A demanda de prazas nas residencias de maiores galegas supera á de antes do covid
SOCIEDADE
A deterioración sufrida por moitas persoas na pandemia acelera as solicitudes.
19 sep 2021 . Actualizado ás 05:00 h.Paula Guzmán dirixe a residencia de maiores de Silleda (Pontevedra) pero, ademais, ocúpase de xestionar as solicitudes de prazas nos sete centros residenciais que ten a súa empresa. Con poucas palabras, sintetiza o que está a pasar coas prazas en centros públicos e privados para maiores en Galicia. «Se temos demanda? Estamos a tope e máis prazas que houbera», salienta. Efectivamente, hai un aluvión de solicitudes para vivir en residencias. A demanda iguala e mesmo supera en moitos casos á que había antes da pandemia, tal e como contan desde moitas entidades privadas e corroboran desde a Xunta. Por que? Para empezar, o histórico déficit de prazas, a pesar de duplicarse as públicas desde o 2009 ata agora -hai unhas 13.000 sostidas con fondos públicos e 7.000 privadas-. Para continuar, o feito de que no peor da crise sanitaria freáronse as incorporacións. Paralelamente, o que se sospeitaba que pasaría e que agora xa é realidade: a pandemia agravou a deterioración de moitos anciáns, que talvez tardasen máis anos en buscar unha vivenda colectiva e que, con todo, agora xa a necesitan.
A Xunta confirma que a demanda de prazas públicas segue sendo moi elevada e móvese en niveis similares aos de antes da pandemia. No peor da crise, algunhas persoas ás que lle adxudicaban prazas renunciaban a elas. Agora, hai menos rexeitamentos que antes do covid. En total, desde xaneiro a agosto deste ano a Xunta adxudicou 1.645 prazas fronte ás 1.434 que se asignaron no mesmo período do 2019 (o último ano sen pandemia). A Consellería de Política Social é consciente de que seguen necesitándose prazas públicas e lembra que traballa, xunto á Fundación Amancio Ortega, para abrir sete residencias novas.
No ámbito privado, moitas residencias falan cunha mesma voz: teñen tanta demanda como antes do covid ou mesmo máis. Cóntao Manuel Añón, desde Doral Residencias, de Mos , o maior centro privado de Galicia, que indica que contan con lista de espera. Sinálao María Veloso, desde Caser Residencial da Zapateira (A Coruña), que detecta un incremento de solicitudes desde xuño. E completan o testemuño desde Saraiva Sénior, en Pontevedra: «Sempre estamos a lume de biqueira e con espera».
Preocupación polos traballadores que coidan a anciáns e non se queren vacinar
O persoal das residencias de maiores, así como os usuarios, tivo prioridade na estratexia de vacinación. Era lóxico que se lles inmunizase primeiro, porque o covid cebouse excesivamente con estes centros, onde viven persoas altamente vulnerables. A porcentaxe de vacinación é altísimo, tanto entre residentes como entre traballadores. Pero hai casos onde os coidadores non se quixeron picar. A Federación Empresarial da Dependencia (FED), de feito, denuncia que entre un 5 % e un 8 % do persoal das residencias privadas de toda España segue sen vacinar, porque os propios trabajadore néganse a iso. E esa situación preocupa aos xestores dalgúns centros en Galicia, que lanzan ao aire unha pregunta: «Que pasa con ese persoal que trata cada día con maiores, con persoas en risco, pero que non quere vacinarse?», din.
A sJosé Matamoros, responsable dunha residencia en Cambre (A Coruña), leste é un tema que lle preocupa excesivamente. «Ti podes tratar de concienciar, explicar a importancia que ten a vacina, máxime en persoas que tratan con maiores. Pero o teu labor chega ata aí e ás veces non é suficiente. Vivímolo e preocúpanos moitísimo».
Comparte esa inquietude Lucía Saborido, que xestiona unha residencia en Pontevedra: «É un tema moi complexo e no que desde as empresas non podemos facer nada. Legalmente, non temos ningunha ferramenta na que ampararnos. Eu entendo que lexislar para que a vacinación sexa obrigatoria talvez vaia en contra da Constitución. Eu non o sei». Logo, engade: «Eu o que me pregunto é se alguén está mirando este tema, se alguén é consciente do problema que se nos presenta ás residencias agora mesmo. Non me parece un asunto menor».
O polémico artigo da lei
A ese respecto, cabe lembrar que houbo un intento de lexislar para incentivar a vacinación no marco dunha pandemia, como o caso do covid-19, e que mesmo chegase a ser obrigatoria por parte da Xunta de Galicia, que aprobou unha lei respecto diso. Pero o Goberno central presentou un recurso de inconstitucionalidade fronte á mesma. E, aínda que o Constitucional aínda non se pronunciou, suspendeu ese punto da norma de forma cautelar.
Familias dos usuarios galegos pelexan por un novo modelo de residencias
O pasado domingo, 12 de setembro, conformouse xuridicamente unha plataforma estatal de familias de usuarios de residencias. Terá a súa sede en Vigo. E non é casualidade que estea en Galicia, senón que está relacionado con que unha das entidades máis grandes dentro da mesma é galega. Concretamente, trátase da Federación Galega de Asociacións de Familiares e Usuarias de Residencias e dá Dependencia (REDE), que aglutina a usuarios de 119 centros da comunidade. Ademais, outras asociacións galegas tamén están incluídas nesta plataforma. Os seus obxectivos son amplos. Pero hai un prioritario: participar no debate sobre o novo modelo de residencias. E que se teña en conta a visión das familias, sobre todo por mor do ocorrido na pandemia.
Así, nun amplísimo decálogo no que analizan as súas metas, indican: «Fronte ao modelo hostaleiro imperante, defendemos un modelo de atención vinculado aos dereitos inherentes a todo cidadán, que teña en conta as súas necesidades particulares e colectivas, e que garanta e respecte os seus desexos na atención e a vida cotiá. En definitiva, un fogar no que vivir plenamente a última etapa da súa vida, dunha forma digna, plena e integrada». Igualmente, reclaman que haxa un control eficiente das empresas que xestionan residencias, que a coordinación cos servizos sanitarios sexa eficaz e moitas outras cuestións comol a necesidade de subir a cociente de persoal por usuario ou que existan máis cuartos individuais para garantir a intimidade das persoas maiores.
Na mesa de diálogo
Que canle utilizarán para tratar de levar a cabo estes obxectivos? Segundo explican, lograron que o Goberno central integre a esta plataforma na mesa polo diálogo civil sobre a dependencia. E o 21 de setembro distintas organizacións e membros do Executivo estatal sentaranse falar dese novo modelo de residencias, actualmente en debate.
