Galicia perde cen millóns de euros ao ano pola castaña que queda sen recoller
A Xunta ten en marcha un plan para recuperar soutos tradicionais
Redactor
O medio rural galego perde ao ano unha cifra próxima aos cen millóns de euros por toda a castaña que cada outono queda sen recoller no campo; un froito que cae das árbores, e ou ben podrece ou serve de alimento aos xabarís. O rendemento medio anual por hectárea de castiñeiros está nos tres mil quilogramos. E no medio rural galego, sobre todo na montaña de Lugo e Ourense, hai unhas 30.000 hectáreas. Isto é, o potencial produtivo atópase nuns 90 millóns de quilogramos, segundo os datos que manexa a Administración galega. E cada ano, en cambio, recóllense uns 20. Quedan 70 millóns nas pavías, o que a un prezo de entre 1,3 e 1,5 euros, dá unha cifra que oscila entre os 91 e os 105 millóns de euros ao ano de rendas que se perden para os habitantes do medio rural.
«Estamos ante un problema que é moi difícil de avaliar, de cuantificar, sobre todo porque hai zonas de alta montaña, onde hai soutos de difícil acceso, pero é evidente que existe un enorme potencial produtivo infratulizado e moito traballo por facer», precisa Jesús Quintá, empresario e presidente da Indicación Xeografíca Protexida (IXP) Castaña de Galicia. É precisamente este feito o que levou a Medio Rural a colocar o sector da castaña nun lugar preferente entre as súas prioridades, como unha dos actividades chamadas a xerar rendas e fixar poboación no campo. O obxectivo é pór a producir as 30.000 hectáreas, das que 25.000 son de soutos tradicionais, e facelo en base ao plan xa en marcha en Folgoso do Courel, onde está o 10 % de toda a superficie de soutos de Galicia, e que se converteu no laboratorio de Galicia para ver como aproveitar mellor a superficie de castiñeiro abandonada.
As empresas poñen tamén o foco en novas plantacións Galicia xa ten en marcha a Mesa dá Castaña, un órgano que agrupa á Administración e aos operadores, que se constituíu o pasado mes de abril, e que busca acordar unha estratexia de posta en valor. As empresas do sector apoian a recuperación de soutos, pero consideran que o foco debe pórse tamén nas novas plantacións. «A min paréceme estupendo que desde un punto de vista medio ambiental, de recuperación do patrimonio, apóstese polos soutos, pero si o que estamos a analizar é a produción, o diñeiro público está mellor investido nas novas plantacións e conter a praga da avispilla», adivierte Miguel Areán, xerente de Castañas Naiciña, en Chantada (Lugo), unha das principais zonas produtoras, xunto ao Courel, Quiroga, a Ribeira Sacra ou Valdeorras.
¡Ollo co material xenético!
Esta estratexia de novas producións tamén implica problemas. Basicamente, porque existe o risco de que se compre material xenético para plantar que non sexa o autóctono, como xa sucede coas oliveiras, onde se planta variedade arbequina, que non é galega. A idea é seguir o ronsel do que sucede xa no sector vitivínicola, no que hai moita maior seguridade de que o que se compra é unha variedade autóctona de uva.
En Galicia recollen castaña cada ano unhas 10.000 persoas A comunidade galega enfróntase agora ao desafío de avanzar na profesionalización dos cultivos. Nesta autonomía, aumentou o número de explotacións que traballan en orixe con criterios empresariais. Os cálculos do sector apuntan a que cada hectárea de produción de castaña, a bo rendemento, pode dar uns entre cinco mil e seis mil euros ao ano de beneficio. Iso si, a distancia entre as árbores ha de ser maior que se a explotación se destinase a producir madeira, e non se recomendan máis dun centenar de árbores por cada dez mil metros cadrados. En Galicia, cada outono, recollen castaña unhas dez mil persoas, a un prezo que oscila, dependendo da calidade, entre 1,3 e 2 euros. No conxunto da cadea de valor, ao elo de orixe, hai que sumar unhas 30 empresas comercializadoras e catro industrias.
