Patrocinado por Patrocinadopor

Polémica en Senegal polo acordo de pesca coa UE

María Rodríguez, Efe DAKAR

SOMOS MAR

María Rodríguez

A flota local carga contra os buques comunitarios a pesar de que apenas capturan un 6 % do medio millón de toneladas que se descargan

18 jun 2021 . Actualizado ás 04:47 h.

Cando alguén alude en Senegal ao acordo de pesca coa Unión Europea (UE) a polémica está servida. Os críticos aseguran que expolia as augas senegalesas e deixa sen peces e traballo aos pescadores, forzándoos a migrar a Europa.

Pero, segundo o último informe da Dirección de Pescas Marítimas de Senegal, que recolle datos do 2018, as capturas da UE en augas senegalesas representan un 1,46 % do total.

O Goberno senegalés cifrou en 524.851 as toneladas producidas pola pesca marítima artesanal e a industrial (nacional e estranxeira), representando a artesanal o 76 % e a industrial o 24 %, na que un 6 % (7.648 toneladas) era pesca da flota da UE.

Acordo eminentemente atunero

Desde o primeiro acordo de pesca entre as partes en 1979 e ata o 2006, Senegal permitía á UE capturar especies pelágicas pequenas, o que tiña «un enorme impacto para a pesca local», asegura Beatrice Gorez, coordinadora da Coalición por uns Acordos Pesqueiros Xustos (CAPE, polas súas siglas en francés).

Pero no 2006 o acordo cesou ata o 2014, cando se reactivou con outras condicións, mantidas ata agora cunha renovación en novembro do 2020 na que se reduciron as cantidades que os barcos europeos podían faenar.

Na actualidade, o acordo entre a UE e Senegal permite a 45 barcos españois, franceses e portugueses pescar en augas senegalesas 10.000 toneladas de atún e 1.750 toneladas de pescada negra.

«O atún non pertence a Senegal. É un peixe migratorio e nun momento está nas augas de Senegal, polo que os barcos que queren pescalo pagan o dereito de entrada» ás súas costas, indica Gorez.

Dentro deste acordo só dous barcos non se dedican ao atún, dous arrastreiros españois que capturan pescada negra e que representaron no 2018 o 0,2 % (1.362 toneladas) do total, segundo o Goberno senegalés.

Barcos estranxeiros con bandeira senegalesa

A principios do 2020, o sector pesqueiro senegalés mobilizouse ao coñecerse que o Goberno podería conceder 52 licenzas a barcos chineses.

Meses despois, as autoridades anunciaron que as rexeitaron, pero asociacións de pescadores e organizacións como Greenpeace criticaron a falta de transparencia e temen que eses e outros barcos, estean a faenar en Senegal a través de sociedades mixtas, empresas cuxo 51 % do capital está en mans senegalesas e polas que aos navíos estranxeiros concédeselles bandeira do país africano.

«A diminución do peixe débese en parte á presenza de barcos de orixe estranxeira, a maioría baixo bandeira senegalesa, pero tamén á explosión do número de caiucos», advirte Gorez.

Segundo Ndiaga Gueye, oficial principal de Pesca e Acuicultura da Oficina Rexional para África da Organización da ONU da Alimentación e a Agricultura (FAO), hai 50 anos podía haber 2.000 ou 3.000 caiucos en Senegal, pero hoxe ascenderían a uns 20.000.

«Na presión que se exerce sobre os stock de peixes, os barcos estranxeiros teñen unha responsabilidade, nin sequera é discutible, pero tamén hai unha presión pesqueira que é exercida pola pesca tradicional», declara Gueye.

Ante as críticas, a embaixadora da UE en Senegal, Irène Mingasson, explica que «se non hai recursos non é porque os barcos europeos veñan pescar aquí (Senegal)». «Hai un problema profundo de xestión deste recurso (pesqueiro) que debería ser obxecto dun plan moi estruturado e dunha reestruturación da xestión do recurso e do sector. E iso é responsabilidade do Goberno de Senegal, incluíndo ao conxunto de actores implicados”, agrega Mingasson.

Descoñecemento do «stock» rea

Segundo Aliou Ba, asesor de Greenpeace África, o barco de investigación oceánica do Goberno senegalés leva desde o 2016 sen avaliar os recursos pesqueiros por falta de financiamento, o que impide coñecer as existencias reais en Senegal.

Pola súa banda, Gaoussou Gueye, presidente da Asociación pola Promoción e Responsabilidade dos Actores da Pesca Artesanal Marítima (Aprapam, polas súas siglas en francés), pregúntase: «Como podemos asignar licenzas sobre stock do que non fixemos unha avaliación precisa para saber que hai dispoñible?».

Tanto Ba como Gaoussou Gueye sinalan o descoñecemento do número exacto de barcos industriais en augas senegalesas, máis aló dos 45 que faenan a través do acordo coa UE, e critican que o Goberno de Senegal non publique unha lista.

Segundo un estudo publicado en xaneiro pasado polo Observatorio Senegalés de Migracións, a gran maioría das persoas arrestadas en Senegal entre setembro e novembro do 2020 ao intentar migrar desde as costas de xeito irregular eran pescadores.

Iso non ocorreu na crise migratoria cara ás Illas Canarias no 2006, cando «a presenza de pescadores era mínima», afirma Aly Tandian, presidente deste observatorio. «Cando se quere resolver un problema non hai que quedar no mesmo nivel de reflexión que cando se produciu», conclúe o responsable da FAO.

«Hai que ir un pouco máis aló -remacha Ndiaga Gueye-, tratar de mirar serena e obxectivamente onde están os problemas e intentar atacalos, o que require moitas veces unha valentía política moi importante»,