou a residencia de Educación e Descanso, e a Ourense, onde cortou a cinta da escola de Maxisterio.

Carmen Polo

A esposa do Generalísimo tamén tiña as súas propias etapas nesa xira polas Rías Baixas. O 12 de setembro, o obxectivo de Carmen Polo foi Pontevedra. Na parte oficial do recorrido situáronse paradas no Museo de Provincia, parador e praza da Leña. Na outra, algunha visita inopinada a xoierías. Ás nove da noite deu por finalizada a súa presenza na capital provincial para dirixirse a Sanxenxo .

Nos anos seguintes, as Rías Baixas volveron recibir á parella nesas mesmas datas e cuns percorridos similares, sempre sen perder de vista o fondeo do iate Azor.