Patrocinado por Patrocinadopor

«Collín medo co tsunami de Tailandia, contra o mar ninguén é valente»

Bea Costa
bea costa REDACCIÓN / LA VOZ

SOMOS MAR

Martina Miser

A miseria nos portos de África foi o que máis pegada lle deixou a Pepe Díaz dos seus anos en alto mar

08 may 2021 . Actualizado ás 05:00 h.

A súa historia non empeza nunha dorna nin axudando ao seu pai na captura da centola. En contra do que é habitual, o protagonista de hoxe fíxose ao mar por primeira vez con 22 anos e na pesca de altura, sen haberse bregado antes nas augas pouco profundas das rías. José Díaz, Pepe, ía para albanel, pero con este oficio non se gañaba o suficiente para sacar unha familia adiante e arranxar a casa, de modo que optou por embarcarse. Os seus irmáns, que emigraran en Suíza e traballaban na hostalería, animábano a cruzar os Pireneos, pero el sempre tivo claro que, chegada a hora de abandonar O Grove, sería para traballar nun barco. E así foi.Primeiro, nunha embarcación dedicada á pesca de pescada no sur de África e, a partir de aí, foi de compaña en compaña, sempre en atuneros, nos que percorreu os mares de mundo.

Empezou faenando en cuberta, entre os aparellos, pero pouco tardou en ser trasladado á quilla para traballar entre os motores. Exerceu de engrasador e caldereta, aínda que, chegado o caso, arrimaba o ombro para largar a rede e subir atúns descomunais de ata cen quilos.

Pepe fai repaso dos seus anos en alto mar mirando á ría de Arousa, onde botou amarras definitivamente no 2008, cando se xubilou aos 56 anos de idade. Ata ese momento, a súa vida foi un ir e vir entre O Grove e os portos de Madagascar, Venezuela, Costa do Marfil, Tailandia ou as illas Seychelles. Alí, no paraíso do Índico, despois de moito tempo asucando océanos e algún que outro susto debido ao mal tempo, foi onde cercou máis medo do mar, no 2004. «Fora o tsunami en Tailandia e nós, que estabamos xa nas Seychelles, sentimos como subía para arriba o mar. Despois vías as imaxes na televisión e o que pasou alí..., eu collín medo. Ao mar hai que respectalo sempre, hai xente moi valente, pero contra o mar ninguén é valente», sinala Pepe. Con todo, congratúlase de non ter sufrido ningún contratempo grave a bordo e de ter tido moita sorte cos barcos e as tripulacións coas que se atopou polo camiño.

O peor, conta, eran as ausencias de casa. Chegou a pasar cinco meses embarcado «e dábannos só 45 días en terra». Entre contrato e contrato, pasou algunha tempada no seu pobo, onde aproveitou o tempo para construír a súa casa en Reboredo, coas súas propias mans. Queda devandito que ía para albanel, e as mañas non caeron en saco roto. Naquela casa viu crecer aos seus cinco fillos e hoxe goza da xubilación coa familia e facendo traballos en terra, ben sexa botando unha man na parroquia, ben labrando a leira co tractor.

Unha vida tranquila que nada ten que ver con aquelas longas xornadas a bordo, que arrincaban co punto de mira no horizonte, buscando o gran banco de atúns que permitise encher a adega do barco canto antes. Seguindo as indicacións dos aparellos de navegación podíase dar co prezado botín, pero, unha vez que se botaba a rede, os mellores aliados dos mariñeiros eran os paxaros, relata. «O peor inimigo dos peixes son os paxaros».E José explícao. «Cando botas a carnaza para que suban os peixes, quedan moitos desperdicios que van comer os paxaros e entón sabes que ese é o momento de subir a rede».

Unha vez que a pesca estaba a recado, tocaba pór rumbo a porto para descargar a mercancía. «Ás veces facían falta tres ou catro días para descargar, estouche falando de ata 1.500 toneladas de peixe». Era entón cando a tripulación aproveitaba para baixar a terra, tomarse unha cervexa e coñecer un pouco do país de quenda. Pepe non era dos que facía demasiado vida coa poboación local, pero sempre que podía aproveitaba as visitas a terra para repartir a roupa que sempre levaba de máis na maleta co fin de axudar aos pobres entre os pobres, iso cando as autoridades do país non lla confiscaban antes. «Había moita corrupción», apostila. «O que máis me impactou foi ver á xentiña tirada durmindo en cartóns na rúa. Un día deses sabáticos, en Madagascar, fomos á praia a comer e quedamos sen comer nós para darlle a comida aos nenos que nos apareceron por alí. Vin moita miseria, e a que seguirá habendo». Pepe pensa nos migrantes que cada día cruzan o Mediterráneo cara a Europa. «Botarse ao mar nun caiuco..., esa é xa a última carta da baralla».