Os regulamentos puntillosos e excesivos non son bos nin no amor, nin na pesca nin na literatura
30 may 2021 . Actualizado ás 05:00 h.Cando impartía clase de Lingua e literatura española no instituto de Vilaxoán, procuraba animar aos meus alumnos a escribir e mandáballes redaccións con títulos modernos e actuais. Un que funcionaba bastante ben era: «A fin de semana deixoume fatal». Copiárallo a Mecano e os estudantes acollíano con asombro e escribían con entusiasmo. Contaban como gozaran xogando ao fútbol, indo de pesca co seu pai, navegando en gamela ou saíndo de marcha.
Un bo día, tocoulle ler a súa redacción a unha moza de Carril. Era un pouco maior que os demais alumnos e os mozos a mitificaban porque vían nela unha madurez que os asombraba. O caso é que a rapariga saíu á lousa e desde alí leu unha historia que nos deixou cambaleando. En concreto, contou como esa fin de semana perdera a virginidad.
A medida que ía lendo, os demais estudantes abrían os ollos desmesuradamente, coma se asistisen a un prodixio nunca visto e eu, a verdade, facía esforzos para disimular a miña inquietude e, sobre todo, as miñas dúbidas ante o xeito de actuar. A medida que a redacción avanzaba e os pormenores da acción embelesaban á clase, razoei que o mellor sería comportarme con naturalidade. Se eu pedira que me contasen a fin de semana, tan lícito era narrar unha xornada de pesca como unha noite de amor. Así que me repuxen, centreime nos valores literarios da narración e tiven que recoñecer que era un texto precioso, delicado, moi literario e mesmo emocionante.
Ao acabar a lectura, os alumnos miraban á escritora e mirábanme a min con gran expectación. Parecían temer unha hecatombe, un cero, incluso unha expulsión. Por iso, cando empecei a encomiar aquel texto tan ben redactado e concluín pondo un dez á alumna, escoitouse un suspiro de alivio e o sorriso volveu a enseñorearse dos meus discípulos.
Evidentemente, aproveitei o momento para falar do amor, do erotismo e da literatura, da narración da experiencia, da intimidade como recurso creativo e a clase, en fin, acabou de xeito ilustrativo e exemplar. «O próximo día seguimos lendo as vosas redaccións sobre a fin de semana», despedinme e quedamos citados para a seguinte clase. E nada, dous días despois estaba fronte a aqueles alumnos. Ao entrar, percibira risos nerviosos e excitación adolescente a flor de pel. Que pasaba? Os profesores temos un sexto sentido que nos permite adiviñar nun instante o estado de ánimo colectivo nunha aula e aquela mañá, alí estaba a pasar algo. Pescudeino en canto chamei ao primeiro alumno a ler a súa redacción. Saíu ao estrado e empezou a ler: «O sábado estaba eu con Pili, entráronnos ganas, espímonos e…».
«¡Quedo aí!», ordenei e pedín a outro alumno que lese a súa redacción. Leuna: «A min gústame Carmela e como eu a ela tamén lle gusto, espímonos na praia para…». «¡Para nada!», intervín sen dilación. Pedín a outros tres raparigos e raparigas que lesen os seus traballos e todos eran do mesmo jaez: el, ela, unha noiva ou un noivo, unha praia ou un bosque e empezaban a espirse, sen preámbulos, preludios nin zarandajas.
Era evidente o que sucedera. Os escolares deduciran que se á compañeira que contara a súa experiencia habíalle posto un 10, eles non ían ser menos e contarían outra historia subida de ton para conseguir outro 10. Se ao profe gústanlle as redaccións verdes, démosle redaccións verdes. O problema resolveuse cunha nova explicación sobre a literatura e a experiencia, sobre a autenticidade e a naturalidade, sobre o plaxio e sobre a invención sen datos nin experiencia. O problema resolveuse e, anos despois, deixei aquel instituto, funme a un centro de Secundaria e Bacharelato de Estremadura e seguín mandando escribir redaccións de título posmoderno estilo Mecano: «A fin de semana deixoume fatal».
Pero en Estremadura non só non contaban historias románticas nin eróticas, senón que non entendían ben aquel título que, dicían eles, era moi bobo porque a eles, a fin de semana nunca lles deixaba fatal, senón que eran felices pescando cos seus pais, cazando con eles ou montando dacabalo. Entendín enseguida que había que cambiar de rexistro. Aqueles mozos estremeños non estaban tan espabilados e os seus gustos eran diferentes: cambiaban a gamela polo cabalo, os cans e a caza, pero iso si, pescaban en ríos, charcas, arroios e lavajos tanto como os meus alumnos galegos na ría.
Nas grandes cidades do interior, creen que ter un cabalo, cazar ou navegar en gamela ou en motora pequena é algo elegante, luxoso e caprichoso. Nas rías galegas e nas dehesas estremeñas esas afeccións son ancestrais, tradicionais, antigas. Tense unha motora ou un cabalo porque xa os tiñan os tatarabuelos. E hai un punto no que mozos galegos e estremeños entusiásmanse redactando: a pesca. Nunha e outra rexión, a pesca por afección é sacra e non gusta que desde Madrid impoñan regulamentos excesivos. Contar unha tarde de pesca co teu pai é tan emocionante como contar unha noite de amor coa túa parella. Non sexamos puntillosos.