Patrocinado por Patrocinadopor

Rubén Lois González: «Ten que haber un mapa de enerxía que protexa ou patrimonio de Galicia fronte aos parques eólicos»

Uxía Carrera Fernández
UXÍA CARREIRA LUGO / LA VOZ

SUSTENTABILIDADE

Rubén Lois González es profesor e investigador en la Univesidade de Santiago de Compostela
Rubén Lois González é profesor e investigador na Univesidade de Santiago de Compostela PACO RODRÍGUEZ

Ou catedrático de Palas de Rei imparte en Triacastela ou curso «Paisaxes con enerxía» onde reflexiona sobre un necesario cambio dás estratexias enerxéticas e descobre vos Plans Básicos Municipais como unha nova ferramenta de protección

27 jul 2021 . Actualizado ás 09:36 h.

Galicia está tendo un papel protagonista na «transición verde» cara as enerxías renovables. O territorio galego é predilecto para a creación de parques de enerxía, pero para o catedrático de Palas de Rei Rubén Lois González, deben establecerse uns límites que respecten a paisaxe e o Patrimonio. Entre aluvións de peticións privadas para construír, por exemplo, centrais eólicas, e unha gran resposta contraria veciñal, o lucense imparte en Triacastela, xunto a arquitecta ourensana Marta Somoza, un curso denominado «Paisaxes con enerxía» para reflexionar sobre as estratexias a seguir. Terá lugar do 1 ao 4 de setembro no CEIP Eduardo Cela Vila.

—O curso parte da actualidade?

—Claro, do debate actual que nós queremos expor. A enerxía do título deste curso é aquela que teñen en si as paisaxes, por exemplo, do Camiño que poden motivar aos peregrinos a chegar a Santiago. E hai un problema de fondo que é moitos espazos rurais e en despoboación agora son as zonas para colonizar polos eólicos, que non está mal como modelo enerxético. Ten que haber un mapa que limite esta situación.

—Cal é ese mapa?

—Dende a Universidade defendemos un mapa de enerxía de Galicia. Non é un mapa de privatización do que lle toca a Iberdrola ou a Naturgy. Senón un que determine as zonas que son incompatibles cun patrimonio mundial que ten un valor paisaxístico. O debate é o seguinte: hai espazos que poden acoller hortos solares ou xeneradores pero hai outros nos que, por valor patrimonial, é inconveniente que se instalen. En Lugo están Os Ancares, O Courel, o Camiño ou a Ribeira Sacra, que se intenta que sexa Patrimonio da Humanidade e o propio informe di que hai plan enerxéticos que vulneran a visión paisaxística.

—Non hai unha área establecida para a produción enerxética?

—O problema é que é moi débil e laxa. En Triacastela, por exemplo, agora avanzamos. Os que damos o curso somos os que redactamos o Plan Básico Municipal. Este plan introduce unha guía de paisaxe dente o punto de vista da protección. Descubrimos que nunca se articulara dende unha visión local a protección do solo rústico, sempre se centraban no urbano. Revisando a documentación da zona de limitación do Camiño, non había aínda argumentos que pararan determinadas intervencións.

—Cales son as áreas nas que si se pode intervir?

—Temos un conxunto de areas naturais protexidas, como as Reservas da Biosfera, e elementos patrimoniais, como o Camiño, onde non debe haber xeradores. Poden ser uns 7.000 quilómetros cadrados en Galicia dos 30.000 de todo o territorio. Dentro dos 23.000 restantes podemos establecer unha catalogación de cales son unha prioridade. O obxectivo das empresas é buscar o beneficio e iso é normal, entón fíxanse onde hai mais vento sen importar o patrimonio e aí e onde deben intervir os poderes públicos. O problema non é o espazo é a lóxica. Seguramente haxa montes que están no Camiño que supoñan unha alta rendibilidade, pero aí non se debe poder colocar.

—O aumento de solicitudes de parques eólicos complica a delimitación?

—Hai un problema entre o público e o privado. Nós pensamos que as grandes eléctricas queren repartirse o territorio e saben que de cada cinco plans saen un ou dous, o resto tíranse pola forte resistencia da oposición veciñal. Pero isto non é o modelo a seguir. É duro porque o fondo é comercial, pero o vento é de todos e o solo tamén.

—As vantaxes nas localidades nas que se establecen conseguen frear as protestas?

—As contribucións económicas son algo co que xogan moito as compañías. Aínda que os veciños teñen que ter unha voz importante, o debate non é sobre o que é local, senón sobre o que é de tódolos galegos. Por exemplo, en Triacastela, o parque eólico do Monte Oribio parouse polo impacto paisaxístico a pesar de que os veciños pedían a súa creación.

—Hai moitas propostas en zonas de valor patrimonial?

—Si que hai plans e non podemos permitir que se coloque onde é máis rendible e non onde sexa máis compatible co territorio. Galicia ten moita máis capacidade da empregada, é un país que debe autoabastecerse de enerxía eléctrica, e que saia máis barata para os galegos, e é bo que as renovables progresen notablemente.

—O curso tamén busca ensinar a minimizar o impacto dos parques.

—Minimizar o impacto significa se o ves ou non o ves, a partir de aí facemos o resto de consideracións. Hai zonas nas que simplemente non pode haber impacto visual, é básico. A nós encantaríanos involucrar á xente do Camiño e de Triacastela neste debate territorial. O problema é que en concellos pequenos, como tamén son Samos ou Pedrafita estase perdendo o tecido civil, pero hai que buscar a defensa do patrimonio, que é de toda Galicia.