O perigo de ir buscar naranjos ou limoneros alén da «raia»
Aínda que o país veciño está afectado, do mesmo xeito que Galicia, polo vector da bacteria que está a acabar cos naranjos nos Estados Unidos, unha norma permite a comercialización de árbores sas protexidas con plástico. En España, tanto esa práctica como o paso de árbores por zonas afectadas, están vetadas. Viveristas galegos agardan que Agricultura aprobe pronto unha norma como a portuguesa. Eles non poden comercializar cítricos desde fai catro anos en practicamente toda a costa oeste da comunidade.
A feira de Vilanova dá Cerveira, a menos de vinte quilómetros da raia, non defrauda. O que algo busca, algo atopa. E non só de portugueses viven os seus postos, tamén do aluvión de galegos que cruzan a fronteira en busca de pezas de roupa, cestos ou árbores froiteiras. O que non saben moitos é que adquirir aí un limonero, un naranjo ou unha árbore de pomelos para plantar nun horto ao norte do Miño pode acabar cunha desagradable sorpresa. Nin máis nin menos que unha multa de ata 3.000 euros, como explican desde a Asociación de Viveristas do Noroeste (Asvinor).
A culpa é dun pequeno insecto, trioza erytreae. O bicho é un dos vectores da bacteria que causa o huanglongbing (HLB) ou greening dos cítricos, unha praga que está devastando ao sector nos Estados Unidos. Aínda que a bacteria non chegou á Península, a presenza do vector trioza erytreae en España, en concreto en varias partes de Galicia, puxo en garda ao Ministerio de Agricultura. En xaneiro do 2016 puxo en marcha mediante real decreto o Programa Nacional de Control e Erradicación da Trioza Erytreae. Foi practicamente un ano despois de que Galicia declarase a presenza da praga dese insecto á vez que marcaba unha serie de medidas urxentes para a súa erradicción. Entre outras actuacións, está a prohibición de comercializar ou trasladar por zonas afectadas árbores de cítricos. Tampouco poderán facelo froitos con follas cando estes proceden de zonas afectadas. Medio Rural foi publicando decretos posteriores onde delimitaba as áreas afectadas. O último foi en xuño do 2017.
Agora, segundo ese documento, son 133 os concellos con territorios afectados. Por iso é polo que aqueles que compren un cítrico en Portugal para traer a Galicia han de ter coidado porque non poderían pasar, por exemplo, por concellos como Baiona. O Porriño, Redondela ou o propio Vigo, por ser zonas afectadas. A única provincia que non está tocada, de momento, é Lugo. O resto teñen algún concello tocado pola corentena. No caso de que os parasen, como apuntan desde Asvinor, poderían multarlles.
Neste sentido, fontes do departamento de Sanidade Vexetal da Consellería de Medio Rural explican que «en España non se permite comercializar estas árbores en zonas afectadas por trioza. A cousa é diferente en Portugal porque alí teñen unha normativa que, aínda tendo trioza, permiten a venda de cítricos envoltos en plásticos no momento da comercialización».
Unha norma parecida é a que levan tempo pedindo os viveiros acollidos a Asvinor desde hai tempo. Fontes dese colectivo apuntan que o borrador que o permitiría está elaborado, pero aínda está pendente de aprobación. O que demandan é que lles permitan comercializar árbores sas con medidas de protección que impidan a contaminación en o transporte entre viveiros.
Pero toda protección é pouca porque como explican fontes da Estación Fitopatolóxica de Areeiro, aínda que a chegada do greening a Galicia non causaría o efecto económico que tería en grandes zonas produtoras como Valencia, tería un gran impacto pola alta presenza de naranjos ou limoneros que hai por todas as hortas do sur da comunidade.
Por iso non hai que baixar a garda. Abonda ver os desastres que está provoncado nos Estados Unidos. Alén do Atlántico, en estados como Florida, chegaron ao momento como publicou fai uns meses The New York Times de que, a pesar das advertencias das autoridades sanitarias polos riscos que podería supor para a saúde humana pola aparición de resistencias, permitiron o uso de antibióticos para curar enfermidades humanas como a oxytetracyclina como método desesperado para tratar de frear a unha bacteria chegada a Florida de China no 2005 e que non lograron vencer aínda.
