Os expertos avisan: «Haberá unha explosión de casos, seguro, tras as celebracións polo fin do estado de alarma»

SOCIEDADE

Lembran que o covid segue matando a cen presentas ao día

11 may 2021 . Actualizado ás 15:53 h.

Máis que indignados, os epidemiólogos e expertos en enfermidades infecciosas están decepcionados. Atónitos ante o desenfreo da primeira noite sen estado de alarma, coinciden no seu diagnóstico: nunha semana, haberá unha explosión de casos. «O covid-19 segue sendo unha enfermidade que provoca 6.000 contagios ao día e cen mortos diarios», lembra Quique Bassat, especialista en epidemioloxía. Non fala por falar: este luns o Ministerio de Sanidade rexistrou 13.984 novos casos, correspondentes ao fin de semana, e outros 107 falecementos. «Eu entendo a frustración acumulada e as ganas de liberdade, pero o que pasou pódescho permitir cando tes a máis do 50 % da poboación vacinada e unha incidencia esporádica, illada, e non é o caso», engade. «É que nos dan a man e collemos todo o brazo -lamenta Ignacio Ramil, internista do Chuac-. É unha pena que, despois de todo o que pasamos, léese así ao primeiro de vez». «Volvemos estar nun momento crítico, hai que estar moi atentos a como se relacionan agora, sobre todo, os menores de 50, á súa mobilidade», advirte Jonay Ojeda, portavoz da Sociedade Española de Saúde Pública (Sespas).

Os expertos insisten nunha mensaxe que a poboación non parece ter entendido: que o fin do estado de alarma non é o fin da pandemia, que a vacinación dá unha falsa sensación de seguridade e que, ademais, tal e como sinalou onte Fernando Simón, director do Centro de Coordinación de Alertas e Urxencias Sanitarias, hai que ter en conta que non todos os que reciben a pauta completa se inmunizan, que a efectividade non total, que o 10 % dos vacinados poden enfermar. Tamén, que o descontrol da transmisión para a xente de mediana idade, e mesmo para os mozos, é un problema moi serio, e que, por se todo isto fose pouco, o virus non só golpea á saúde. «Seguramente non suporá 600 mortos ao día, pero implicará tomar medidas que acabarán rematando a moitos sectores e negocios, moi mallados despois de 14 meses de pandemia -sostén Ramil-. A xente non está para pechar outro mes, ao que se suma o impacto social. Imaxínache que empeza a haber transmisión entre os nenos e teñen que volver pechar clases. Isto afecta as familias». Quen coida a eses nenos, que fan os pais cos seus traballos. O conto de nunca acabar. 

A perda da trazabilidade

Galicia leva unhas seis semanas estable en canto ao número de casos, diagnosticando entre 180 e 250 infeccións ao día cunhas porcentaxes de positividad baixos e moi controlados, de ao redor do 3 %. Que quere dicir isto? Que o rastreo está a ser eficaz, que case non hai asintomáticos perdidos, que o virus está moi localizado. «Desta forma, a transmisión córtase, impídese que os infectados sigan contaxiando -explica o internista do hospital coruñés-. É moito máis perigoso se os casos son menos, por exemplo 50 novos cada día, e a porcentaxe de positividad é altísimo, porque isto o que indica é que a transmisión non está controlada. Mesturas multitudinarias sen medidas de protección individual, como as que se viron a fin de semana, poden supor un incremento do número de contagios, si, pero o máis preocupante é que non se van poder trazar, que haberá moita transmisión asintomática que non se vai poder frear». Ramil está seguro que dentro duns días, unha persoa de cada oito presentarase nun ambulatorio con febre, faranlle un test e sairá positivo. «E non vai saber onde o colleu -asume-. A xente non é consciente disto. Puxemos en perigo ese control con actos como o do sábado».

Cunha incidencia oito veces superior á proposta polo Goberno para a nova normalidade, tanto Bassat como Ojeda consideran prematuro ter levantado o estado de alarma. «Se o comparamos coas cifras que tiñamos o 21 de xuño do 2020, cando rematou a anterior situación de excepcionalidade, entón tiñamos oito casos por cen mil habitantes e hoxe temos case 200 -argumenta o primeiro-. Aquel día diagnosticáronse 141 casos, Hoxe detéctanse a diario uns 7.000. E aínda que a tendencia sexa descendente, que é unha boa noticia, os contagios están a baixar moi aos poucos, a unha velocidade lentísima. Estamos bastante estancados». Bassat bota en falta ferramentas xurídicas para propor medidas de restrición «de forma áxil». «Non ter o estado de alarma quítanos esa axilidade», subliña. Tamén en a Sociedade Española de Saúde Pública creen que podería ampliarse «perfectamente medio mes ou un mes máis» o estado de alarma, porque a taxa de contagios, sobre todo nalgúns territorios, sinalan, segue sendo aínda moi elevada. «Pero tamén estamos de acordo en que non pode estar en vigor indefinidamente, porque supón unha limitación dos dereitos fundamentais -razoa Jonay Ojeda, especialista en Medicina Preventiva-. Deberiamos ter tido outro tipo de ferramentas xurídicas poder manter isto». Lembra que, en caso de ser necesario, segue sendo posible pedir un estado de alarma para unha soa comunidade ou territorio: «Esta opción segue estando aí».

«Somos 47 millóns de persoas e só seis teñen a dose completa posta»

A día de hoxe hai en España 6.221.476 persoas con inmunidade adquirida tras a vacinación. Polo menos outras 3.502.497 (3.581.392 contaxiados desde o inicio da pandemia, menos os 78.895 falecidos) terían anticorpos naturais, pero en España hai 47 millóns de habitantes; máis de 37 millóns de individuos aínda están expostos ao virus. Admiten os médicos, iso si, que a tradución clínica do aumento da incidencia será diferente. «Como os máis vulnerables están protexidos, a presión asistencial será menor, pero as ucis están cheas de mozas, cheas de xente que non está vacinada aínda -menciona Bassat-. E isto seguirá pasando, seguiremos tendo mortes, por sorte menos que antes, pero podemos chegar a ter miles de casos ao día».

Jonay Ojeda non é tan pesimista como os seus colegas e, aínda que censura o descontrol e a falta de responsabilidade, lamenta non ter contado con indicadores para ir medindo o cumprimento das medidas: «É complicado saber que pasará agora porque non tivemos estas ferramentas para medir como se cumpriron ata agora as restricións, así que, aínda que as imaxes son impactantes, porque estamos xa pouco acostumados ver estampas deste tipo, non podemos saber ata que punto isto supuxo un cambio moi grande no comportamento das persoas e xa que logo un maior risco de contaxio. Teremos que estar pendentes de como van evolucionando as incidencias acumuladas, especificamente en grupos concretos de idade». «Dalgunha forma, era esperable -reflexiona o portavoz de Sespas-. Se durante todos estes meses houbo un número importante de incumprimentos das medidas, se habemos ir vendo nas noticias como había persoas que non acataban as normas, como se interviñan festas ilegais e demais, non é raro que isto se traducise en algo así ao caer o estado de alarma».