Unha investigación transfronteiriza coordinada por Rosa Bolea e Juan José Badiola, do Centro de Encefalopatías e Enfermidades Transmisibles Emerxentes da Universidade de Zaragoza, descobre que detrás da enfermidade está o scrapie atípico de ovellas e cabras, que non se contaxia entre o rabaño
18 dic 2019 . Actualizado ás 11:50 h.Elvira. O nome permaneceu na memoria dos que no ocaso do 2000 viviron de preto o desembarco en España, por Galicia, da encefalopatía esponxiforme bovina (EEB), popularmente coñecida como o mal das vacas tolas. Elvira foi a segunda vaca galega, despois dunha res que dera positivo nunha explotación de Carballedo (Lugo), na que se detectou unha enfermidade que acabou provocando a maior alarma alimentaria vivida en Europa entre finais dos noventa e os primeiros anos do novo século.
Foron tempos convulsos para o sector bovino. Os gandeiros afectados viron como as autoridades sanitarias baleiraban os seus cortellos para previr unha patoloxía que non sabían como se coou nas súas granxas. «Dos 800 casos que se rexistraron en España, unha terceira parte foron en Galicia», lembra o veterinario Juan José Badiola. As teorías que circularon durante os días posteriores á confirmación dos primeiros casos apuntaban a que a enfermidade podía coarse nos cortellos da comunidade vía Centroeuropa (os casos eran cada vez máis en Reino Unido, onde a encefalopatía esponxiforme bovina descubriuse por primeira vez nos oitenta). Pero pronto os científicos comezaron a pór o foco no consumo de pensos fabricados con fariñas animais, un produto agora prohibido na UE.
Como chegou a contaxiarse Elvira era un misterio que se cría resolto ata onte. Todo apuntaba a que foi culpa de ter consumido compostos que contiñan fariñas procedentes de restos de ovellas e cabras afectadas por unha patoloxía coñecida como scrapie clásico ou tembladera. E a teoría non se equivoca ao falar do consumo deses pensos como vía de contaxio. A novidade é que as cabezas de gando caprino e ovino coas que se fixeron eses alimentos animais non padecían scrapie clásico. Agora todo apunta a que o que tiñan era scrapie atípico, unha enfermidade provocada pola mutación espontánea dunha proteína. Xa que logo, non se contaxie entre os distintos membros do rabaño.
Ese é o principal resultado dunha investigación transfronteiriza financiada pola Comisión Europea, e coordinada polos investigadores Rosa Bolea e Juan José Badiola, do Centro de Encefalopatías e Enfermidades Transmisibles Emerxentes da Universidade de Zaragoza, o mesmo centro que confirmou os casos de EEB en Galicia aquel escuro outono do 2000.
O traballo, que se ha ir realizando ao longo dunha década, foi publicado pola revista científica Proceedings of the National Academy of Sciencies of the United States of America. Agora, como explica Badiola, despois de ter realizado a investigación en ratos transxénicos nos que se recrearon proteínas bovinas e caprinas, o traballo continúa en vacas. «Levamos oito anos agardando a ver que ocorre nesas vacas», apunta. Pero de momento o traballo realizado permitiu descubrir algo «que nos sorprendeu» como que sexa un scrapie atípico (enfermidade que se identificou por primeira vez en torno ao 2003 en Noruega ) e non o clásico o que está detrás da enfermidade. ou só iso. «Tamén vale para ter en conta que non se pode baixar a garda en canto ás medidas de seguridade alimentaria que lograron manter baixo control a enfermidade durante os últimos anos», apunta tamén este científico. Como di, o scrapie está aí.
